Gevaarlijk natuurijs: sneeuwijs

Natuurijs zorgt in Nederland meestal voor een complete schaatsgekte. Iedereen wil als eerste op het mooie, gladde, zwarte ijs schaatsen. Soms valt er echter sneeuw op het natuurijs wat tot gevaarlijke situaties kan leiden wanneer zogenaamd ‘sneeuwijs’ ontstaat. Dit ijs is veel minder sterk dan ‘gezond’ natuurijs, waardoor men er snel doorheen zakt. In dit artikel vindt u meer informatie over sneeuwijs. In feite is sneeuw gewoon neerslag, maar dan veel 'luchtiger'. Bij lage temperaturen bevriezen waterdeeltjes in de lucht en vormen sneeuw. Omdat de waterdeeltjes zijn omgeven door lucht wordt deze lucht als het ware ingesloten in de sneeuw die door de bevriezing ontstaat.

IJsgroei

Wanneer sneeuw op ijs valt, vormt het een laagje op het ijs. Wanneer de sneeuw blijft liggen kan dat funest zijn voor het ijs. Door de lucht in de sneeuw werkt deze sneeuwlaag als isolator, waardoor het ijs minder snel aan kan groeien. Vaak zorgt een zogenaamde 'sneeuwdeken' er zelfs voor dat de dikte van het ijs afneemt. Dit komt doordat de isolatiedeken zorgt dat het ijs niet meer aan kan groeien doordat de kou van bovenaf tegengehouden wordt, maar het relatief warme water onder het ijs kan het ijs van onderaf wel opwarmen en dus laten smelten. Eind 2009 was er gedurende een aantal nachten sprake van strenge vorst, er lag echter sneeuw op de meeste ijsbanen. Het resultaat was dat verschillende ijsmeesters na een aantal dagen strenge vorst geen dikkere, maar juist een dunnere ijslaag aantroffen. Hiermee werd aangetoond dat sneeuw niet goed is voor de ontwikkeling van natuurijs.

Ontstaan sneeuwijs

Er kan zelfs een negatieve spiraal ontstaan die de ijskwaliteit alleen maar verder doet afnemen. Door het smeltende ijs ontstaat een laagje water op het ijs dat de sneeuw erop vochtig maakt. Sneeuw werkt als het ware als een spons en 'zuigt' dit water op. Wat daardoor ontstaat is geen normale watermassa maar een viezige luchtige drap. Wanneer deze later weer bevriest zit er nog altijd lucht (uit de sneeuw) in de nieuwgevormde ijs, waardoor dit ijs niet sterk is en een witte kleur krijgt. Dit wordt 'sneeuwijs' genoemd en het kan zeer gevaarlijk zijn, omdat het heel makkelijk breekt en totaal geen gewicht kan dragen.
Een bijkomend gevaar van sneeuwijs in Nederland is dat op veel plaatsen gasbelletjes opstijgen die vervolgens ingesloten raken in het ijs. Dit uit zich normaal gesproken in witte ronde vlekken in het gezonde zwarte ijs en wordt daarom ook wel 'dubbeltjesijs' genoemd. Bij sneeuwijs raken deze gasbelletjes echter niet ingesloten in het ijs, maar door de luchtige structuur van het sneeuwijs kunnen zij ontsnappen. Door de opening die daarbij ontstaat wordt het ijs nog brozer en kan soms zelfs water ontsnappen, waardoor het ijs nog gevaarlijker wordt.

Gewicht sneeuw op het ijs

Naast het feit dat sneeuw de kwaliteit van het ijs verslechtert, veroorzaakt een dikke laag sneeuw op het ijs ook nog een grote druk. Normaal gesproken is sneeuw niet zwaar omdat deze erg luchtig is en heeft een soortelijk gewicht van ongeveer 200 kilogram per kubieke meter (10 centimeter sneeuw op een oppervlak van 1 bij 1 meter weegt dus ongeveer 20 kilogram). Maar wanneer deze sneeuw zich volzuigt met water, kan het gewicht echter aanzienlijk toenemen (soms zelfs verdrievoudigen!). Wanneer het ijs nog niet zo dik is, kan het een dergelijke belasting niet aan en zal gaan scheuren. Wat ontstaat is een nattige mengelmoes van sneeuw en water. Dit kan weer bevriezen en dan ontstaat een luchtige, witte ijsmassa (sneeuwijs) die niet sterk is en vaak het gewicht van een schaatser niet zal kunnen dragen.

Remedie tegen sneeuwijs

De beste remedie tegen sneeuwijs is de sneeuw van het reeds gevormde ijs te vegen. Wanneer het ijs echter nog te dun is om mensen en veegmachines te dragen, zal dit echter niet mogelijk zijn. Er zit dan niets anders op dan te wachten tot de sneeuw weggedooid is en zich een nieuwe sterke laag ijs kan vormen.

Tot slot

Dus, ligt er natuurijs met een laagje sneeuw erop? Of ligt er wit ijs in de sloten, vaarten, meren en plassen? Kijk dan bijzonder goed uit! Wanneer u er doorheen zakt is een nat pak het minst erge dat u kan overkomen!