De cymothoa exigua: een tong-etende parasiet

De 'cymothoa exigua' is een bijzondere parasiet die in de oceaan voorkomt. Deze parasiet betreedt zijn gastheer via de kieuwen van zijn slachtoffer. Op het moment dat er twee of meerdere parasieten in de kieuwen van een vis aanwezig zijn verandert er één mannetje in een vrouwtje. Dit vrouwtje kruipt vervolgens richting de tong van de vis om zich hier te nestelen. Ze drinkt het bloed dat zich in de tong van haar slachtoffer bevindt waardoor de tong uiteindelijk afsterft. Wat hebben onderzoekers nog meer over deze angstaanjagende parasiet ontdekt?

Cymothoa exigua parasiet

• Wat is de cymothoa exigua precies?
• Hoe gaat de parasiet te werk?
• Geslacht & voortplanting

Wat is de cymothoa exigua precies?

De cymathoa exigua is een luisachtige parasiet die in de zee voorkomt. Deze parasiet behoort tot de orde van de pissebedden en gebruikt de energievoorraden van zijn gastheer om te kunnen overleven. De parasiet nestelt zich in het gehemelte van vissen. Hiervoor heeft hij maar liefst vijf verschillende kaken tot zijn beschikking. Zijn kaken bestaan uit langwerpige tanden en kleinere tanden die gericht zijn om het bloed van zijn slachtoffer naar boven te werken. In totaal bestaan er maar liefst honderden verschillende soorten tongparasieten.

De slachtoffers van de cymothoa exotisch parasiet

Deze parasieten vallen meestal 'snappers' aan. Snappers zijn dunne vissen met een rugvin. Hun rugvin bevat meestal opvallende scherpe stekels. Deze vissen hebben meestal een rode of grijze kleur en hebben een zeer gevarieerde lichaamsformaat. Hiernaast zijn de parasieten in meer dan vijf andere vissoorten gevonden.

Hoe gaat de parasiet te werk?

De parasiet komt via de kieuwen van een vis in zijn bek terecht. Vervolgens begint de parasiet zich op de tong van zijn slachtoffer te nestelen. Dit doet hij aan het begin van zijn tong door zijn achterpoten stevig vast te zetten. Zijn achterpoten zijn namelijk het sterkst. Vervolgens begint hij bloed te drinken van de tong van zijn slachtoffer totdat de tong afsterft.

Een kunstmatige tong

De parasiet vervangt na een periode de tong van zijn/haar gastheer en kan hierdoor gezien worden als een soort kunstmatige tong. Het vrouwtje gebruikt hierbij haar drie of vier paar achterpoten om zich vast te zetten. Het is de enige parasiet die deze unieke eigenschap heeft en een geheel orgaan vervangt. Zodra de parasiet de rol als een kunstmatige tong heeft ingenomen kan de parasiet slechts het speeksel van de vis opnemen en de energie gebruiken van de reserves die zij aangemaakt heeft. Waarschijnlijk zorgt ze ervoor dat de gastheer zo lang mogelijk in leven blijft. Er bestaan andere parasietsoorten zoals de zogenaamde 'ceratothoa italica' die niet de rol van een kunstmatige tong nemen. Hoogstwaarschijnlijk is deze soort wat 'gemakzuchtiger' dan de cymothoa exigua.

Geslacht & voortplanting

De parasieten zijn tweeslachtig. Het zijn namelijk protandrische hermafrodieten. Alle cymothoa exigua-parasieten worden als mannetje geboren. De volwassen mannetjes kunnen op een gegeven moment veranderen naar het vrouwelijk geslacht. Dit gebeurt alleen als er nog geen vrouwtje in de nabije omgeving aanwezig is. De exemplaren van het vrouwelijk geslacht zijn tevens groter dan de mannetjes. De poten zijn eveneens langer geworden waardoor de parasiet zich beter kan vastklemmen aan de tong of het gehemelte van haar gastheer. Zij hebben echter kleine ogen omdat ze al een vaste plek hebben gevonden en hierdoor hun zicht niet meer hoeven te gebruiken. De mannetjes bevinden zich in de kieuwen van hun gastheer en paren soms met het vrouwtje dat zich in de bek van de vis heeft gevestigd.

Het nageslacht

De eerste dagen na de geboorte gaan zij op zoek naar een andere gastheer. Dit doen zij door hun reukvermogen te gebruiken. Zodra de geur sterk genoeg is schieten zij door het water en klemmen zij zich vast aan hun gastheer. Hierbij gebruiken zij een grote hoeveelheid energie. Dit zorgt ervoor dat de parasieten vaak hun gastheer met meerdere mannelijke parasieten moeten delen omdat zij niet eenvoudig hun gastheer kunnen uitkiezen. Als de oversteek mislukt is er namelijk een grote kans dat de parasiet de tocht niet overleeft.

Transformatie
Er verandert één exemplaar in een vrouwtje als er zich meer dan één mannelijke parasiet in de kieuwen bevindt. Het exemplaar dat in een vrouwtje verandert is de parasiet die zich als eerste in de kieuwen genesteld heeft. Er vindt pas verandering plaats wanneer het mannetje naar de tong van zijn gastheer is gekropen. Een vrouwtje is ongeveer twee keer zo groot als een mannetje. Een vrouwtje is namelijk zo'n 2,5 centimeter lang terwijl een mannetje iets meer dan een centimeter lang kan worden.