Meteoroïde - Vallende sterren boven de Waddeneilanden

Een schicht aan de hemel is vaak een meteoor die door de dampkring schiet. Dat wordt een vallende ster genoemd, terwijl het eigenlijk geen ster is. Wie een vallende ster ziet mag een wens doen, is een oude volkswijsheid. Het is op zichzelf een fantastisch natuurfenomeen om te zien en om te delen met anderen. Dàt is al de vervulling van een wens. Boven de Waddeneilanden zijn de vallende sterren prachtig te zien: daar is nog betrekkelijk weinig lichtvervuiling waardoor je de hemel goed kunt zien. Alleen de mist of bewolking kunnen dan nog roet in het eten gooien.

Vallende sterren aan het firmament

• Meteoor, meteoroïde en komeet
• Erwt
• Zwermen
• Wens
• Meteorenregen boven Nederland
• Perseïden
• Waddeneilanden
• Extra veel vallende sterren

Meteoor, meteoroïde en komeet

Een meteoor die een lichtspoor aan de hemel maakt wordt een vallende ster genoemd. Het is geen ster maar een stofdeeltje of meteoroïde dat met grote snelheid en op grote hoogte in de atmosfeer van de Aarde terechtkomt. De atmosfeer remt de meteoroïde af waardoor enorme wrijvingskrachten ontstaan en het deeltje als het ware verdampt. De wrijvingskrachten veroorzaken het zichtbare licht. Door het zichtbare lichtspoor lijkt het alsof een ster zich verplaatst met snelheid, als een vallende ster. Een meteoor is afkomstig van een komeet.

Erwt

Meteoroïden kunnen zo groot zijn als een vlooi tot en met knikker. Een meteoroïde ter grootte van een erwt geeft al een goed zichtbare lichtstreep. Is het lichtspoor heel erg helder dan spreken we van een vuurbol of bolide. Meteoroïden vallen dag en nacht de atmosfeer binnen, maar we zien ze alleen wanneer de hemel donker is.

Zwermen

Meteoren reizen alleen of in zwermen. Meteorenzwermen noemen we sterrenregens. De meteorenzwermen hebben mooie namen met elk een eigen periode waarin ze verschijnen:

Sporadische meteoren

Niet alle meteoren horen bij een zwerm. Er zijn ook alleen reizende meteoren. Die worden sporadische meteoren genoemd die waarschijnlijk niet afkomstig zijn van kometen.

Inslag

Heel soms verbrandt de meteoroïde niet helemaal in de dampkring en slaat in op het aardoppervlak. Een meteoroïde die op de aarde terechtkomt noemen we meteoriet. Grote meteorieten kunnen een krater veroorzaken.

Meteorenregen boven Nederland

Elk jaar is de meteorenzwerm Perseïden goed te zin vanuit Nederland. Elk jaar scheert hij in de eerste twee weken van augustus langs de Aarde. De sterrenregen is goed te zien in Nederland en op locaties met weinig lichtvervuiling, zoals op de Waddeneilanden, zijn ze nog beter te zien. Als de weersomstandigheden gunstig, tenminste. Nieuwe maan en een wolkenloze hemel vormen de beste condities.

Perseïden

Perseïden-meteorenzwermen zijn wolken van stofdeeltjes achtergelaten door de komeet Swift-Tuttle. Elke zomer scheren ze langs de Aarde en zijn ze te zien. Bijna alle sterrenregens zijn meerdere nachten achterelkaar zichtbaar. Het hoogtepunt van de meteorenzwerm Perseïden is rond 13 augustus. Op andere momenten in het jaar zijn er ook vallende sterren te zien, van andere meteorenwermen. Zo schieten in april de Lyriden langs en in oktober de Orioniden. Bijna elke maand heeft zijn eigen meterenzwerm.

Sterrentochten

De Waddenvereniging organiseert jaarlijks in augustus vallende Sterrentochten op een klipper die naar het midden van de Waddenzee vaart. Daar is het donker. De opvarenden kunnen liggend op hun rug op het dek van de boot genieten van de ene na de andere vallende ster.

Waddeneilanden

De Waddeneilanden zijn stuk voor stuk uitgelezen plekjes om vallende sterren te zien. In de duinen en op het strand staan geen lantaarnpalen en daar is het dus donker, een voorwaarde om veel in de lucht te kunnen waarnemen. Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog zijn eldorado's voor vallende sterrenjagers. Er zijn plekken in het waddengebied waar het extra donker is. Midden op het wad, bijvoorbeeld, en op de Boschplaat op Terschelling.

De Boschplaat op Terschelling

De Boschplaat van Terschelling is een gebied zoals je het in Nederland niet donkerder krijgt. In juni 2015 kreeg De Boschplaat daar zelfs een officiële erkenning voor met de titel Dark Sky Park. Dat betekent dat de oostpunt van Terschelling geen last heeft van lichtvervuiling en dat de sterrenhemel er dus subliem te zien is.

Extra veel vallende sterren

Elk jaar in augustus is het raak, maar er zijn factoren die meespelen in een fantastische vallende sterrennacht. Daar speelt licht en dan vooral het ontbreken van licht een grote rol bij. Valt de passage van de Perseïden samen met een nieuwe maan, dan zijn de condities gunstig om veel sterren en ook vallende sterren te zien. Ook is het stofspoor de ene keer dichter dan de andere keer. Zo was de nacht van 12 augustus 2016 een waarin extra veel vallende sterren waren te zien. Dat kwam omdat de Aarde toen door een wat dichter stofspoor trok. Wie geluk had kon er wel 120 vallende sterren per uur aanschouwen.

Lees verder

• Asteroïde – 2012 D14 scheert langs Aarde
• Meteoriet in Tsjeljabinsk – niet het einde van de wereld
• Meteorietinslag in Rusland in de Oeral
• Kepler-37b – Ontdekking van een planeet
• IDA Dark Sky Park – Boschplaat, Lauwersmeer en Waddengebied