De imposante doch zachtmoedige Nederlandse Landgeit

De Nederlandse Landgeit wordt van oorsprong de melkkoe van de arbeider genoemd. Een sterk en sober oerhollands ras met opvallende uiterlijke kenmerken, die na de tweede wereldoorlog toch bijna was uitgestorven. Met hulp van met name particulieren in clubverband is men nog steeds bezig om dit ras in stand te houden. En dit lijkt te gaan lukken… Wat zijn nu die opvallende kenmerken en hoe is het gelukt om dit ras, dat met uitsterven werd bedreigd, toch te behouden?

Bijna uitgestorven, een stukje historie

Rond 1958 waren er zeer waarschijnlijk nog twee Nederlandse Landgeiten; een geit en een bok. Door met name particulier initiatief, Staatsbosbeheer en kinderboerderijen is voorkomen, dat dit oerhollandse ras daadwerkelijk is uitgestorven. Al ging het vroeger met name om de mest, melk- en vleesproductie en als kracht- en lastdier, al gauw bleek de landgeit zeer geschikt te zijn als biologisch hulpmiddel bij natuurbeheer. Door het imposante uiterlijk, het zachtmoedige karakter en de begrazingseigenschappen van de landgeit wist men vele houders ervan te overtuigen dat dit ras in Nederland moest blijven bestaan.

Om inteelt en de daaruit voortkomende problemen te voorkomen werden destijds rasloze geiten gebruikt om het overgebleven aantal Nederlandse Landgeiten uit te breiden. Er werd streng geselecteerd op de nakomelingen, om het gewenste type terug te fokken en om het percentage inteelt laag te houden. De Landelijke Fokkersclub Nederlandse Landgeiten speelt daar nog steeds een grote rol in.

Was het vroeger zo dat menig landgeit een gezin voorthielp met bestaan, nu helpen de houders van landgeiten gezamenlijk met het voortbestaan van de landgeit. In 2007 stonden ongeveer 2200 Nederlandse Landgeiten ingeschreven in het stamboek. En dit aantal groeit nog steeds. Soms zie je hele kuddes grazen langs de snelweg.

Uiterlijke kenmerken

• Alle kleurtypen, voornamelijk bont, ook wel geheel wit of zwart.
• Geen klokjes / lelletjes, wel een sik.
• Een zogenaamd wipneusje.

Vooral de bokken zijn een indrukwekkende verschijning.

• De bokken hebben een grote hoornpartij, de geiten zijn meestal gehoornd.
• De bokken hebben een duidelijke bokkenpruik en ruig lang haar met onderwol.
• De geiten hebben meestal ruig lang haar met onderwol, het haar is korter dan dat van de bokken.
• De hoogte van de bok is gemiddeld 75 cm. De geit is wat kleiner.

Kenmerkende eigenschappen

Ondanks de indrukwekkende horens is de landgeit vriendelijk en zachtmoedig. Deze landgeit kan zich prima zelfstandig redden. Ook tijdens de geboorte van de lammeren. Geboorteproblemen komen bijna niet voor en sterfte onder de lammeren is een zeldzaam verschijnsel. In de vrije natuur legt een kudde gemiddeld 9 kilometer per dag af op zoek naar voedsel. Het zijn geen echte grazers. Ze houden van lange grassen, kruiden, struiken, bramen en boomschorsen. Hiervan nemen ze enkele happen om daarna weer verder te lopen. De landgeit weet zelf heel goed wat zijn lichaam nodig heeft. Bijvoorbeeld het eten van bramenstronken kan ervoor zorgen dat eventuele inwendige parasieten als wormen worden afgedreven.

Huisvesting

Men noemt de landgeit een sober ras. Dit komt omdat een landgeit gemakkelijk te houden is en niet veel eisen stelt. Deze geit beschikt namelijk over de fysieke eigenschappen om het hele jaar rond buiten te leven. Een afdak als schuilplek voor de regen en als schaduwplek in de zon zijn nodig. Wanneer deze geiten als natuurbegrazers ingezet worden, zullen ze zelf beschutting zoeken onder bomen en struiken. Er moet natuurlijk voldoende voedsel en water te vinden zijn. Anders is bijvoeren noodzakelijk! Een droge plek om te kunnen liggen zal de geit zeker waarderen en komt zijn gezondheid ten goede. Wanneer de landgeiten thuis in een stukje weiland worden gehouden, kan het ook nodig zijn om bij te voeren. De geit is namelijk zeer kieskeurig en zal bijvoorbeeld geen gras eten waar overheen is gelopen. Ook een liksteen met de nodige mineralen en sporenelementen is geen overbodige luxe.

Sober wordt nogal eens verward met weinig voedsel. Sober betekent in het geval van de landgeit dat deze over dusdanige fysieke eigenschappen beschikt, wat de landgeit tot een zeer zelfstandige en zelfredzame geit maakt. Het betekent niet dat de landgeit in bepaalde jaargetijden aan (te) weinig voedsel voldoende heeft. Dan is bijvoeren noodzakelijk!

De voortplanting

In het najaar wordt de geit rits. Dit zie je aan het onrustige gedrag, het vele mekkeren van de geit en het veelvuldig kwispelen van de staart. De drang zal groot zijn om naar een bok te gaan die in een naastgelegen weiland loopt.
Deze periode duurt een dag of drie. Wanneer de geit in die periode niet bevrucht wordt door een bok zal ze over ongeveer 19 dagen weer rits worden. Als de geit door een bok wordt gedekt en bevrucht, is ze drachtig. De drachtige periode duurt 5 maanden.

Ziektes

• Inwendige parasieten: dit kun je bestrijden door de landgeit eens in het half jaar een wormkuur te geven. Beter niet vaker om te voorkomen dat de geit immuun wordt voor de werkzame stof in de wormkuur waardoor deze geen effect meer heeft. Voorkomen van inwendige parasieten kan door grote variatie in de voeding. Dit lukt echter alleen wanneer de landgeiten in de vrije natuur lopen.
• Uitwendige parasieten als teken, luis en schurftmijt. Vooral de laatste twee kan men voorkomen door een schone stal.
• Rotkreupel: de geiten gaan kreupel lopen en bij extreme pijn op hun knieën lopen. Door de hoefjes goed te verzorgen wordt de zeer besmettelijke rotkreupel voorkomen.
• Blauwtong.

Giftige planten, struiken

Al kunnen onderstaande planten, struiken etc. giftig tot zeer giftig zijn voor de landgeit, ze hoeven er niet aan te overlijden. Juist door veel variatie in de voeding kan de dood van de landgeit voorkomen worden. Het eten van giftige planten etc. en de gevolgen ervan hebben ook te maken met de gesteldheid van de landgeit, de hoeveelheden die worden opgegeten en dus de beschikbaarheid van alternatieven. Zoals eerder beschreven weet de landgeit namelijk heel goed wat zijn lichaam nodig heeft en zorgt als het ware zelf voor een soort van antistoffen. Dit laatste is echter vaak alleen het geval bij landgeiten die in de vrije natuur leven.

Een lijst:

Liguster, Boerenwormkruid,Hondspeterselie, Boterbloem, Jacobskruiskruid, Berenklauw, Rhododendron, Pruim, Kers, Laurierkers, Buxus, Taxus, Gouden regen, Klimop, Monnikskap, Vingerhoedskruid, Lupine, Waterscheerling, Adelaarsvaren, Rabarber, Uitlopers van aardappelen, Amaryllus, Narcis, Krokus, Lelietje van Dalen, Iris, Gladiool, Hyacinth, Zuidenwindlelie, Sneeuwklokje, Herfststijloos, Scilla.

Waarom mekkert mijn geit zo?

Een geit is een sociaal dier en het mekkeren is volkomen natuurlijk gedrag. Met het mekkeren willen ze iets kenbaar maken. Dit rustig mekkeren kan als begroeting zijn of het laten horen waar de geit op dat moment is. Het kan echter ook hard en uren achter elkaar zijn. Dit kan gebeuren na verstoring in een kudde, om de kudde bijeen te houden of als een geit de kudde kwijt is. Wanneer moeder en kind van elkaar gescheiden worden kunnen ze ook een aantal dagen luidkeels mekkeren, roepen naar elkaar. Het mekkeren kan problematisch worden. Dit is vaak het geval wanneer houders op onregelmatige tijden hun geiten lekkers geven. Iedere keer dat de geiten de houders zien lopen, kunnen de geiten hard gaan mekkeren om voedsel. Het is daarom raadzaam om consequent op vaste tijden te voeren en niet daarbuiten.