Wat te doen bij de geboorte van een lammetje?

Stel je voor: een noodgeval, je schaap gaat bevallen, je weet niet wat je moet doen! Dit artikel geeft praktische tips wat te doen, met medewerking van een boer met ruime ervaring.

Voorbereidingen

• Plastic handschoenen of plastic zakje
• Glijmiddel om de geboortegang mee in te smeren
• Bak koud water om niet-ademende lammetjes mee op te peppen
• Verfrissingsspray om in de neus van niet-ademende lammetjes te spuiten
• Warmte

Stap 1: Hulp halen

Een geboorte kan je meestal niet in je eentje af. Zeker bij een niet aanhankelijke, bange schapensoort, als de Flevolander, heb je hulp nodig om de moeder in bedwang te houden. Met minimaal twee mensen is het goed. Een van jullie houd het schaap vast, legt het op de grond of drukt het met flinke kracht tegen de (stal)muur. De ander mag het vieze werk opknappen. Ga naar stap 2A. Pas als je ziet dat de moeder het heel moeilijk heeft ga je naar stap 2B.

Stap 2: Bevestigen van de geboorte

Het is belangrijk dat je bevestigt dat er lammetjes geboren zullen worden. Voel nog eens goed aan de buik, anders kun je misschien beter wachten. Zitten er twee lammetjes die je duidelijk voelt, ga dan naar stap 3.
Ben je onzeker of heeft de moeder het moeilijk? Naar stap 2B.

2B: Trek plastic handschoenen (of een plastic zakje) aan. Steek je hand in de geboortegang van het schaap (wees hierbij zeker niet aarzelend, het kan van levensbelang zijn of je weet of er lammetjes zijn!) en voel goed of de lammeren goed liggen en hoeveel het er zijn. In het geval van méér dan twee lammetjes leg je een glijmiddel, eventueel handschoenen en een zuigflesje warme melk klaar.
De geboortegang zit boven de vagina van het schaap. Ga door naar stap 3.

Stap 3: Wacht rustig af

Wacht af en houd het bewuste schaap in het oog. Het is natuurlijk het best als het vanzelf gaat. Als je hebt gevoeld dat er een drieling klaar is om het licht te zien, wees dan op je hoede. Ook als je hebt gevoeld dat de lammetjes niet met hun hoofd naar voren liggen is het oppassen. In dit laatste geval ga je door naar stap 4.

Stap 4: Grijp in!

Dit is een zeer riskante stap en moet echt alleen ondernomen worden bij zekerheid dat het moederschaap/de lammetjes in problemen verkeert/verkeren.

4A: Trek plastic handschoenen aan (in geval van nood kan een plastic zakje ook dienst doen), dit voorkomt eventuele infecties bij het moederschaap. Smeer een glijmiddel in de geboortegang en aan de buitenkant. Als dit niet helpt en de moeder blijft persen, ga je over op stap 4B.

4B: (Hoog risico) Trek plastic handschoenen aan (in geval van nood kan een plastic zakje ook dienst doen), dit voorkomt eventuele infecties bij het moederschaap. Wederom stop je je arm in de geboortegang van het moederschaap en legt de lammetjes met hun hoofd naar de gang. Als dit ook niet werkt, moet je ze eruit trekken. Geef krachtige rukken, maar niet te hard, denkende aan de gezondheid van moeder en lam. Als het lam er stomend uitkomt en het ademt niet goed, moet je het in een fractie van een seconde onderdompelen in een bak koud water en daarna voor de neus van het moederschaap leggen, die het droog zal likken. Kijk uit: een zwak lammetje kan een harstilstand krijgen van een bak koud water. Je kunt dan soms beter de neus masseren met koud water of er een verfrissingsspray (Geen deo, maar professionele verfrissingspray die hiervoor is bedoeld! Te koop bij speciaalzaken.) op spuiten. Ga onmiddelijk naar stap 5.

Stap 5: Verzorg de lammetjes

De lammetjes moeten veel warmte hebben. Leg ze onder een warme lamp, onder de neus van de moeder, die ze schoon zal likken. Is er geen lamp aanwezig? Blijf dan zelf erbij om de pasgeborenen warm te houden, maar raak ze niet aan: de moeder kan agressief reageren. Is er sprake van meer dan twee lammetjes, dan heeft de moeder vaak geen melk voor het derde lammetje enzovoorts. Voer deze lammetjes/dit lammetje zelf met de klaargelegde warme melk in een zuigflesje. Houd het kopje en bekje omhoog en stop het zuig-dingetje van het flesje in de bek van het lammetje. Open hiervoor het bekje, want het lammetje kan het niet zelf! Houd de fles omhoog, zodat de melk naar beneden in zijn bekje stroomt.
Ga na voldoende verzorging en melk naar stap 6.

Stap 6: Met rust laten

Laat de moeder met lammetjes met rust zodra ze allemaal buiten gevaar verkeren (ongeveer als de lammetjes beginnen te staan, hun oogjes open hebben en de moeder de nageboorte heeft gehad). Breng ze, als je dit nog niet hebt gedaan, naar de stal.

Als er meer dan twee lammetjes zijn moet je de lammetjes die je de fles geeft markeren met een verfspuit.