Domesticatie van onze huisdieren

Er zijn op de aarde verschillende groepen dieren. Je hebt dieren die zeer bang zijn voor de mens en dieren die in perfecte harmonie leven met de mens. Deze opdeling is ontstaan door de domesticatie van verschillende diersoorten. Domesticatie is het tot huisdier maken van oorspronkelijk wilde dieren, zodat deze min of meer in harmonie kunnen samen leven met de mens.

Domesticatie

Het begin van de domesticatie van de meeste van onze huisdieren heeft plaatsgevonden in Klein-Azië, Egypte en Zuid-Oost Europa. Tussen 5.000 en 4.000 voor Chr. ploegden de eerste Egyptenaren met wagens getrokken door runderen. De domesticatie van huisdieren is een zeer langzaam proces geweest, in het begin had men weinig bedoelingen ermee. In 35.000-40.000 voor Chr. werden dieren enkel gebruikt om op te jagen. In deze periode, de ijstijd, leefde de eerste moderne mens. De gemiddelde temperatuur was -10 graden Celsius. Door deze zeer koude temperatuur was de bodem constant bevroren en konden er geen planten groeien. Men werd gedwongen om te jagen, anders konden ze niet overleven. Zieke of zwakke dieren slachtte men niet meteen. Deze werden eerst nog even gehouden bij de vestigingsplaats om ze later wanneer ze weer in een betere toestand waren alsnog op te eten. Dit is de eerst bekende vorm van dierhouderij.

Begin eigenlijke domesticatie

12.000-13.000 jaar voor Chr. begon de aarde weer flink op te warmen. Hierdoor veranderde de flora en fauna op de wereld flink. De mens ging in deze periode beseffen dat hij meer nut kon halen uit dieren wanneer hij niet meteen geslacht werd. In het begin werd onderdanigheid naar de mens vooral afgedwongen door tijdelijke uithongering van zwakke en jonge dieren.

Domesticatie per diersoort

De hond leefde altijd al zeer dicht bij de mens. Hij leefde van het aas, afval dat overbleef na een maaltijd. De hond werd als eerste huisdiersoort gedomesticeerd, rond 10.000 jaar voor Chr. Als volgende werden de geit (in West-Azië, 9.000 jaar voor Chr.) en het schaap (in Irak rond 7.500 jaar voor Chr.) gedomesticeerd. Deze pasten allebei zeer goed bij de nomadische bevolking van in die tijd. Ze hebben een aangeboren kuddegedrag en trokken mee met de volksstammen. Ze werden, net als tegenwoordig, gebruikt voor hun vlees, leder en melk.

Varkens zijn zeer moeilijk om in een kudde te drijven, deze werden dan ook pas veel later gedomesticeerd. Ze werden pas gedomesticeerd bij de overgang van een nomadische naar sedentaire levenswijze, dit was in China rond 7.000 jaar voor Chr.
Van 6.000-4.000 jaar v.Chr. werd het rund gedomesticeerd. Dit heeft een lange tijd geduurd omdat dit dier eerst een zeer hoge agressiviteit naar de mens vertoonde. Zoals je wel kunt zien waren de eerste gedomesticeerde dieren vooral herbivoren of aaseters. Deze dieren kwamen allemaal niet in directe voedselcompetitie met de mens.

Hierna werden er steeds meer en meer dieren gedomesticeerd. Duiven rond 5.000 jaar voor Chr. in Mesopotamië, ezels rond 4.500 jaar voor Chr. in Noord-oost Afrika, kippen rond 4.000 jaar voor Chr. in Indië, paarden rond 3.500 jaar voor Chr. in Oekraïne en de kat werd rond 2.500 jaar voor Chr. gedomesticeerd in Egypte. In het Romeins tijdperk kreeg men het wat luxer. Men at niet alleen meer om te overleven maar ook als uiting van een bepaalde cultuur. Met luxe eten kon je laten zien dat je rijker was dan de rest. Er werden bijvoorbeeld wilde hazen gekweekt in ommuurde hofjes. De hazen fokten zeer snel en de Romeinen vonden de pasgeboren jongen een echte lekkernij. Ook duiven werden voor vleesconsumptie gehouden. Soms werden hun vleugels en poten gebroken zodat ze geen energie zouden verspillen aan lopen of vliegen. Ze moesten gewoon zo snel mogelijk dik genoeg zijn voor een maaltijd.

Rond 500 jaar voor Chr. werd de parelhoen, die van oorsprong afkomstig is uit Afrika, als offerdier gebruikt op feesten die door de Griekse bevolking gehouden werden. De cavia en de kalkoen werden beiden pas heel laat gedomesticeerd in Europa, deze diersoorten zijn allebei vanuit Amerika gekomen met een boot.

De 6 eigenschappen van een gedomesticeerd dier

1. Gemakkelijk en flexibel dieet
2. Snel opgroeien. Het dier moet snel kunnen overleven zonder de moeder
3. Zich willen voortplanten in gevangenschap
4. Een aangenaam karakter hebben en niet agressief zijn tegen mensen
5. Niet snel in paniek raken
6. De mens als zijn meester herkennen in de groepshiërarchie

Selectie

De grote diversiteit in kleuren en rassen bestond vroeger nog niet. Dit heeft men voor een groot deel te danken aan selectie door de mens. Bij selectie vinden specifiek uitgezochte paringen plaats, men kiest welke dieren er samen mogen paren. Zo kun je bijvoorbeeld fokken op honden met flaporen of cavia's met rode ogen. Eerst gebeurde dit nog op kleine schaal, sinds 1950 is de selectie echter enorm toegenomen. Vandaag de dag zijn er nauwelijks meer dieren die zo maar gekruist worden. Door de selectie zijn er wel enkele nadelen ontstaan. Verschillende ziektes komen vandaag de dag zeer veel voor bij bepaalde rassen. Een van de hondenrassen die hier last van heeft is de boxer, dit ras heeft last van ademhalingsproblemen door kortsnuitigheid.