Megastallen zijn de toekomst, ja of nee?

Iedereen kent het begrip 'megastal', maar wat zijn nu precies megastallen en wat zijn de voor- en nadelen ervan? Wat betekent dit voor de toekomst van de megastal? Er doen genoeg positieve en negatieve verhalen de ronde, die hieronder besproken zullen worden. In hoeverre zijn die nu allemaal realistisch?

Wat is een megastal?

Volgens het onderzoeksinstituut Alterra spreken we van een megastal bij meer dan 7.500 vleesvarkens of meer dan 1.200 fokvarkens, meer dan 120.000 leghennen of meer dan 220.000 vleeskuikens, en bij meer dan 250 melkkoeien of meer dan 2.500 vleeskalveren. Die getallen komen allemaal overeen met ongeveer 300 NGE (Nederlandse Grootte Eenheid, maat voor de economische omvang van een agrarisch bedrijf), waarbij een bouwblok van 1 tot 1,5 hectare maximaal wordt benut (Alterra, Megastallen in beeld, 2007).

Nadelen van megastallen

Een megastal is dus een vorm van veehouderij waarbij grotere aantallen dieren worden gehouden dan bij normale bedrijven. Dit brengt verschillende problemen met zich mee. Er is bijvoorbeeld door de vele dieren veel ammoniakproductie. Dit is slecht voor het milieu. Ook moet er veel antibiotica gebruikt worden om de dieren gezond te houden. Dit heeft niet alleen een slechte invloed op de dieren, maar ook op de volksgezondheid. Mensen worden immuun voor veel soorten antibiotica, wat problemen geeft bij het bestrijden van ziektes. Ook de dieren zelf zijn natuurlijk de dupe van de megastallen. Ze zijn niet meer in hun natuurlijke omgeving, hebben minder ruimte en minder vrijheid. Dit alles kan toch niet goed zijn voor het dier? Eerder is al de vergelijking gemaakt met scholen. Het duurde al lang voordat Nederland doorhad dat het grote aantal zieke kinderen in Nederland kwam door de enorme scholen met duizenden scholieren. Door het grote aantal scholieren bij elkaar konden besmettelijke ziektes zich heel gemakkelijk snel verspreiden. Is het dan niet logisch dat het bij elkaar stoppen van duizenden koeien en varkens dezelfde gevolgen voor hen heeft? Dit zijn allemaal goede redenen om vegetariër te worden.

Voordelen van megastallen

Het hierboven besproken probleem van besmettelijke ziektes kan worden opgelost met antibiotica. Ook het eerste argument tegen megastallen, de hoge ammoniakproductie kan eigenlijk gemakkelijk weerlegd worden. Als je hetzelfde aantal dieren van een megastal zou verdelen over meerdere biologische bedrijven, zou de broeikasgasuitstoot nog hoger zijn. Megastallen zijn goed voor de werkgelegenheid. Je zou kunnen zeggen dat de megastal voor links en groen hetzelfde als de hoofddoek voor de PVV. Het is een discussie die eigenlijk niet over rationele argumenten gaat. Megastallen zijn een voorbeeld van innovatie en modernisering. Dieren worden uit hun ‘natuurlijke omgeving’ gehaald, maar dat is helemaal niet per definitie nadelig voor het dier. Met de nieuwste technieken wordt de lucht in de stallen verfrist en wordt een optimaal klimaat voor de dieren gecreëerd.

Toekomst van de megastal

Zullen de megastallen dus gewoon blijven bestaan? De afgelopen vijf jaar is het aantal megastallen in Nederland verdubbeld naar ongeveer 250. De tegenstanders van megastallen, bijvoorbeeld de partij voor de dieren, vechten ervoor deze in de toekomst te laten verdwijnen, terwijl de voorstanders hier het nut niet van zien. Wel vinden ook de voorstanders van megastallen dat er iets moet veranderen op het gebied van antibiotica en leefomstandigheden van dieren. Zij geven dus ook toe dat ondanks de mooie klimaatinstallaties de dieren alsnog bijvoorbeeld weinig ruimte hebben. Het verschil is alleen dat zij ook geloven dat dit kan verbeteren, zonder de megastal te laten verdwijnen. De meningen over megastallen lopen dus uiteen, maar zowel voor- als tegenstanders vinden dat het zo niet door kan gaan.

Gevolgen voor het dier

Er is weinig te zeggen over of de megastallen uiteindelijk nog zullen blijven bestaan. Zowel tegen- als voorstanders komen met sterke argumenten over dierenwelzijn en volksgezondheid, die beiden in feite zeggen voorop te stellen. Misschien zal hierdoor de megastal verdwijnen en zullen de dieren meer ruimte krijgen of misschien zullen de megastallen worden aangepast, waardoor het dier een gezonder en prettiger bestaan zal krijgen. Het lijkt echter voor het dier zelf niet veel uit te maken. Zijn leefomstandigheden zullen volgens beide partijen toch wel vooruit gaan en het zal wat er ook gebeurt, toch wel geslacht worden. Of misschien zijn we in de toekomst allemaal wel vegetariër.