Kwallen in Nederland

In de Nederlandse zeeën vind je een aantal soorten kwallen. De meeste kwallen zijn ongevaarlijk. Je kan gewoon de zee in, al moet je natuurlijk altijd wel voorzichtig zijn. Lees snel verder voor meer nuttige informatie en leuke weetjes en natuurlijk over wat je moet doen bij een kwallenbeet.

Algemeen

In Nederland komen kwallen voor in de Noordzee en in de Waddenzee. Als er een oostenwind staat dan spoelen de kwallen aan op de stranden. Er komen jaarlijks vele kwallen bij, dit komt onder andere door overbevissing, vervuiling en hogere temperaturen. De overlast van kwallen bestrijden is lastig. Langs de Côte d'Azur zijn drijvende netten geplaatst om de parelkwallen weg te houden. In Spanje worden op sommige plaatsen zeeschildpadden uitgezet die de kwallen opeten en Iran zet hoge geluidsgolven in, deze verstoren het evenwichtsorgaan van de kwal. Het is lastig om zwemmers te waarschuwen voor kwallen, want de ene dag zijn er wel veel en de andere dag weinig tot niets, dat ligt vaak ook aan de wind. In Nederland hoef je niet echt bang voor kwallen te zijn.

Een kwal is een holtedier met tentakels, met die tentakels kunnen ze hun evenwicht bewaren, maar ook proeven en licht opvangen. Kwallen komen voornamelijk in zeeën voor over de hele wereld. Het voedsel bestaat uit kleine visjes, garnalen en plankton. Kwallen vangen al zwemmend hun voedsel. Kwallen zijn een groot deel van hun leven tweeslachtig, ze stoten hun voortplantingscellen uit. Uit de bevruchte eicel groeit geen kwal, maar een larve. Deze larve hecht zich aan de vaste ondergrond en groeit uit tot een poliep-achtig dier. In het voorjaar en in de zomer stoten deze poliepen kleine kwalletjes af en deze groeien snel uit tot volwassen dieren. Kwallen worden maximaal 1 jaar, uitzonderingen daar gelaten. Als de kwallen hun voortplantingscellen hebben gelost, sterven ze sowieso.

Soorten kwallen in Nederland

Oorkwal

De oorkwal is een kwal die veel voorkomt in Nederland. Deze kwal kan ongeveer 40 cm in doorsnede bereiken. De netelcellen op de tentakels zijn niet gevaarlijk voor de mens.

Kompaskwal

De kompaskwal is een middelgrote kwal, welke een diameter van 30 cm kan bereiken. Het lichaam is doorschijnend met op de bovenkant een aftekening welke doet lijken op een kompas. De kompaskwal heeft 24 lange randtentakels en 4 lange vangarmen. De kompaskwal spoelt vaak in de nazomer veel aan het op het Nederlandse strand.

Zeepaddenstoel

De zeepaddenstoel is een bolle kwal die een diameter kan bereiken van 50 cm. Ook deze kwallen spoelen vaak in de nazomer aan op de stranden. De kleur is meestal lichtblauw.

Kruiskwal

De kruiskwal is een zeldzame kwal, maar hij komt wel voor in Nederland. Deze kwal is een exoot en waarschijnlijk hier gekomen door zeeschepen of via de import. De kruiskwal is giftig en kan steken. De kruiskwal is gemakkelijk herkenbaar aan zijn doorzichtige lichaam met een bruin kruis in het midden. De kwal is echter wel erg klein, ongeveer 2 cm in de diameter.

Parelkwal

De parelkwal is een kwallensoort welke in steeds grotere mate wordt aangetroffen in de zee. In Frankrijk en Spanje zijn in de zomer soms hele invasies van deze kwallen. Er zijn invasies wegens een gebrek aan natuurlijke vijanden. Ook in Nederland komt deze soort steeds vaker voor. De parelkwal leeft meestal in kolonies, vandaar dat er vaak invasies zijn. De parelkwal kan een diameter bereiken van zo'n 10 cm. Bij aanraking kan ernstige pijn ontstaan, maar ook braken, misselijkheid en duizeligheid behoren tot de symptomen. Een steek kan je het beste verminderen met ijscompressen of om de steek te overspoelen met zout water.

Haarkwal

Er zijn twee soorten haarkwallen, de blauwe en de rode. De rode is zeer zeldzaam in Nederland, de blauwe haarkwal wordt echter vaker gezien. Vooral in mei en juni worden ze gezien in ondiep water. De blauwe haarkwal kan gemeen steken.

Ribkwal

De ribkwal is sinds 2006 ook gesignaleerd in de Noordzee. De ribkwal komt oorspronkelijk uit de Atlantische Oceaan en is met vrachtschepen per ongeluk meegevoerd. De ribkwal is een echte jager op het gebied van plankton en viseieren. Het is nog niet bekend wat de ecologische gevolgen zijn in de Noordzee met deze kwal. Deze soort kwal overleeft prima de koude winters.

Kwallenbeet

In de volksmond wordt het vaak kwallenbeet genoemd, maar eigenlijk bijten kwallen niet. De aanraking van de tentakels van de kwal zorgt voor de 'beet'. De tentakels bevatten velen netelcellen. Bij aanraking scheiden ze gif af. Je kan dit vergelijken met brandnetels. Het gif veroorzaakt rode, brandende en pijnlijke plek op de huid. Ook kan deze plek gaan jeuken. De jeuk kan zeker 24 uur aanhouden. Als je kwallen in het water ziet, kun je er beter niet in gaan. Ook de kwallen die aangespoeld zijn kan je beter niet aanraken, het gif is vaak nog niet helemaal uitgewerkt. Een kwallenbeet voelt ongeveer hetzelfde als dat je door brandnetels wordt gestoken.

Wat te doen bij een kwallenbeet?

1. Vermijd wrijven of krabben, dit verergert de jeuk en de pijn in veel gevallen.
2. Spoel ook niet met koud water, dit activeert het gif.
3. Als er nog resten netelcellen in je huid zitten, dan kun je deze het beste met een pincet of een pleister verwijderen.
4. Je kan ook de wond leegzuigen met een gif-uitzuigpomje, deze kun je kopen bij de drogist.
5. Je kan de wond ook onderdompelen in huishoudazijn.
6. In ernstige gevallen is het raadplegen van een arts aan te raden.