De zelfmoord van de lemming

De lemming is een interessant diertje waar veel misverstanden over bestaan. Het zijn schattige beestjes die leven in de sneeuw in het gebied rond de Noordpool. Deze knaagdieren leven in grote populaties die explosief kunnen groeien. Het gerucht gaat dat lemmingen massaal zelfmoord plegen op het moment dat de groep te groot wordt. Dit gerucht wordt versterkt door een film van Disney. Maar is deze zelfmoord van de lemming een feit of een fabeltje?

Lemmingen

De lemming is een klein knaagdiertje dat leeft in koude gebieden. Ze komen voor in Scandinavië, Canada, Siberië en Rusland. Lemmingen zijn altijd op zoek naar voedsel en zijn ook in de winter zeer actief. Omdat de vrouwtjes meerdere keren per jaar zwanger kunnen worden en al na drie weken jongen krijgen, kan de populatie explosief groeien. Binnen korte tijd komen er veel kleine lemmingen bij. Bovendien zijn deze jonge lemmingen al na vier weken vruchtbaar.

Zelfmoord lemming

Wanneer er sprake is van overbevolking en er te weinig voedsel is om de populatie in leven te kunnen houden, springen de lemmingen massaal van een klif af. Dit zorgt ervoor dat de populatie krimpt en er weer genoeg ruimte en voedsel over blijft voor de overlevenden. Het zou een soort aangeboren instinct zijn van de lemming. Maar klopt dit verhaal wel? Is het niet gewoon verzonnen door de mens? Er zijn nooit bewijzen gevonden die deze theorie kunnen bevestigen.

White Wilderness

De film White Wilderness laat beelden zien van de collectieve zelfmoord van de lemming. In de film springt een groep lemmingen van een klif af en verdringt vervolgens in de zee. De spectaculaire beelden lijken de theorie te bevestigen, maar niets is minder waar. White Wilderness speelt zich af in het Canadese plaatsje Alberta. In dit gebied komen van nature geen lemmingen voor. Bovendien is er geen zee te vinden, die in de film wel te zien is. Het lijkt er dus op dat de hele film in scène is gezet.

Walt Disney

De vraag is natuurlijk hoe Walt Disney dit dan heeft aangepakt. Ze hadden slechts twaalf lemmingen, in plaats van een hele populatie. Deze lemmingen hebben zij op een grote draaischijf gezet die met sneeuw bedekt was. Op deze manier lijkt het net alsof ze gewoon in de sneeuw liepen en richting de camera kwamen rennen. Vervolgens zijn de arme beestjes door een medewerker van een klif afgeduwd en gefilmd terwijl zij verdronken in de zee. Het had dus niks te maken met een zelfmoord, alleen met de wil van de regisseur.

Waar komt deze fabel vandaan?

Toch komt het fabeltje natuurlijk wel ergens vandaan. De populatie van de lemmingen groeit inderdaad ontzettend snel. Op het moment dat er overbevolking ontstaat, gaan de lemmingen op zoek naar een nieuw woongebied. Onderweg valt een aantal lemmingen van een klif af of verdrinkt per ongeluk in een rivier. Dit gebeurt alleen omdat ze met grote groepen tegelijk verkassen en er hierbij wel eens ongelukken gebeuren. Het heeft niks met zelfmoord te maken.

Roofdieren

Het plotselinge inkrimpen van de populatie heeft te maken met roofdieren. Lemmingen hebben veel vijanden, zoals de hermelijn die de lemming het hele jaar door op zijn menu heeft staan. Andere vijanden van de lemming, zoals de sneeuwvos en de sneeuwuil, eten het kleine knaagdiertje alleen wanneer er heel veel van zijn. De hermelijn kan niet tegen de enorme groei van de lemmingen opeten, waardoor de populatie steeds maar groeit. Op dat moment komen de sneeuwvos en sneeuwuil helpen met het eten van de lemming, waardoor de populatie in korte tijd extreem inkrimpt. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is dus niet de massale zelfmoordactie de oorzaak van het inkrimpen van de populatie, maar de groei van het aantal vijanden van de lemming.