De Tropische Amandelboom

Onder veel Indo's oftewel Nederlanders met een Indonesische achtergrond zal deze boom bekend staan als Ketapang. De tropische amandelboom groeit graag onder zeer hete omstandigheden. Surinaamse mensen zullen deze boom eveneens herkennen, hij is onder andere aangeplant aan de Waterkant in Paramaribo. Je ziet hem vaak staan in gebieden rond de evenaar. Hij lijkt op de gewone amandelboom die rond de Middellandse Zee groeit. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoudsopgave:

• Algemene kenmerken
• Paraplu
• Noot
• Eten en genezen
• Strandboom
• Verspreiding
• Bladeren

Algemene kenmerken

Zowel in Afrika, Azië, Zuid-Amerika als Indonesië en in Polynesië op de vele eilandjes in de Stille Oceaan of Pacifische oceaan komt deze boom voor. Van oorsprong komt deze boom uit de Indonesische archipel. De boom wordt gekenmerkt door een dik, dicht bladerdak waar geen straal zon doorheen komt. De onderste bladeren vangen geen direct zonlicht. Een tientallen jaar oude tropische amandel heeft een vrije, zijtakloze stam van 3 a 4 meter hoog. De boom geeft veel schaduw. Onder de tropische amandel kan het op een hete dag van 33 graden toch nog koel aanvoelen.

Paraplu

De boom groeit in verschillende lagen. Na iedere meter maakt de boom een soort parapludak. Als de top van de boom afgezaagd wordt kan de paraplu heel breed worden. Wordt deze boom niet gesnoeid dan groeit hij helemaal dicht met bladeren en geeft hij minder schaduw op de grond. In een tropische tuin is deze boom eigen onontbeerlijk omdat het veel te heet is om in de tropenzon te zitten. Er zijn vrijwel geen mensen die lekker in de tropenzon willen bruin bakken; dat is superheet en je verbrandt levend. Zelfs onder een zonnescherm kan je in de tropen nog verbranden. Maar onder een ketapang is het goed toeven. Mensen timmeren een bankje onder de boom zodat er gerelaxt kan worden.

Noot

De vruchten van de tropische amandel zien er eivormig en groen uit. Als je hem openmaakt volgt eerst een dikke laag oneetbare pulp. In het midden zit de pit waaruit weer een nieuwe boom kan groeien. Als je de pit openmaakt zie je een nootje wat op de amandel lijkt maar net iets anders is. Deze noot van de tropische amandel is eetbaar maar omdat het zoveel werk is om hem open te maken wordt hij niet vaak gegeten. In de tropen groeien veel planten die erg gemakkelijk te schillen zijn zoals papaya's, mango's en bananen.

Eten en genezen

In Suriname maakt men orgade of orgeade. Dat is een siroop waarvoor de amandel wordt gebruikt. In Suriname gebruikt men vaak de tropische amandel om orgeade te maken. Verder zijn de bladeren van de tropische amandelboom een middel bij bacillaire dysenterie. De noot zelf is zeer gezond.

Strandboom

De tropische amandel groeit zowel in het binnenland als dichtbij zee. Hij staat graag op het strand. De wortels groeien zo diep dat deze boom door het zand naar genoeg zoet water zoekt. Het is een ideale boom op het strand om onder te zitten en een zeebriesje op te vangen. Door bomen als de tropische amandel is het goed uit te houden in tropische temperaturen van 35-35 graden. Hij wordt niet zo hoog als kokospalmen die ook graag op het strand staan. Deze geven weer geen schaduw. De tropische amandel heeft zo een dicht gebladerte dat hij ook als dak dienst doet tegen een tropische regenbui.

Verspreiding

Omdat de tropische amandel dichtbij zee staat vallen zijn vruchten vaak in het water. Deze drijven dan naar andere eilanden of landengten. De harde buitenkant voorkomt dat het zeewater kan doordringen tot de binnenste noot. Wanneer de stroming de vrucht naar een nieuw strand brengt zal door het opdrogen de schil barsten. Zo heeft de boom zich via zeestromen over heel de wereld verspreid in de tropische gebieden. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor de kokospalm die als hij jong van de boom afkomt een dikke oneetbare pulplaag om de harde korst heeft. Vandaar dat tropische amandels en kokospalmen op vrijwel elk tropisch eiland in Indonesië voorkomen.

Bladeren

De tropische amandel verliest eens in de zoveel tijd al zijn bladeren. Hij kan 10 jaar lang groen zijn en plotseling is hij kaal. Rond de evenaar kent de natuur niet echt seizoenen, hooguit een regentijd en een droge tijd. Er zit geen regelmaat in wanneer de ketapang zijn bladeren verliest. Het is ook geen teken dat hij ziek is. Het is een natuurlijk verschijnsel.

Lees verder

• De Baobab Boom of Apenbroodboom