Eleuthero, de Siberische ginseng
Eleutherococcus senticosus, Siberische ginseng, Stekelpanax, Taigawortel, allemaal benamingen voor een en dezelfde geneeskrachtige plant met adaptogene werking. Historisch gezien is het relatief nieuwe begrip 'adaptogeen' heel nauw met de geschiedenis van de taigawortel verbonden.Adaptogeen, een begrip dat werd ontwikkeld als resultaat van uitgebreid farmacologisch en klinisch onderzoek zo'n 50 jaar geleden door Russische wetenschappers. Tot op heden heeft de taigawortel nog niets van zijn aantrekkingskracht verloren. Het wordt aangeprezen als het beste adaptogeen die het psychomotorische, mentale en fysische prestatievermogen verhoogt. Het product word omschreven als panacée en toverwortel uit de taiga, waarmee jaarlijks meer dan 20 miljoen mensen worden behandeld. Ook de verhoogde fysische en psychische weerbaarheid van de Russische kosmonauten tijdens een vroegere ruimtereis zou te danken zijn aan de taigawortel, evenals de sportprestaties van de Sovjet-atleten op de Olympische spelen. Na de reactorcatastrofe in Tsjernobyl, werd aan duizenden Oekraïners en Russen preparaten uitgedeeld met taiga-wortelextracten om de stralingsschade te verminderen.
Eleutherococcus senticosus- botanisch bekeken
Eleutherococcus senticosus Maximowcz behoort evenals de 'Panax ginseng' tot de familie van de Araliaceae. Soms wordt, vooral door Aziatische onderzoekers, als synoniem de naam 'Acanthopanax senticosus' (Ruprecht et Maxim.) Harms gebruikt. Dit komt doordat, in het jaar 1898 door Harms de soorten 'Eleutherococcus' en 'Acanthopanax' tezamen onder de naam 'Acanthopanax' werden ondergebracht. Op dit ogenblik worden ze echter weer als afzonderlijke soorten van de Araliaceae aanzien. Het aantal Eleutherococcussoorten schommelt tussen de 7 en de 30, afhankelijk van de auteur. Ze zijn allemaal inheems in Oostelijk Azië tussen de Himalaya en Japan. Eleutherococcus senticosus is een hoge slanke struik, met een hoogte van 2 tot 3 m (max 7m), waarvan de takken zeer dicht bedekt zijn met naar beneden gerichte (5mm lang) naaldvormige en verhoute stekels. Vandaar de Latijnse naam senticosus, rijk aan doornen. Het blad is, zoals de ginsengplant, vijfvingerig. De gemiddelde lengte bedraagt 6-8 cm en 2-4 cm breed. De kleine gele, vrouwelijke of blauwviolette, mannelijke bloemen vormen een scherm en ontwikkelen zich in de herfst tot zwarte bessen die meestal 5 zaden bevatten.Groeiplaats
Het voornaamste verspreidingsgebied ligt in Oost-Siberië, als onderbegroeiing in de altijd groene conifeerwouden van de subarctische taiga. Vooral in de gebieden Khabarowsk en Primorsk, evenals in het Amoer-gebied groeien deze struiken in schier onuitputtelijke bestanden. In het Oosten reikt het verspreidingsgebied tot Japan en tot het eiland Sachalin; in het Zuiden tot Korea en de Noordelijke provincies van China. Door dit omvangrijk verspreidingsgebied is het niet verwonderlijk, dat binnen de soort zeer veel verschillen zijn en men met het bestaan van verscheidene chemische vormen moet rekening houden.De in de subarctische taiga van Oost-Siberië wijd verbreide struik Eleutherococcus senticosus (Stekelpanax, Arialiaceae) werd eerst in het begin van de 2de helft van de 20ste eeuw door Russische wetenschappers als medicinale plant bekend.
De hedendaagse aanwending van de wortels en wortelstokken (Eleutherococcus radix Ph. Eur.), is het resultaat van de indertijd ondernomen inspanningen in de toenmalige Sowjetunie om een vervangmiddel te vinden voor de alom gekende ginsengwortel. In tegenstelling tot de ginseng, bevat de taigawortel weinig of geen triterpeensaponinen. De stoffen die in veel adaptogenen aanwezig zijn.
