Onkruid herkennen in gras en tuin en hoe onkruid bestrijden?

Onkruid herkennen in gras en tuin en hoe onkruid bestrijden? Iedereen die een tuin heeft, kent het fenomeen 'onkruid'. Er zijn veel soorten onkruid. Dit is een subjectieve term voor plaatselijk ongewenste planten, afhankelijk van het grondgebruik ter plaatse. Veel van de wilde planten die onkruid wordt genoemd, zijn in medicinaal opzicht nuttig en soms zelfs smakelijk. Maar in je tuin wil je deze planten vaak niet hebben. Als onkruid zich eenmaal in je tuin of gazon heeft genesteld, is het vaak geen sinecure om er van af te komen. Als tuinier moet je terughoudend zijn met wat je op laat komen, omdat onkruid zich dikwijls snel verspreidt en moeilijk te beheersen is. Weet je welk onkruid je momenteel in je tuin hebt? Wat zijn veel voorkomende onkruiden in Nederland?
Straatonkruid / Bron: Ellywa, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Straatonkruid / Bron: Ellywa, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Wat is onkruid?

Een onkruid is een op een bepaalde plaats (in een gazon, (sier)tuin, moestuin, straat, stoep, terras, etc.), ongewenste plant die daar niet wordt gekweekt en afkomstig is van het zaadpotentieel van de grond, door wortellopers of door zaadverspreiding via wind, water of dieren. In principe kan elke plantensoort beschouwd worden als een onkruid, doch sommige soorten worden vaker onkruid genoemd dan andere. In de volksmond is het belangrijkste criterium voor het bestempelen van een plant als onkruid, dat het ongewenst is. De term 'onkruid' is niet beperkt tot kruiden in strikte zin, maar omvat ook grassen, varens, mossen of houtige planten.

De term 'onkruid' is een subjectief begrip. Vaak wordt gezegd dat je beter kunt spreken van 'ongewenst kruid'. Planten worden meestal onkruid genoemd als ze:
  • strijden om groeifactoren, zoals voedingsstoffen, licht en water, met een specifiek geteeld gewas zodat het gewas niet de gewenste opbrengst behaalt.
  • het beheer van een gebied bemoeilijken;
  • zeer wijdverspreid zijn (door zaadverspreiding of extreem lange wortelnetwerken) waardoor ze andere planten verdringen, bijvoorbeeld in een natuurgebied. Dit kan ten koste gaan van de biodiversiteit en natuurkwaliteit.
  • de esthetische perceptie van een persoon verstoren, bijvoorbeeld tussen de stenen van een stoep of terras, in siertuinen, parken, op gazons of gebieden die vrij moeten worden gehouden van vegetatie;
  • de opbrengst van een gebied onbruikbaar maken vanwege het giftige effect (bijvoorbeeld jakobskruiskruid in hooi).
  • als ze als nieuwkomer planten verplaatsen die ergens van oudsher groeien.
  • schade aan gebouwen veroorzaken. De klimop en wilde wingerd kunnen gebouwen beschadigen en worden om die reden wel als onkruid gezien.

Onkruid herkennen in gras en tuin

Alleen als je weet met welk onkruid je te maken hebt in je tuin of gazon, kun je hier gerichte actie tegen ondernemen. Als het bijvoorbeeld een plant is die zich via zaden voortplant, is het belangrijk om de verspreiding vroegtijdig te voorkomen. Als de plant een grote of diepe wortel heeft, moet deze worden verwijderd. Anders zal het onkruid kort na het plukken van de plant weer ontkiemen. Er wordt aangeraden om het consequent met de hand te doen en om geen chemicaliën in de tuin te gebruiken.

Zeventallig blad van zevenblad / Bron: Hans Erren, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Zeventallig blad van zevenblad / Bron: Hans Erren, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Alle hier genoemde planten hebben een belangrijke functie in de natuur en dragen bij aan de diversiteit aan soorten. Talloze insecten zijn afhankelijk van het zogenaamde 'onkruid'. Veel onkruidsoorten hebben zelfs genezende of medicinale eigenschappen en worden beschouwd als geneeskrachtige kruiden.

Zevenblad

Zevenblad (Aegopodium podagraria) is gemakkelijk te herkennen aan zijn zevendelig samengesteld blad. Het is een vaste plant uit de schermbloemenfamilie, is een extreem irritante onruststoker en in veel tuinen een ware plaag. Hem kwijtraken is niet eenvoudig. Het vermenigvuldigt zich niet alleen door zaadvorming, maar ook door zijn lange wortellopers. Als deze niet worden verwijderd, zal het zevenblad keer op keer de kop opsteken. Je moet absoluut niet schoffelen want zelfs het kleinste stukje wortel loopt opnieuw uit.

Zevenblad / Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Zevenblad / Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Zevenblad is wijdverspreid in bijna heel Europa, evenals Turkije, de Kaukasus, Kazachstan, Kirgizië en Siberië. Het groeit ook in Noord-Amerika. Hij houdt van stikstofrijke bodems en komt vaak voor in tuinen, schaduwrijke, vochtige plekken bij struiken en bossen. Het gedijt goed op versgemalen of gepercoleerde, voedingsrijke en losse, milde tot matig-zure, humusrijke klei en leemgronden.

Als je het vervelende zevenblad permanent wilt verwijderen, moet je het onkruid mét hun wortels verwijderen. Want als een stukje wortel in de grond blijft zitten, schiet zevenblad in zeer korte tijd weer uit, ook als het kleine stukjes wortel betreffen. Op niet-beplante gebieden of onder grotere bomen kun je Zevenblad alleen bestrijden door het wortelstelsel volledig uit de tuin te graven. Het is belangrijk dat dit gebeurt voordat de zaden zich vormen, omdat deze gemakkelijk door de wind kunnen worden verspreid en de plant zich nog meer vermenigvuldigt.

Distels / Bron: Ivar Leidus, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Distels / Bron: Ivar Leidus, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Distels

Er zijn talloze soorten distels; het zijn planten van het geslacht Carduus. De echte distels zijn vrij eenvoudig te herkennen. Het zijn grote, stekelige planten met kleine, meestal paarsachtige bloemen die samengeperst in een groot, stekelig omwindsel (korfje) zitten. De vruchten hebben vruchtpluis. Distels verspreiden zich in tuin en gazon. Dit kan vooral ongemakkelijk zijn in het gazon als je blootsvoets bent en op distels stapt. De belangrijkste reden om distels zo snel mogelijk uit de tuin te verwijderen, is dat ze door hun snelle groei en de grote rozetachtige bladeren licht en voedingsstoffen van andere perkplanten of het gazon opnemen en verdringen. Omdat ze zich voortplanten via zowel wortellopers als zaden, kan één plant zich snel vermenigvuldigen, wat steeds meer ruimte in beslag neemt in de tuin en andere planten geen kans geeft.

Zoals bij de meeste onkruiden, die in moeilijke tijden energie in hun wortels opslaan en ze zo keer op keer op kunnen komen, is de beste manier om distels te verwijderen, met hun wortels. Omdat de wortels van de distel zeer diep in de grond kunnen steken, vooral bij exemplaren die al lang zijn, is dit echt hard werken. Het is het beste om een ​​dag te kiezen nadat het hevig heeft geregend. Dan is de grond goed doorweekt, wat je taak een stuk makkelijker maakt. Gebruik in geen geval een schop om de distels op te graven. Hiermee snijd je te kleine wortellopers door en in het ergste geval is de hele klus tevergeefs. Distels kunnen uit relatief kleine wortels ontspruiten en kunnen zich zelfs onbedoeld voortplanten. Speciale onkruidtrekkers of onkruidstekers zijn speciaal ontworpen om de planten samen met hun wortels uit te snijden en zijn daarom een ​​goed en aanbevolen alternatief. Uiteindelijk werkt het alleen met kleine tot middelgrote distels. In het ergste geval zit de penwortel te diep en in dat geval moet je hem zorgvuldig uitgraven.

Haagwinde / Bron: Rasbak at Dutch Wikipedia, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Haagwinde / Bron: Rasbak at Dutch Wikipedia, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Haagwinde

Haagwinde (Calystegia sepium) is een vaste plant die behoort tot de windefamilie (Convolvulaceae). Het is vrij eenvoudig te herkennen aan de witte bloemen en doordat het een woekerend onkruid is wat ontzettend snel groeit in hagen en bomen. Als je het specifiek plant, is het een echte blikvanger, maar er zullen maar heel weinig tuinbezitters dat doen. De haagwinde vermenigvuldigt zich extreem snel en verstikt andere gewassen. Deze krijgen te weinig licht en er wordt ook gestreden om belangrijke voedingsstoffen in de bodem. In de zomer wikkelt het zich om hele struiken of groenteplanten. De plant vormt ondergrondse wortelstokken en door de aanwezigheid van deze, makkelijk breekbare wortelstokken, is het een heuse plaag in vele tuinen.

De volgende tips helpen bij het bestrijden van de haagwinde:
  • Het opgraven van de planten en de hele wortels is weliswaar vermoeiend, maar zeer effectief. Je moet echter de grond minstens een halve meter, zo niet een meter, afgraven en de wortels uitsorteren met een tuinzeef.
  • Het bestrijden is gemakkelijker als je de plant met de grasmaaier maait. De resten moeten zo kort mogelijk zijn. Bedek vervolgens de resten met zwart silofolie. Laat het daar een paar weken liggen; de planten eronder zullen langzaam afsterven. Je moet de folie afdekken met zware voorwerpen, dan komt er geen zuurstof bij het onkruid.
  • Beheersing door andere planten neer te zetten is milieuvriendelijker. Daarvoor zijn bijvoorbeeld Afrikaantjes uitermate geschikt. Ze zorgen ervoor dat de haagwinde flink afneemt. Om het te laten werken, moet je de Afrikaantje zo dicht mogelijk bij de haagwinde planten. Als alternatief kun je phacelia planten, een mooie eenjarige bijenplant.
  • Als je per se een chemisch middel wilt gebruiken, moet je gazononkruidbestrijders gebruiken. Verdeel dit volgens de instructies van de fabrikant en na een korte tijd zie je een afname van de haagwinde. Het voordeel van de verdelger is de brede bestrijding van onkruid in het gazon. Je haalt niet alleen de haagwinde weg, ook ander onkruid verdwijnt.

Grote brandnetel / Bron: Frank Vincentz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Grote brandnetel / Bron: Frank Vincentz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Brandnetel

Iedereen kent deze onaangename metgezel in de tuin. Dit kan komen doordat veel mensen al ongewenst kennis hebben gemaakt met de brandende stekels aan de randen van de brandnetelbladeren. Je kan deze plant herkennen aan een branderig gevoel van de huid bij aanraking. De plant zelf is te herkennen aan zijn gekartelde blaadjes die bedekt zijn met brandharen. Zelfs als de brandnetel als medicinale plant wordt beschouwd, mag hij zich niet vermenigvuldigen in een goed verzorgde (sier)tuin. Een tip: doe verwijderde brandnetels op de composthoop, ze verrijken de compost met voedingsstoffen.

Als grotere gebieden in je tuin bedekt zijn met brandnetels, kun je het beste een bosmaaier gebruiken. Maar daar stopt het werk niet. Om echt van de planten af ​​te komen, moet de grond worden afgegraven en alle wortels worden verwijderd. Als je dit te vervelend vindt, kun je de bosmaaier altijd gebruiken om de nieuwe planten in te korten. Daarna duurt het echter tot twee jaar voordat de planten zijn uitgeroeid.

Stinkende gouwe / Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Stinkende gouwe / Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Stinkende gouwe

De stinkende gouwe (Chelidonium majus) is te herkennen aan zijn viertallige, heldergele bloemen met talrijke meeldraden én de licht blauwgroene onderkant van de tere bladeren. De plant verspreidt zich snel langs bermen, huismuren en hekken en laat meestal weinig kansen over voor kleinere naburige planten. De Stinkende Gouwe dankt zijn naam aan een geel oranje melksap en de wat minder prettige geur die merkbaar is na het aanraken van de plant. In het voorjaar groeit stinkende gouwe snel op. De plant heeft korte stevige wortelstok, waaruit oranje wortels ontspruiten. De wortelstok vertakt zich en verspreidt zich in de grond.

De plant groeit snel in hoogte en neemt ruimte en zonlicht op van andere planten. Zelfs een enkele plant kan zich via zijn zaden, die voornamelijk door mieren worden meegesleept, snel door de hele tuin te verspreiden. Daarom is het verstandig om ook individuele exemplaren van stinkende gouwe te verwijderen voor de bloei. Zodra het zich verder verspreidt, kun je het in de tuin nauwelijks meer kwijtraken.

Stinkende gouwe langs het huis / Bron: Wickey, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Stinkende gouwe langs het huis / Bron: Wickey, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
De stinkende gouwe is giftig voor grazend vee. Dankzij de bittere smaak wordt het echter vermeden. Gedroogde stinkende gouwe verliest zijn giftige werking als het bij het maaien in het hooi terechtkomt.

Individuele planten kunnen worden verwijderd door te wieden. Wees voorzichtig bij het uittrekken van de plant, want het gele sap laat gele vlekken achter op de handen. Als de stinkende gouwe zich al over een groter gebied heeft verspreid, is wieden niet meer voldoende om het onkruid volledig uit de tuin te verwijderen. Als de stinkende gouwe zich in het gazon verspreidt, moet je bij het maaien van het gazon regelmatig de scheuten bij de grond afmaaien om de plant te verzwakken. Nadat de stinkende gouwe is verdord en gedroogd, kun je deze composteren. Er mogen echter geen wortelresten waaruit de plant weer zou kunnen ontkiemen in de composthoop terechtkomen.

Klaver

Klaver (Trifolium) is een plantengeslacht uit de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae). Klaverweiden zijn iets prachtigs in een open landschap, in het gazon kan de plant snel dominant worden, maar het is een goede voedselbron voor bijen en hommels in de zomermaanden. De klaver is te herkennen aan de drietallige bladeren met steunblaadjes aan de voet van de bladsteel. Naast klaver drie bestaat er ook nog de klaver vier, met (zoals de naam al doet vermoeden) vier bladeren.

Klaver / Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Klaver / Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Als je de klaver in het gazon volledig zonder chemicaliën wilt verwijderen, moet je ze handmatig verwijderen. Als de klaver zich relatief rechtop in het gazon heeft gevestigd, is deze methode het meest effectief. Bewapen jezelf met een schop en verwijder de klavers. Gelukkig hoef je niet diep te graven vanwege het ondiepe wortelstelsel. De klavers kunnen op de composthoop worden afgevoerd. Vul na het uitsteken van de klaver het ontstane kuiltje met tuinaarde en druk stevig aan. Al snel zal het gras er weer overheen groeien. Grotere gaten kunnen het beste worden gevuld met gazonaarde. Daarna kun je desgewenst graszaden strooien. Bedek ze met humusaarde, houd ze vochtig en bemest ze zodra er zaailingen verschijnen.

Paardenbloemen

De geelbloeiende paardenbloem (Taraxacum officinale) is een soort uit de composietenfamilie (Asteraceae). Je kunt ze herkennen aan een rozet met grote veerdelige bladeren, een onvertakte bladloze stengel en een bloemhoofdje, met daarop honderden lintbloemen.Grote gele paardenbloemweiden zijn erg mooi om naar te kijken, maar dit (on)kruid kun je het beste weren in je eigen tuin. Omdat het zich vermenigvuldigt door de vliegende zaden, kun je je tuin niet afschermen tegen de paardenbloem.

Paardenbloem / Bron: Sebastian Stabinger, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Paardenbloem / Bron: Sebastian Stabinger, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Als je de paardenbloem permanent uit je tuin wilt verbannen, helpt maar één ding: je moet de plant volledig (inclusief de gehele wortel) verwijderen. Iedereen die ooit heeft geprobeerd een paardenbloem eruit te halen, weet hoe moeilijk het is. De paardenbloem heeft een lange penwortel die tientallen centimeters lang kan zijn en in zeldzame gevallen zelfs tot twee meter diep. De wortel scheurt af ​​wanneer je de plant gewoon bij de stengel grijpt en ze eruit wilt trekken. Binnen afzienbare tijd zal er op dezelfde plek een nieuwe plant uitkomen. Met het juiste gereedschap wordt de paardenbloem volledig uit hun tuin verbannen. Bij het verwijderen moet er dus op worden gelet dat de hele wortel wordt uitgestoken.

Als je de paardenbloem wilt verwijderen, kun je dit het beste doen voordat de paardenbloem pluisjes heeft. Paardenbloemen verspreiden hun zaden door de lucht. Als je het bijvoorbeeld lichtjes met je voet aanraakt, worden de zaden losgemaakt en verspreid. Ze kunnen tot 10 jaar na dato ontkiemen en kunnen je al die tijd tot wanhoop drijven. Het is het beste om de paardenbloem te vernietigen voordat deze begint te bloeien. Als de paardenbloem al pluisjes heeft kun je je hem het beste verwijderen door er een zakje overheen te doen alvorens je de plant uitsteekt, zodat de pluisjes niet de lucht in zweven.

Je kunt de paardenbloem onder andere definitief uitroeien door deze uit te steken met een onkruidsteker. Dit wordt beschouwd als de meest effectieve en veiligste methode. Dit kan met een onkruidsnijder of eens scherp en stabiel (biet-flexibel) mes. Omdat het meestal vrij moeilijk is om de paardenbloem samen met zijn lange penwortel uit de grond te trekken, is een onkruidsnijder toch wel erg handig. Je prikt het in de grond naast de paardenbloem. Daarna voorzichtig wrikken en draaien zodat de penwortel loskomt. Dan kan het uit de aarde worden getrokken.

Met weinig moeite kun je de paardenbloem afremmen door regelmatig de bloemhoofdjes af te knippen. Op een gegeven moment zal ze sterven zonder haar zaden te hebben vermenigvuldigd. Je moet dan wel een lange adem hebben, want een paardenbloem kan tussen de 7 en 15 jaar oud worden.

Scherpe boterbloem (Ranunculus acris) / Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Scherpe boterbloem (Ranunculus acris) / Bron: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Boterbloem

Boterbloemen zijn planten die te herkennen zijn aan hun mooie, botergele, bloemetjes. Boterbloemen vermenigvuldigen zich door zaden en worteluitlopers die door de hele tuin kunnen gaan. De wortels zijn erg sterk. Boterbloemen worden als hinderlijk ervaren in het gras of je gazon. Kruiden zoals boterbloemen, maar ook klaver en weegbree halen − net zoals gras − hun voedingsstoffen uit de bodem. Des te meer kruiden in je gazon, des te minder voedingsstoffen het gras heeft. Ook nemen ze water en licht weg.

Er zijn meerdere soorten botenbloemen. De kruipende boterbloem komt in Nederland het meeste voor. Je kunt deze plant herkennen doordat hij langgesteelde en meestal behaarde bladeren in rozetvorm heeft. De bladeren zijn in drie lobben verdeeld en de middelste lob is gesteeld. Aan de rozetten ontspringen opstijgende stengels waarin de bloemen ontwikkelen. Er komen liggende bebladerde uitlopers uit die op de knopen wortelen en daar dan nieuwe rozetten vormen.

Boterbloemen groeien het best op zure grond. Boterbloemen in het gazon duidt erop dat er sprake is van overbemesting. Kalk strooien is in dat geval een goede maatregel tegen dit plaagkruid. Daarnaast goed wieden met wortel en vooral de uitlopers. Steek boterbloemen altijd onmiddellijk af in je tuin of het gazon. Hoe langer de plant in de grond leeft, hoe uitgebreider het bestaande netwerk van wortels wordt. Zelfs kleine wortelresten leiden tot nieuwe planten.

Boterbloemen zijn bijzonder giftig in de wortels en bloemen. Laat plantendelen niet zomaar liggen zodat kinderen er niet mee in aanraking kunnen komen. Als de bloemen gedroogd zijn en zich in hooi bevinden, zijn ze gelukkig niet meer schadelijk.

Akkerwinde

De akkerwinde (Convolvulus arvensis) is een plant uit de windefamilie (Convolvulaceae) en het onderscheidt zich van de haagwinde doordat de steelblaadjes klein zijn en ongeveer halverwege de bloemsteel zijn geplaatst. De plant is te herkennen aan de driehoekige of pijlvormige bladeren. De stengel is windend (waarbij de stengel zich klimmend om andere structuren van een plant of voorwerp heen draait) of liggend (een stengel die op de bodem ligt). De buitenste kelkbladen zijn langwerpig of elliptisch, stomp of uitgerand. De bloemkroon van de akkerwinde is geheel wit of roze, óf met meer of minder duidelijke, roze of witte strepen, vijf of meer malen zo lang als de kelk. Van juni tot de herfst produceert de akkerwinde trechtervormige, aangenaam geurende roze of witte, of met meer of minder duidelijke roze of witte strepen, bloemen. Elke bloem gaat 's ochtends open, maar sluit' s middags op dezelfde dag weer. Elke plant kan tot 500 zaden produceren die meer dan tien jaar in de grond kunnen blijven. De akkerwinde kan zeer snel een probleem worden in de tuin. Hun scheuten, die wel twee meter lang zijn, groeien boven de grond of komen terecht op planten. Het kan een ware plaag zijn in de tuin.

De akkerwinde slingert zich een weg naar boven / Bron: Frank Vincentz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)De akkerwinde slingert zich een weg naar boven / Bron: Frank Vincentz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Door hun diepe wortels en de vorming van wortelstokken helpt wieden boven de grond weinig om de akkerwinde uit je tuin te verdrijven. Graaf indien mogelijk alle wortelstukken uit. Omdat de akkerwinde zich senang voelt op een vochtige en verdichte grond, kan het helpen om de grond twee tot drie schoppen los te maken. Het is geen goed idee om grond te frezen dat besmet zijn met deze plant. De wortels worden in stukjes gehakt en elk stukje ontwikkelt een nieuwe plant.

Bedek het plantenbed met een waterdoorlatend mulchvlies en bedek het met gehakte schors. Deze methode is vooral handig bij het maken van nieuwe plantenbedden. Voor de planten kun je gewoon spleten in het vlies snijden. Het onkruid vergaat door gebrek aan licht.

Het laatste redmiddel is chemische bestrijdingsmiddelen. Het is het beste om biologisch afbreekbare en diervriendelijke producten te gebruiken. Zout wordt vaak aanbevolen als huismiddeltje. Je doet jezelf er echter geen plezier mee: het beschadigt de planten in het gebied en het bodemleven.

Hoe onkruid bestrijden (zonder chemicaliën)?

De strijd tegen onkruid kent geen eind; je zal altijd weer ten strijd moeten trekken om je tuin onkruidvrij te houden. Met een paar simpele tips en trucs kun je je tuin (voor zolang het duurt) van onkruid bevrijden. Je mag volgens de Rijksoverheid geen azijn, zout en chloor gebruiken om onkruid te bestrijden. Het effect van deze middelen op het milieu is anno 2024 nog niet beoordeeld.

Mulch / Bron: Jmalo, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Mulch / Bron: Jmalo, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Dek af met mulch en stro

Als de grond tussen de planten bedekt is met een laag mulch of (bio) stro, remt dit de onkruidgroei. Stro wordt vaak toegepast in de moestuin. Bijkomend voordeel is dat het bed er ook netter uitziet. In droge en hete zomers bescherm je het plantenbed ook tegen snelle uitdroging en houd je je planten langer vochtig. In de herfst helpt mulchen de planten te beschermen tegen vorstschade aan de wortels en voorkomt het ook onkruid in de lente. Mulchen is het het bedekken van de bodem rondom planten en struiken in de siertuin of de moestuin met organisch materiaal.

Kokend water

Het is moeilijk te geloven hoe goed een eenvoudig product als kokend water onkruid kan bestrijden. Giet gewoon het kokende water over de plant. Zodra het water is opgedroogd en de plant in de dagen erna verschrompeld, kan het onkruid eenvoudig worden verwijderd. Deze procedure is ecologisch onschadelijk voor je tuin, maar er moet rekening mee worden gehouden dat ook (kleine) insecten worden gedood door het kokende water. In dat opzicht moet je voorzichtig zijn.

Laat onkruid niet bloeien

Het toverwoord is duurzame verwijdering. Geef het onkruid geen kans om zich te verspreiden. Het is belangrijk om het onkruid dat zich vermenigvuldigt door zaden niet te laten bloeien. Als je geen tijd hebt om te wieden, moeten in ieder geval de bloemhoofdjes worden verwijderd. Op deze manier kunnen er geen zaden ontstaan.

Onkruidvlies

Je kunt iets aan onkruid doen door gewoon een nieuw bed te planten. Om groei van onkruid te voorkomen kan er (anti-)onkruidvlies worden gelegd waarop de nieuwe grond wordt verdeeld voor het bed. Hierdoor wordt de groei van onkruid geremd en blijft het vocht beter in de grond.

Penwortel van een paardenbloem / Bron: Rasbak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Penwortel van een paardenbloem / Bron: Rasbak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Penworteltrekker

Bij onkruid wordt vaak de fout gemaakt dat alleen de bovenste plant, maar niet de diepe wortel, wordt verwijderd. Je ziet bijvoorbeeld elk jaar paardenbloemen in je tuin verschijnen tenzij de wortel uit de grond wordt gehaald. Een zogenaamde penworteltrekker die in 1913 werd uitgevonden in Seattle (VS), kan helpen. Hiermee prik je dicht bij de plant, schud je de grond een beetje op en kun je de plant met penwortel en al gemakkelijk verwijderen.

Graaf het plantenbed uit

Als het onkruid uit de hand is gelopen, moet er meestal toch een nieuw plantenbed worden aangelegd. In dit geval moet je de moeite nemen om het hele gebied te graven. Ook al betekent dit een drukke middag in de tuin, al het werk loont. Niet alleen verdwijnen onkruidzaden en wortels in de ondergrond, ook wordt de grond losgemaakt en belucht. Regen- en gietwater wordt dan beter opgenomen.

Terras en paden

Zodra onkruid de ruimte tussen straatstenen binnendringt, wordt het moeilijk. De voegen zijn goed schoon te maken met voegenkrabbers of een mes. Als je het minder inspannend vindt, kun je ook het onkruid verbranden. Het gebruik van een onkruidverbrander is snel en efficiënt. Je hoeft de brander maar enkele seconden op het onkruid te richten, waarna de wandcellen kapotgaan en het onkruid uitdroogt en uiteindelijk afsterft. Zodra de paden schoon zijn, kun je het onkruid weghouden door regelmatig te vegen (straatveger met harde haren). Onkruid, algen (te herkennen door groene aanslag) en mos krijgen weinig kans op jouw terras als je deze regelmatig veegt. Het vegen of borstelen van verhardingen op het terras voorkomt dat organisch materiaal zich opstapelt en een geschikte voedingsbodem vormt voor kiemende kruiden. Als je vuil en zand verwijdert, kan onkruid er niet meer groeien. Goed je terras borstelen werkt dus preventief.

Folie op het plantenbed

Alle planten hebben licht nodig om te groeien. Zonder deze essentiële energiebron kan ook onkruid niet ontkiemen. Dus als je wat tijd hebt en je het plantenbed niet meteen wilt gebruiken, kun je een laag met donkere folie over de aarde neerleggen en verzwaren met stenen. Op deze manier bedekt voorkomt het de groei van onkruid.

Geranium endressii / Bron: A. Barra, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Geranium endressii / Bron: A. Barra, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Plant bodembedekkers

Als je als hobbytuinier niet constant op handen en voeten op het bed wilt knielen om onkruid weg te halen, kunnen verschillende bodembedekkers in het bed worden geplaatst. Hiervoor zijn bijvoorbeeld de Geranium endressii, ook wel bekend als ooievaarsbek, of de goudaardbei geschikt. Deze planten vormen na verloop van tijd een dicht tapijt en zijn tevens decoratief.

Wieden bij bewolkt weer

De beste tijd voor het verwijderen van onkruid is met een zeer dikke bewolking. Omdat slechts een paar zonnestralen voldoende zijn om de groei van zaden en wortelresten van wilde kruiden te stimuleren.

Lees verder

© 2020 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Onkruid en de bestrijding daarvanOnkruid en de bestrijding daarvanOnkruid is voor veel mensen een vervelend iets. Als je een tuin hebt wil je die graag mooi houden. Vanaf het voorjaar to…
Onkruid verwijderen met een onkruidborstelOnkruid verwijderen met een onkruidborstelOnkruid tussen de bestrating vinden veel mensen erg vervelend. In het voorjaar tot en met het einde van de herfst ervare…
Wanneer en hoe leg je een nieuw gazon aan?Wanneer en hoe leg je een nieuw gazon aan?Een gazon aanleggen is niet bijzonder moeilijk, maar het is ook geen kinderspel. Je moet rekening houden met een aantal…
Ecologisch tuinieren - de handleidingEcologisch tuinieren - de handleidingIn een ecologische tuin heb je beduidend minder werk, minder afval en veel extra kijkplezier. Door kunstmest en chemical…

De functies en toepassing van plantenhormonenDe functies en toepassing van plantenhormonenNet zoals mensen en dieren hebben planten ook hormonen. Dit zijn chemische signaalstoffen die in kleine hoeveelheid voor…
Zamioculcas: kamerplant voor beginnersZamioculcas: kamerplant voor beginnersKamerplanten brengen een stukje natuur in huis. Het aanbod van kamerplanten is enorm uitgebreid: van bladplanten, bloeie…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Prawny, Pixabay
  • https://www.trouw.nl/nieuws/onkruid-bestaat-niet~bc41b727/
  • https://www.almanac.com/content/common-garden-weeds
  • https://www.tuinadvies.nl/tuinvrienden/forum/33/tuinbabbel/9768/top-10-van-de-meest-vervelende-onkruiden
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Zevenblad
  • http://www.yavannah.nl/infoteksten/distels/distels.php
  • https://www.hendrikjan.nl/nieuws/onkruid-herkennen-en-verwijderen
  • https://www.hovenierroelzuidema.nl/tuinproblemen/zevenblad-verwijderen-bestrijden
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Aegopodium_podagraria
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Haagwinde
  • https://www.rhs.org.uk/advice/beginners-guide/control-weeds
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Distels
  • https://www.bolster.nl/phacelia-groenbemester-phacelia-tanacetifolia/p133
  • https://www.gardeningknowhow.com/plant-problems/weeds/controlling-bindweed.htm
  • https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2017/jun/03/how-to-deal-with-bindweed-alys-fowler
  • https://www.thespruce.com/controlling-and-preventing-bindweed-2540090
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Klaver_(plant)
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Klimop
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Stinkende_gouwe
  • https://www.de-lemniscaat.nl/de-stinkende-gouwe/
  • https://www.phytonicsmed.com/stinkende-gouwe-chelidonium-majus
  • https://www.bijenhouders.nl/blog/witte-klaver
  • https://www.hunebednieuwscafe.nl/2017/02/paardenbloem-taraxacum-officinale/
  • https://natuurwijzer.naturalis.nl/leerobjecten/hoe-ver-komen-pluisjes-van-de-paardenbloem
  • http://www.hansdijkstra.com/kruiden/kruidenkwebbels/04paardenbloem.htm
  • https://www.daylilygarden.com/daylily-questions/identifying-weeds-in-the-garden.html
  • http://www.tuin-thijs.com/onkruid-engels.htm
  • https://www.velt.nu/vraag-antwoord/siertuinvragen/wat-doe-je-tegen-mos-en-onkruid-een-gazon
  • https://www.oostvliet.eu/tuin365/natuur/onkruid-top-50
  • https://dier-en-natuur.infonu.nl/bloemen-en-planten/94719-de-niet-zo-onschuldige-boterbloem.html
  • https://www.floravannederland.nl/planten/akkerwinde
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Akkerwinde
  • https://www.tuinadvies.nl/zoek/waterdoorlatend-vlies-voor-tuin
  • https://www.rhs.org.uk/advice/common-weeds
  • https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bestrijdingsmiddelen/vraag-en-antwoord/kan-ik-azijn-zout-of-chloor-gebruiken-tegen-onkruid
  • https://www.moestuinweetjes.com/mulchen-in-de-moestuin/
  • https://www.welkoop.nl/advies/tuin/plant-en-zorg/tuinonderhoud/mulchen
  • https://www.tuinadvies.nl/tuinwinkel/product/4627/onkruiddoek-bruin-5-x-15-m-90-gm
  • https://www.dewiltfang.nl/grondbewerking/wieden/penwortels/penworteltrekker/
  • https://www.bhg.com/gardening/pests/insects-diseases-weeds/types-of-weeds/
  • https://www.intratuin.nl/tuingereedschap/onkruid-verwijderen/voegenkrabbers
  • https://www.finegardening.com/article/six-tips-for-effective-weed-control
  • https://www.tuinweb.nl/onkruid-verbranden-met-een-onkruidbrander/
  • https://www.buitenlevengevoel.nl/brandnetel-wat-kun-je-er-allemaal-mee/
  • https://www.groenrijk.nl/plantengids/plant/vaste-plant/geranium-endressii
  • https://www.tuinplantenwinkel.nl/blogs/tuinplantenwinkel-blog/goudaardbei-een-ideale-bodembedekker/
  • https://savvygardening.com/weed-free-garden/
  • https://www.nibi.nl/uploads/nibi/files/d2743828d875a44f9e66e90becbfb89cc8b02e41.pdf
  • https://www.encyclo.nl/begrip/onkruid
  • Romke van de Kaa. Buiten de perken: tuinieren met verstand. 2004.
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Vruchtbare_Sikkel
  • https://wildebloemen.info/pages%20m.bloemen/S/m.stinkende%20gouwe.php
  • https://bioweetjes.nl/planten-boterbloemen/
  • https://www.velt.nu/vraag-antwoord/siertuinvragen/hoe-houd-je-je-terras-oprit-en-paden-onkruidvrij
  • https://www.tuinengras.nl/blogs/klaver-bestrijden
  • https://www.mijntuin.org/plants/2204-akkerwinde
  • https://floravannederland.nl/plantensoorten/kenmerken/stengels/
  • https://www.floravannederland.nl/planten/kruipende_boterbloem
  • Afbeelding bron 1: Ellywa, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 2: Hans Erren, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 3: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 4: Ivar Leidus, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 5: Rasbak at Dutch Wikipedia, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 6: Frank Vincentz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 7: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 8: Wickey, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 9: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 10: Sebastian Stabinger, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 11: Onbekend, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 12: Frank Vincentz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 13: Jmalo, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 14: Rasbak, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 15: A. Barra, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 25-04-2024
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Bloemen en planten
Bronnen en referenties: 73
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.