De Lathyrus odoratus of siererwt heeft een heerlijke geur

De Nederlandse namen voor de Lathyrus zijn siererwt, geurerwt of pronkerwt. Een prachtige eenjarige plant die in de zomer met sierlijke bloemen, heerlijk geurend staat te pronken. De siererwt is een klimplant met zelfhechtende ranken die zich vasthechten aan gaas, touwen, een net of struik. De siererwt kan zo een hoogte bereiken van 180 tot 250 centimeter hoog. De Latijnse naam Lathyrus odoratus of de Nederlandse naam geurerwt heeft de plant te danken aan de heerlijke zoete geur.

• Lathyrus odoratus
• De vlinderbloemenfamilie
• De siererwt is niet eetbaar
• Kenmerken van de Lathyrus oduratus
• Bladranken
• Blad
• Bloem
• De peul
• Op de vaas

Lathyrus odoratus

Lathyrus odoratus of siererwt is een soort van het geslacht Lathyrus en valt onder de familie van de vlinderbloemen. De naam vlinderbloemigen geeft aan dat de bloemen op vlinders lijken. Het soort Lathyrus odoratus komt van nature voor in Zuid-Italië en op Sicilië. De Lathyrus oduratus is een eenjarige plant en in Nederland en België wordt de Lathyrus odoratus gekweekt in vele kweekvariëteiten wat de mogelijkheid geeft tot veel kleuren. Kleuren in wit, roomwit, roze, lila, mauve, paars, dieppaars tot bijna zwart, oranjerode, rode, karmozijnrode of tweekleurige bloemen. De oorspronkelijke kleur van de Lathyrus oduratus in Italië is paarsblauw tot karmozijnpaars.

De vlinderbloemenfamilie

De vlinderbloemenfamilie (Leguminosae of Fabaceae: beide wetenschappelijke namen zijn toegestaan) is met ruim negentienduizend soorten verdeeld over 727 geslachten. De vlinderbloemfamilie heeft veel soorten die peulen voortbrengen die een belangrijke voedselbron zijn voor mens en dier. Gewassen zoals:

• bonen (slaboon, stambonen of haricots verts);
• doperwten (Pisum sativum);
• tuinbonen (Vicia faba);
• sojabonen afkomstig van de sojaplant (Glycine max).

De siererwt is niet eetbaar

De siererwt (Lathyrus odoratus) en de doperwt (Pisum sativum) horen tot de vlinderbloemfamilie en dit is goed te zien aan de groeiwijze en verschijningsvorm van de beide soorten, die hetzelfde zijn. Een groot en belangrijk verschil is echter dat de doperwt eetbaar is (met een zoete en knapperige smaak) en de siererwt niet. Vooral de erwten (zaden) zijn zeer giftig, maar ook andere delen van de plant zijn giftig.

Kenmerken van de Lathyrus oduratus

De Lathyrus oduratus is een klimplant met zelfhechtende bladranken. De plant wordt als sierplant aangeplant en de plant wordt ook wel de ‘welriekende lathyrus’ genoemd om de geur die de bloemen verspreiden. Een zoete prikkelende geur geeft de eenjarige Lathyrus odoratus. De tweede naam 'odoratus' verwijst ook naar deze bijzondere en aangename eigenschap van Lathyrus odoratus. De brede lathyrus (Lathyrus latifolius), een vaste plant is prachtig om te zien maar heeft geen geur. De Lathyrus odoratus bloeit van juni tot september en kan een hoogte bereiken van 180 tot 250 centimeter. De zelfhechtende plant kan daarom het beste tegen tuingaas aangroeien.

In de herfst de verdroogde restanten van de zelfhechtende bladranken verwijderen en het jaar erop opnieuw de zaden in het voorjaar uitplanten, op een andere plek i.v.m. de stikstofbolletjes aan de wortels van de Lathyrus odoratus. Met behulp van zonlicht en de rhizobiumbacteriën halen de vlinderbloemigen, waaronder de Lathyrus odoratus, namelijk stikstof uit de lucht en geven dat aan de plant die het opslaat als bolletjes aan de wortels. Hierdoor is wisselteelt een noodzaak. Bij wisselteelt groeit een gewas het ene jaar op de ene plek en het jaar erop, op een andere plek zodat bepaalde ziektes en plagen de kans niet krijgen om zich te ontwikkelen. Door de stikstofbolletjes in de grond krijgt de schimmel (Fusarium) anders een kans om toe te slaan.

Bladranken

De Lathyrus odorus maakt bladranken. Bladranken zijn draadachtige, dunne bladnerven die bij de Lathyrus uit de laatste deelblaadjes groeien. De ene kant van de bladrank groeit harder dan de andere kant en maakt dat bladranken zich kunnen omkrullen aan alle vaste voorwerpen die ze tegen komen. Dit om de plant te steunen. Ze draaien en wikkelen zich om het steungaas, de stengel of het blad.

Blad

De matgroene licht behaarde bladeren zijn vaak een onderdeel van een samengesteld blad. Twee ovale tot elliptische bladeren staan altijd naast elkaar op een bladrank waar twee tot vier bladeren kunnen staan. Aan de voet van de bloemsteel zitten vaak twee groene steunblaadjes of stipulen. De licht behaarde stengel van de Lathyrus odorus heeft vleugels die aan de zijkanten van de stengels te zien zijn met in het midden een lijnvormige verhoging.

Bloem

De bloemen staan solitair of in trossen. Ze bestaan uit een kroon van vijf bloemblaadjes. Twee bloemblaadjes die aan elkaar zijn gegroeid en samen de vlag vormen -1-. Twee bloemblaadjes die onder de vlag staan, de zwaarden -2-. Twee bloemblaadjes, de kiel die samen om het vruchtbeginsel heen staan -3-. In het vruchtbeginsel bevinden zich vijf tot tien meeldraden en een stamper. Goed te zien is de beginnende vrucht die we een peul noemen.

De peul

Het deel van de stamper wordt groter en het vruchtbeginsel groeit uit tot een peulvrucht. De bloemblaadjes vallen op de grond en/of zitten nog aan de punt van de platte peul. Wanneer er veel en goed gevulde peulen aan de plant zitten stopt de Lathyrus odorus met bloemknoppen maken. Knip of pluk de uitgebloeide of verse bloemen af om een zo lang mogelijke bloei te beogen. Als de dagen korter worden en er minder bloemen verschijnen is het zinvol om de bloemen uit te laten groeien tot peulen die zaad geven. Als de peulen geel kleuren en de zaden hard en droog zijn kunnen ze geoogst worden.
Bewaar de zaden op een koele plaats in een afgesloten doosje om ze volgend voorjaar op een nieuwe plek te zaaien.

Op de vaas

De Lathyrus odoratus is een plant die elke dag nieuwe bloemen geeft en snel peulen geeft. Om de plant heel de zomer te laten bloeien is het beter om de bloemen te plukken en de peulen te verwijderen. Zet de verse bloemen in een vaasje op je werkplek. Het geeft een heerlijke geur en vraagt om de twee à drie dagen nieuwe bloemen om volop te geuren. Gebruik een glazen vaas omdat de stengels licht nodig hebben. Geef de bloemen niet te veel water want de stengels moeten kunnen ademen en zet het vaasje niet in de buurt van fruit, want de Lathyrus is ethyleengevoelig. Bananen, appels en peren produceren namelijk ethyleen als onderdeel van het rijpingsproces. Een gas dat zorgt voor een snellere veroudering van ethyleengevoelige planten die dan de knoppen of bloemen laten vallen.