De Araucaria araucana, apenboom of slangenden

Een opvallende conifeer die in verschillende tuinen in Nederland voorkomt, is de apenboom. Het is een donkergroene conifeer die bekend staat om zijn scherpe naalden. Wie de boom ooit eens heeft gesnoeid, zal de scherpe naalden vast en zeker gevoeld hebben. De conifeer kan een hoogte bereiken van ongeveer veertig meter. In Nederland wordt de boom niet veel hoger dan zes meter. Een apenboom heeft relatief weinig onderhoud nodig. Het kan voorkomen dat een overhangende of laaghangende tak weggesnoeid moet worden.

Hoe ziet een apenboom eruit?

Een apenboom is een conifeer die jaarrond groen van kleur is. De naalden zijn scherp, driehoekig en schubachtig. De lengte van de naalden zijn ongeveer 3 tot 5 centimeter. De conifeer komt oorspronkelijk uit Chili. In Chili komen exemplaren voor van wel 40 meter hoog. De schors van de apenboom is grijs en gerimpeld en lijkt op een olifantenhuid. De boom draagt vaak bruine kegels en is in een tuin een echte blikvanger. Omdat de conifeer oorspronkelijk uit Chili komt, zult u misschien denken dat de conifeer niet winterhard is. Echter is een volwassen conifeer goed bestand tegen vorst.

Andere namen voor de apenboom

De wetenschappelijke benaming voor apenboom is Araucaria araucana. De apenboom kent in de Nederlandse taal veel andere benamingen. Zo wordt de apenboom ook wel apetreiter, apenpuzzel, slangenden, kandelaarden of apeverdriet genoemd.
De naam apenboom is afgeleid van de Engelse benaming, namelijk Monkey puzzle tree. De Engelse naam is ontstaan doordat Westerlingen het een vreemde boom vonden met scherpe naalden. De Engelsen zeiden toen: ‘Climbing this tree would puzzel a monkey’.

Snoeien apenboom

De apenboom vraagt weinig snoei. Wel kunt u laaghangende takken verwijderen die bijvoorbeeld over een voet- of fietspad hangen. De scherpe naalden van de apenboom, kunnen levensgevaarlijk zijn wanneer iemand hier met zijn hoofd tegenaan loopt. Zorg er dus voor dat voet- en fietspaden vrij zijn van deze takken. De zijtakken van de apenboom mag u gerust snoeien. Wat u niet moet doen is de top van de boom eruit halen. De boom verliest hierdoor zijn vorm en deze zal hij ook niet meer terug krijgen. Wanneer uw apenboom bruine takken heeft, kunt u deze ook verwijderen. Het snoeien kunt u het beste doen met een stokzaag. Zorg ervoor dat u handschoenen, een veiligheidsbril en een helm op heeft. De scherpe naalden kunnen u verwonden.

Bruine takken

De apenboom staat erom bekend dat hij soms bruine takken kan krijgen. Het krijgen van de bruine takken kan een aantal redenen hebben.

Afstoten onderste takken

Naarmate de conifeer ouder wordt, zal deze zich als een boom gaan ontwikkelen. De onderste takken kan de conifeer dan afstoten, waardoor ze bruin worden. Het bruin worden van de onderste takken is onschuldig en heeft dus niets te maken met ziekten.

Standplaats

Bruine takken kunnen bij jonge bomen ontstaan door koude wind of strenge vorst. Wanneer de boom niet beschut genoeg staat, kan deze in de winter schade oplopen. De schade resulteert in bruine takken. Zorg er hiernaast voor dat een apenboom een goed doorlatende en vochtige grond heeft.

Beschadigen wortels

Wanneer de wortels van de apenboom beschadigd raken, kan de apenboom hierop reageren door het afstoten van takken. De takken worden dan bruin.

Insnoeringsziekte of Pestalotiopsis funerea

Wanneer de takken pleksgewijs bruin worden en de schubben er slecht uitzien, kan de boom last hebben van de insnoeringsziekte. De insnoeringsziekte kan ontstaan wanneer de boom in slechte conditie verkeert of verwondingen heeft. Insnoeringsziekte is een schimmelinfectie die een apenboom flink kan aantasten. Wanneer u vermoedt dat uw apenboom de insnoeringsziekte heeft, kan u de boom behandelen met ‘Sporgon Garden tegen bladvlekken en verwelkingsziekten’. Voordat u het middel gebruikt, ga dan eerst na of de bovenstaande factoren de oorzaak zouden kunnen zijn.

Het planten van de apenboom

De apenboom houdt het liefst van vochthoudende, goed doorlatende en lichtzure grond. Het beste groeit de boom in de volle zon of halfschaduw. Wanneer u een apenboom gaat planten moet u rekening houden met de scherpe naalden. Draag daarom altijd handschoenen wanneer u de boom vastpakt. Wanneer u handschoenen draagt moet u alsnog voorzichtig zijn, omdat de scherpe naalden door de handschoenen kunnen prikken.

Bij het planten van een apenboom moet u ervoor zorgen dat grond goed los is. Wanneer de grond erg verdicht is, kan de boom moeite krijgen om te ontwikkelen. Het plantgat moet iets groter zijn dan de kluit. Wanneer u de boom in het plantgat plaatst, zorg er dan voor dat deze niet te diep staat. Het beste kunt u de bovenkant van de kluit net iets onder het grondniveau plaatsen. Vul het plantgat aan met grond vermengd met aanplantgrond of tuinturf. Stamp de kluit goed aan, zodat de boom stevig staat. Voor extra stevigheid kunt u boompalen of ondergrondse verankering plaatsen.