Hibiscus, soorten en toepassingen

Als je op vakantie bent in een tropisch land vind je niet zelden hibiscusbloemen bij het inchecken in een hotelkamer op je bed. Hibiscussen zijn zeer decoratief en hebben allerlei nuttige toepassingsmogelijkheden. Van bloedrood tot zacht roze, wit, zalmkleurig en oranje: in heel de tropische wereld vind je veel variëteiten van de hibiscus. Hibiscussoorten worden verder gebruikt als medicinaal middel. In de V.S. wordt zelfs één hibiscussoort gebruikt om te roken. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Enkele gegevens
• Hibiscus rosa-sinensis
• Malvaviscus alboreus
• Hibiscus tiliaceus
• Hibiscus cannabinus
• Hibiscus sabdariffa
• De gezondheid van hibiscus
• Cosmetische aspecten van hibiscus

Enkele gegevens

De hibiscus is familie van de Malvaceae waaronder 45 soorten en 30.000 ondersoorten vallen. Sommige hiervan kunnen in het koude Nederlandse klimaat groeien maar de meeste hibiscussen zijn tropisch. In vrijwel elke tropische tuin staan verschillende soorten hibiscussen. De bloemen bloeien maar drie dagen maar elke dag komen er nieuwe bloemen bij. In de tropische buitenlucht bloeit de hibiscus daardoor het hele jaar door. In Nederland wordt de hibiscus soms als kamerplant gebruikt maar hij doet het binnen niet erg goed. In de tropen doet de plant het zo goed dat je hem af en toe flink moet snoeien om te voorkomen dat hij hele stukken tuin in beslag gaat nemen. Hieronder staan enkele veel voorkomende variëteiten hibiscus beschreven.

Hibiscus rosa-sinensis

De hibiscus wordt in Indonesië bunga sepatu genoemd. Sepatu betekent schoen; letterlijk vertaald betekent deze naam schoenbloem. Dat komt omdat in de Nederlands-Indische tijd de Nederlanders de stampers van deze plant gebruikt om hun zwarte schoenen mee te poetsen. Ook de wenkbrauwen kunnen met deze stampers zwarter worden gemaakt. In Nederland staat deze bloem meer bekend als Chinese roos, een vertaling van de Latijnse naam. Deze bloem wordt ook medicinaal aangewend.

Malvaviscus alboreus

Deze plant komt uit de tropische delen van Noord-Amerika. De bloem gaat nooit helemaal open wat hem voor vele mensen minder mooi maakt. Omdat de bloem niet open gaat, ook niet in de ochtend zoals bij veel bloemen het geval is, wordt hij wel sleeping hibiscus genoemd.

Hibiscus tiliaceus

De meeste hibiscussoorten zijn struiken maar deze soort is een heuse boom. Zijn bloemen zijn pastelgeel en ze veranderen in de loop van de dag naar oranje/bruin. Als ze op de grond liggen zijn ze vaak roodachtig bruin, een hele andere kleur dan dat ze aan de boom hebben. De boom komt vooral in heel Oceanië voor, met name Polynesië. In Tahiti noemt men deze zeehibiscus, zoals hij ook wordt genoemd, purau. Het is er een heilige boom. Opvallend genoeg zijn veel oorsprongverhalen over bomen gelijk in Polynesië en Europa; zo is er een legende op Hawaii die verhaalt dat de Godin Hina in een boom werd veranderd. De Griekse mythologie kent ook vele verhalen van godinnen en halfgodinnen die in een boom of dier veranderen.

In Azië worden de bladeren van deze boom gebruikt als veevoer en in sommige gebieden worden de jonge bladeren ook door mensen gegeten. De wortel, bast en bloemen van deze boom kunnen medicinaal worden aangewend. Polynesiërs gebruiken de bast van deze boom om snel een stuk touw te maken waarmee ze iets vast kunnen binden. Als de schors nat wordt, neemt de sterkte van het touw toe, wat een unieke eigenschap is.

Het lichte, uitstekend drijvende hout van deze boom wordt vaak gebruikt als hout voor boten; zo zijn vlerken van een zeeprauw vaak gemaakt van deze boom. Verder kan men van de schors touwen maken waarmee men allerlei gebruiksvoorwerpen vlecht zoals visnetten, matten, tassen, garen voor bloemenslingers en rokjes van natuurlijke vezels. Als laatste is het interessant om te vermelden dat Polynesiërs van oudsher de bladeren van deze boom gebruiken als toiletpapier. Een gids op Rarotonga vertelt dat, om problemen te voorkomen, je beter vier blaadjes op elkaar kan leggen voordat je er je billen mee afgeeft.

Hibiscus cannabinus

Mensen die in de V.S. marihuana kopen in een staat waar deze drug nog illegaal is, lopen grote kans om de gedroogde bladeren van deze hibiscussoort te kopen, die ongeveer hetzelfde effect hebben. Net als de zaden van de cannabisplant kunnen ook deze zaden geroosterd worden en worden opgegeten. De hibiscus cannabinuszaden zouden een afrodisiac zijn.

Hibiscus sabdariffa

Deze hibiscus wordt vaak gebruikt voor het maken van thee met een rode kleur. Red tea, China Rose, Red Sorrel, Roselle en Sudanese thee. In Suriname wordt het sjoeroe genoemd; de geneeskracht van sjoeroe is bij vrijwel elke Surinamer bekend. Verder kunnen de gedroogde bloemen worden gebruikt om dranken, desserts en snoepgoed mee van kleur en smaak te voorzien. De bladeren van deze hibiscussoort zijn een kruid voor door een salade of curry.

De gezondheid van hibiscus

Hibiscus kan als thee, medicijn en voedsel worden gebruikt. In de laatste jaren zijn er steeds meer wetenschappelijke onderzoeken geweest die erop wijzen dat er inderdaad veel vitamine C in hibiscusbloemen zit. Sommige studies tonen aan dat de hibiscus een genezende invloed heeft bij hart-en vaatziekten, met name hoge bloeddruk.

Cosmetische aspecten van hibiscus

Het feit dat de hibiscus wereldwijd als natuurmedicijn wordt gezien heeft cosmetische fabrikanten ervan doen overtuigen om het in te zetten als anti-verouderingszalf, anti-rimpelzalf en massage-oliën voor baby´s. Verder worden er deodorants, shampoos en huidbevochteraars (moisturizers) van deze plant gemaakt.