Kruisbessen planten en verzorgen

Klein maar fijn! De sappige kruisbessen hebben een verfrissend zoet-zure smaak en zijn bijzonder geschikt voor verwerking tot jam en compote. Bij kruisbessen onderscheiden we rode, groene en gele soorten. Ook de vorm van de bessen en de vruchtbeharing zijn belangrijke verschillen. Kruisbessen smaken vers erg goed, maar ze zijn ook geschikt om ermee te bakken of om in te vriezen.

Waar en wanneer kan je kruisbessen het beste planten?

Kruisbessen doen het goed op een voedzame, humusrijke en luchtige grond. Is de grond niet luchtig genoeg, dan kan je wat compost door de bovenlaag mengen. Omdat de harige bessen veel water nodig hebben, zijn droge en lichte gronden ongeschikt. Een mulchlaag onder de struik houdt vocht vast en houdt onkruid tegen. Een zonnige plaats heeft de voorkeur, maar ook in halfschaduw kunnen kruisbessen goed gedijen. De beste tijd om kruisbessen te planten is de maand november. Kruisbessen uit een pot kan je weliswaar het hele jaar door planten maar kruisbessen die je in het najaar plant, groeien doorgaans sterker.

Kruisbessen als struik of op stam?

Kruisbessen kunnen worden geteeld als struik of op een stammetje. Kruisbessen op stam zijn een stuk duurder dan struiken, maar daar staat tegenover dat je minder hoeft te bukken bij het wieden, snoeien en plukken.

Plantafstand kruisbessen

In een rij geplant, bedraagt de plantafstand van struiken 1,2 tot 2 m, afhankelijk van de groeikracht van de soort. Als kruisbessen op stam worden geteeld, bedraagt de plantafstand in de rij 80 centimeter tot 1 meter.

Het snoeien van kruisbessen

Kruisbessen moeten regelmatig worden gesnoeid. Bij struiken die in oktober of november zijn geplant, vindt de eerste snoeibeurt al in het voorjaar plaats. Daarbij worden de sterkste scheuten tot ongeveer met een derde ingekort. De resterende scheuten (op 5 à 6 na) worden verwijderd. Oud hout moet net boven de grond worden weggeknipt. Aangezien kruisbessen vrucht dragen op het hout van vorig jaar, moeten elk jaar nieuwe scheuten ontstaan. Een doelgerichte snoei moet daarvoor zorgen. Er moeten altijd genoeg nieuwe scheuten overblijven, want daaraan groeien de vruchten. Het snoeien van de struiken geeft niet alleen een rijkere oogst, maar laat ook gemakkelijker plukken.

Bemesten van kruisbessen

Kruisbessen worden begin maart bemest en dat wordt nog eens herhaald na de bloei in mei. Gebruikt worden vooral organische meststoffen zoals dierlijke mest of compost.

Oogsten en vermeerderen

Kruisbessen worden ongeveer vanaf half juli geoogst. Maar je kunt ze ook groen oogsten en vervolgens tot jam en confituren verwerken. Om kruisbessen te vermeerderen worden eenjarige scheuten tijdens de herfstsnoei schuin afgesneden onder een oog. De lengte moet ongeveer 30 cm zijn. Daarna in potgrond steken, zodanig dat er slechts vier boven de grond uitkomen. In de daaropvolgende herfst kunnen de stekken dan worden verplant.

Hoe lang kan je kruisbessen bewaren?

Kruisbessen bezitten een relatief lange houdbaarheid in vergelijking met andere bessen. In de groentelade van de koelkast blijven ze maximaal één week goed. Sorteer voor een optimale bewaring open en te rijpe (zachte) vruchten uit. Kruisbessen kunnen ook in hun geheel of als vruchtenjam worden ingevroren.

Ziekten en plagen

Kruisbessen zijn erg gevoelig voor meeldauw. Daarom moet alleen resistente rassen voor hobbytuinen worden gekocht. Is de plant eenmaal besmet met de Amerikaanse kruisbes-meeldauw, dan moeten alle jonge scheuten van de struik worden verwijderd en daarna absoluut worden vernietigd!