Munt zelf zaaien in de kruidentuin
Munt heeft verschillende soorten waarvan aarmunt het soort is welke we vaak aan treffen in de kruidentuin en in de keuken. Aarmunt waar we thee van trekken of gebruiken voor soep of vlees. De potjes munt in de supermarkt of bij de groenteboer betreft vaak de aarmunt, ook wel groene munt of kruizemunt genoemd. Maar munt is eveneens een geliefd kruid om te zaaien in de kruidentuin.
Aarmunt of groene munt
De aarmunt (Mentha spicata) hoort bij de plantenfamilie van de lipbloemigen (Lamiaceae). De oorsprong van munt in zijn algemeenheid is te vinden in de landen rondom de Middellandse- zee. Munt bestaat al eeuwenlang en er zijn ongeveer 600 geregistreerde soorten, naast de soorten die met elkaar spontaan gekruist zijn. Muntsoorten uit het geslacht Mentha zijn onder ander:
- witte munt of appelmunt (Mentha suaveolens)
- akkermunt (Mentha arvensis)
- hertsmunt (Mentha longifolia0
- watermunt (Mentha aquatica)
- wollige munt (Mentha rotunifolia)
- pepermunt (Mentha piperita)
In Nederland wordt munt gekweekt in kassen voor de verkoop. Ook komen er in ons land muntsoorten in de wilde natuur voor.
Aarmunt
Zittend blad
Bloeiwijze aarmunt
Het uiterlijk van de aarmunt of groene munt
Aartmunt kan in de volle grond 30 tot 80 centimeter hoog worden. De sterk naar menthol geurende lichtgroene bladeren zijn gezaagd, ei- tot hartvormig en de bladsteeltje zitten aan de stengel vast (voetzittend). Opgemerkt moet worden dat door de kruising van twee verschillende muntsoorten de plantsoort niet altijd voldoet aan de beschrijving hier gegeven. Pepermunt bijvoorbeeld is een kruising van de watermunt en de aarmunt en wollige munt is een kruising van hertsmunt en witte munt. De vierkante groene stengel van de aarmunt kan een roodbruinachtige tint erdoor hebben. De aarmunt bloeit in juli met witte, zacht paarse of roze lipbloemen. De bloemen staan in twee schijnkransen. Wanneer de plant is uitgebloeid is deze niet meer bruikbaar als keukenkruid of medicinaal gebruik.
Uitgebloeid
De werkzame stoffen zijn door de bloei uitgewerkt. Aarmunt houdt van een plaatsje in de zon maar ze verdraagt ook halfschaduw goed. In de volle grond gedijt aarmunt goed bij een goed doorlaatbare, kalkhoudende grond met humus of compost. De meerjarige aarmunt is winterhard in de volle grond (in potten niet). In de winter sterft de plant alleen bovengronds af. Bij een heel strenge winter de wortels beschermen door blad of dennengroen erop te leggen.
Vermeerderen
De aarmunt is een woekeraar in de tuin. Een uitloper veroorzaakt snel een nieuw opgekomen plant waar het niet de bedoeling is. Verwijder de uitloper voorzichtig om te delen met anderen of een nieuwe plek voor te zoeken waar de munt gewenst is. Door ondergrondse wortelachtige stengels komen er op de ‘ogen’ hiervan namelijk eveneens veel nieuwe planten. Om dit tegen te gaan gebruik je grote potten of emmers zonder bodem waar de aarmunt mee in de volle grond wordt gezet.
De rijkdom van munt
Alle muntsoorten bevatten
- etherische olie. Waaronder menthol en limonenen. Vooral de Mentha piperita(pepermunt) heeft een hoog gehalte aan menthol.
- looistoffen
- fenolcarbonzuren
- ursolzuur
- flavonoïden
Maak je eigen muntthee
Giet op 20 gram gehakte verse bladeren een kwart liter kokend water en laat het geheel 10 minuten trekken. Drink elke dag 2-3 kopjes. De menthol in munt werkt opwekkend en aansterkend bij lusteloosheid. Het geeft frisheid en kalmeert. Muntthee stilt maag- en darmkrampen en winderigheid. Het verdrijft misselijkheid en hoofdpijn. Neem eens een gekneusd muntblad en wrijf dit over de slapen. Of een warm bad met verse muntblaadjes. Op een muntblad kauwen verdrijft slechte adem. Een stoombadje kan helpen bij het verminderen van kriebelhoest en een verstopte neus.
Aarmunt als keukenkruid
Aarmunt heeft een zuiver, prikkelend en mild aroma. Het kan in de keuken vers en gedroogd gebruikt worden maar gedroogde munt is enigszins muf. De uitgesproken smaak laat zich niet echt goed combineren met andere kruiden. Munt is een zacht kruid en pas toevoegen op het laatst om de aroma te behouden. Gebruik munt bij:
- vlees. Verse aarmunt is een goede begeleider van vlees, vis en vooral voor lam.
- soepen. Wat verse munt blaadjes voor doperwtensoep of takjes munt voor de courgettesoep.
- salades. In een komkommersalade of watermeloensalade.
- sauzen. In dressings en mayonaise kan een fijngesnipperd muntblaadje op het laatst toegevoegd worden.
- groenten. Een vers gesneden munt blad over gekookte worteltjes of in een wortelsalade doen.
- dranken. Garneer je drankje met een vers muntblad. Maak eens ijsblokjes in een ijsblokjesvorm met een muntblaadje erin voordat het de diepvries in gaat.
Muntvlinder
Weetjes
- De waardplant van de het muntvlindertje (een dagactieve nachtvlinder) is de munt
- in Afrika wordt thee van de aarmunt als teken van gastvrijheid gezien.
- de Romeinen wisten al dat de reuk van de munt vrolijk en blij maakte. Een bosje munt in de jaszak houdt de geest helder. Of in openbare ruimtes pepermuntolie laten verdampen, maakt mensen minder gespannen zodat agressiviteit achterwege blijft.
- munt tussen kool en tomaten in de groentetuin, jaagt witte vlieg en koolwitjes weg.
- munt in de rozentuin of rozenperk, houdt bladluizen op afstand.
- een gezegde uit vroegere tijden luidt: “die reuck van munte maeckt den mensche vrolick ende blijde”.