Rozemarijn is een aromatisch hard kruid

Een heerlijk geurend kruid voor in de tuin of kruidentuin. Mooi tussen de vaste planten in de border of in een speciaal aangelegde kruidentuin. Als sierplant voor de sier of een kruidenplant om te gebruiken. Zelf thee maken, soep maken of bij in het badwater? De geur is overheersend van rozemarijn. Alleen al door lichtjes te wrijven over de leerachtige bladeren geeft het een sterke, kruidige, en heerlijke balsemachtige geur.

• Uiterlijk van rozemarijn als kruid
• Rozemarijn vermeerderen
• Rozemarijn en de natuurlijke rijkdom
• Rozemarijn als geneesmiddel
• Rozemarijn in de keuken
• Zelf aan de slag
• Weetjes

Uiterlijk van rozemarijn als kruid

Het is een groenblijvende houtachtige struik. Rozemarijn is familie van de lipbloemige en de botanische naam is Rosmarinus officinalis. Het laatste geeft al aan dat het geneeskrachtige plant is. Een aromatische plant met naaldachtige bladeren die aromatisch zijn. Van oorsprong komt de plant uit het Middellands zeegebied maar ook in ons land is de plant behoorlijk winterhard en doet het goed (uitgezonderd heel erg strenge winters). De plant kan 50 centimeter tot 1 meter 50 hoog worden met zijn prachtige donkergroene spitse blaadjes. De blaadjes zijn leerachtig donkergroen en aan de onderkant viltig wit. De plant kan bloeien van maart tot mei met blauwachtige en soms witte lipbloemen. Niet alle struiken geven echter bloemen.


De stengel is vierkantachtig en vanaf het tweede jaar houtig. De grond waar rozemarijn het best op gedijt is een zonnige plek in niet al te vochtige aarde. De plant houdt niet van veel water en zal dan dood gaan. Wanneer snoeien nodig is, doe dat in het voorjaar, na de bloei en snoei terug tot ongeveer zeven centimeter boven de grond. Bij geregeld rozemarijn als kruid in de keuken gebruikend, zal de plant zich automatisch vertakken en nieuwe scheuten vormend.

Rozemarijn vermeerderen

Rozemarijnplanten krijgen kan door te:

• stekken;
• afleggen;
• zaaien.

Stekken

Topstekken knippen met de snoeischaar en in potgrond of stekgrond zetten. De beste tijd hiervoor is augustus.

Afleggen

Wanneer stengels van de rozemarijn neigen om op de grond te gaan liggen, kunnen er nieuwe plantjes gemaakt worden. Kijk wel of dit stengeldeel minstens drie bladeren met ogen heeft. Kerf met een mes, ter hoogte van de bladeren een snee en maak de bast voorzichtig een stukje open. Doe dit ook bij de andere bladknopen en doe er dan een laagje aarde overheen. De stengel zal wortelen en een nieuwe plant geven.

Zaaien

Zaai in de lente in de kas of binnenshuis. Het zaad heeft een temperatuur van 21 °C nodig. Bij binnenshuis zaaien, zoek een zonnige plek (de vensterbank bijvoorbeeld).

Rozemarijn en de natuurlijke rijkdom

In rozemarijn zitten:

• etherische oliën. Met tonen als kamfer (scherp, doordringend, mint-achtig), campheen, cineool (verfrissende, kamfer- of muntachtige geur) en borneol (sterk verwant met kamfer.) De natuurlijke kamfer activeert het zenuwstelsel. Het maakt helder en alert en helpt bij het opnemen van nieuwe informatie en om ’s morgens op gang te komen. Griekse studenten droegen daarom vroeger kransen van rozemarijn in het haar;
• hars. Vooral in de stengel;
• bitterstoffen. Deze hebben een eetlustbevorderende werking;
• rozemarijnzuur. Heeft een anti ontstekingseffect;
• flavonoïden. Plantaardige antioxidanten die teven de kleur geven.

Rozemarijn als geneesmiddel

Rozemarijn staat al heel lang bekend als een geneesmiddel tegen vele kwalen. Onderzoek toont zelfs aan dat één van de werkzame stoffen van rozemarijn de hersenen mogelijk beschermt tegen vrije radicalen.
Al veel en veel langer is bekend dat:

• rozemarijn de bloedsomloop stimuleert en bloeddruk verhogend werkt bij een lage bloeddruk;
• rozemarijn de spijsvertering bevordert en eetlust opwekt;
• rozemarijn helpt bij chronische aandoeningen, slechte leverfunctie, winderigheid en maagkrampen;
• de aromatische geur van rozemarijn veel wordt toegevoegd om producten van een heerlijke geur te voorzien. Producten als shampoo, badzout en massageolie en -zalf. De olie geeft verlichting door uitwendig gebruik bij spierpijn en hoofdpijn (op de slapen).

Rozemarijn in de keuken

Rozemarijn hoort bij de harde kruiden. Dit houdt in, dat wanneer de bladeren worden meegekookt, deze juist heel veel smaak afgeven. Dit in tegenstelling tot zachte kruiden, die juist niet meegekookt moeten worden. De smaak van de rozemarijnbladeren is sterk. Om een vegetarische bouillon voor soep te trekken zijn rozemarijntakken uitermate geschikt om een bosje te maken samen met salie, bonenkruid, marjolein en tijm (naast andere ingrediënten als wortel, ui, kruidnagel. bloemkoolstengels, venkel en bijvoorbeeld laurierblad). Doe de takken met de bladeren in een thee ei zodat ze er niet uitgevist hoeven te worden. Of giet de heerlijke kruidenbouillon, na een uur, door een zeef met een theedoek en maak de soep verder af. Ook bij gebakken aardappels zijn rozemarijnbladeren nét even de smaakmakers. Of omdat de bladeren een krachtige smaak hebben zijn ze heel geschikt om mee te laten koken bij wild, karbonade, gehakt, paté en rood vlees. Het aromatische blad van rozemarijn bevordert tevens het verteren van deze 'vette' gerechten. Maakt rozemarijnolie door een takje of twee rozemarijn in gewone olijfolie te doen. Of geef zelfgebakken brood in de oven een lekker tintje door een takje rozemarijn in de oven te leggen tijdens het bakken van het brood.

Zelf aan de slag

Thee maken van rozemarijnbladeren

Rozemarijnthee is goed bij een slechte eetlust, een slechte bloedcirculatie en bij lage bloeddruk. Neem een theelepel rozemarijn bladeren en giet hier 250 cl koker water over. Laat twintig minuten trekken en zeef dan met een theezeef de bladeren eruit. Drink twee tot drie een kopje rozemarijnthee per dag.

Haarspoeling

Rozemarijn stimuleert de doorbloeding van de hoofdhuid. Na het wassen van de haren een spoeling van rozemarijn verstevigt de hoofdhuid en is goed voor de haargroei. Neem twee eetlepels en giet hier een halve liter kokend water overheen. Laat 15 minuten trekken en zeef het dan.

Hartversterkende wijn

In een fles rode wijn doe je een aantal takjes rozemarijn. Een glaasje van deze wijn, dagelijks, werkt hartversterkend en stimulerend bij futloosheid.

Badwater

Maak je eigen badwater tegen vermoeidheid en ontspannen van de spieren na bijvoorbeeld een duurtraining. Kook een liter water en voeg er 50 gram rozemarijnblad aan toe. Laat even doorkoken en zet de warmtebron dan uit. Na dertig minuten laten staan, zeven en toevoeging aan het badwater.

Weetjes

• rozemarijn is een symbool van vriendschap en trouw;
• rozemarijn is ook een meisjesnaam;
• rozemarijn werd vroeger verbrand om de lucht te zuiveren. Gedroogde stengels, zonder blad, zorgden voor een aangename harsachtige geur;
• boeketjes met geurige kruiden als rozemarijn, citroenmelisse, tijm en munt werden vroeger gedragen als beschermingsmiddel tegen ziekten en epidemieën;
• het spreekwoord zegt: waar rozemarijn thuis is, is de vrouw de baas des huizes!