Vlier in soorten

Wie kent de vlierstruik niet? Zo een algemene, sterk groeiende en zich uitbundig uitzaaiende inheemse struik met witte bloesem en donkere bessen. Minder bekend zijn de vele andere soorten en varieteiten, die soms ook als sierstruik aangeboden worden.

Sambucus nigra, Gewone vlier

Bladverliezende, winterharde struik. Hoogte 6-7 meter en omvang 5 meter. Grijze twijgen met een wit merg. In juni-juli zwaar geurende, geelwitte bloempjes in 10-20 centimeter grote platte schermen.In het najaar gevolgd door zwarte bessen. Deze bevatten onder meer appel-, wijnsteen-, en azijnzuur, alsmede suikers en eiwitten. Donkergroen, kruiswijs geplaatst tegenover elkaar staand blad. Het blad bestaat uit 5-7 kort gesteelde blaadjes die een scherp gezaagde rand hebben. Zowel de bloemen als het blad en de bessen zijn geneeskrachtig. Naast de gewone vlier bestaan er nog meerdere soorten vlieren. De belangrijkste wil ik hieronder bespreken.

Sambucus nigra 'Aurea'

Bladverliezende struik. Hoogte en omvang 6 meter. Platte schermen met n de eerste helft van de zomer geurende, crème witte bloempjes. Vroeg in het najaar zwarte bessen.Goudgele bladeren die in groepen van vijg aan een gemeenschappelijke bladsteel zitten.

Sambucus Canadensis, Amerikaanse vlier

Winterharde, bladverliezende struik. Hoogte en omvang 1,5-3,6 meter De gehele zomer bloeit de struik met platte schermen vol kleine witte bloemen. In het vroege najaar verschijnen er eerst groene, later zwart verkleurende bessen. Het lange blad is heldergroen en scherp getand. Alle delen van deze struik zijn giftig. Er zijn voorbeelden van kinderen die behoorlijk ziek werden na het zuigen aan het merg in de takken. Eenmaal gekookt zijn de giftige bestanddelen van de plant geïnactiveerd.

Sambucus Canadensis 'Aurea', Amerikaanse Bonte vlier

Bladverliezende, winterharde struik. Hoogte en omvang circa 4 meter. In de zomer crème witte bloemen. In het vroege najaar gevolgd door rode bessen. Deze vlier heeft groot, goudkleurig blad. Het is een fraaie cultivar.

Peterselievlier of Sambucus laciniata

Een gekke soort met leuke bladeren en donkerrode tot zwarte besjes. De diep ingesneden bladeren maakt deze variëteit ook als sierplant in de tuin bijzonder aantrekkelijk. Eenvoudig aan te planten daar deze soort absoluut geen meststoffen nodig heeft. Een kleine hoeveelheid compost in het plantgat onder brengen geeft de plant uiteraard een vliegende start

Sambucus ebulus, Kruidvlier

Bladverliezende, winterharde struik. Hoogte is ongeveer 60-120 centimeter met een omvang van 1 meter. In de zomer geeft hij witte, roze aangelopen bloempjes in vlakke tuilen met paarse tot roodbruine helmknoppen die buiten de kroonbladeren uitsteken. Zwarte, bes-achtige steenvruchten, elk met 3 zaden en rood verkleurend sap. Groene rechtopstaande, gegroefde, niet-houtige stengels. Donkergroene, tegenover elkaar staande bladeren met 7-11 deelblaadjes. Alle delen van deze vlier zijn giftig; ook de rijpe vruchten. Bij vergiftiging kan maag- of darmontsteking ontstaan. Consumptie van plantendelen van deze struik heeft echter zelden tot dodelijke afloop geleid.

Sambucus nigra 'Guincho Purple'

Deze variant op de gewone vlier is bijzonder snelgroeiend maar in tegenstelling tot de Sambucus nigra, donkerbladig. De donkerbladige vlier is niet alleen decoratief, ook de oogst is prima met heerlijke zwarte besjes die in trossen aan de heester hangen. Zo'n 4 meter hoog wordt deze plant, een ruime plaats is dus vereist. In de vroege zomer bloeit deze Sambucus met witte bloempjes die in schermen staan geplant. We planten ze aan op een halfschaduwrijke tot zonnige standplaats. Ook een bodem met een goede waterdoorlaatbaarheid is aangewezen om een voorspoedige groei te garanderen.

Sambucus nigra 'Thundercloud'

Deze variant wordt zo'n 2 tot 3 meter hoog, maar blijft toch beduidend kleiner en minder agressief in groei. Vanaf mei, juni komen de wit-roze bloemen dichtbegroeid op de plant te staan. Zonder twijfel ook bijzonder winterhard. Ook in en naast de keuken weet deze plant menig tuinders en koks te bekoren. Ze zijn heerlijk in siropen en jam.

Sambucus racemosa, Bergvlier, Trosvlier

Bladverliezende, winterharde struik van circa 3 meter hoogte en breedte. Roodbruine twijgen met bruin merg. In april-mei geelwitte bloemen die in eivormige pluimen bijeenstaan. Koraalrode vruchten, frisgroen blad aan rode stelen. Het blad is smal met een spitse top. De randen zijn grof gezaagd. Deze soort komt in Nederland voor in Zuid-Limburg en de Achterhoek. In Flevoland is hij aangeplant in de aangelegde bossen. De rijpe bessen worden medicinaal gebruikt en zijn bitter van smaak maar zitten vol vitamine C, etherische olie, suiker en pectine. De bessen zijn laxerend. De rauwe zaadjes in de bessen zijn giftig.