De positieve en negatieve invloed van de zon op de huid

De positieve en negatieve invloed van de zon op de huid Na de winter zijn we hard toe aan vitamine zon. De zon kan een positieve uitwerking hebben op je gezondheid en zonnestralen op de huid zorgen voor de aanmaak van vitamine D. Toch kan de zon ook erg schadelijk zijn. Bij teveel blootstelling aan de UV-straling van de zon kan verbranding ontstaan, en bij chronische veelvuldige blootstelling zelfs huidkanker. Wat houdt UV-straling van de zon in en welke invloed heeft dit op de huid?

Schadelijke effecten

De zon kan een gunstige uitwerking hebben op de huid en gezondheid. Bijna iedereen weet dat als je geen goede voorzorgmaatregelen treft, dat de zon schadelijk kan zijn. Zo kunnen mensen, met name met een lichte huid, erg verbranden in de zon. Elk jaar zijn er zo’n 25.000 mensen die de diagnose huidkanker krijgen. Het aantal mensen met deze ziekte is enorme toegenomen de laatste decennia. De oorzaak hiervan ligt vooral bij een verhoogde blootstelling aan de zon. Door overmatige blootstelling aan de zon, kunnen pigmentcellen in de huid beschadigen, waardoor er pigmentvlekken kunnen ontstaan.

Waar de zon goed voor is

Zonlicht is van groot belang voor de gezondheid en het welzijn. Naast dat je er vrolijk van wordt, geeft de warmte ook een aangenaam gevoel. Het voorziet ons ook van voedsel omdat zonlicht zorgt voor de fotosynthese in planten, waardoor planten kunnen groeien. De zon is ook de belangrijkste bron van vitamine D die zorgt voor gezonde botten. Zonlicht bevat straling met diverse golflengten. Deze variëren van de onzichtbare laagfrequente infrarode warmtestraling via de zichtbare lichtstralen uit het kleurenspectrum tot de onzichtbare ultraviolette straling.

Blootstelling aan UV-stralen

De zon is de belangrijkste bron van ultraviolette straling (UV-straling). Mensen die veel in de buitenlucht werken zoals bouwvakkers en postbodes, worden veel meer blootgesteld aan UV-straling dan mensen die binnen werken op kantoor. Dit geldt ook voor mensen die veel buiten zijn om te sporten of om te tuinieren. Ook kunstmatige vormen kunnen een bron zijn van UV-straling. TL-verlichting lijkt een bron te zijn van UV-straling, maar het is nog niet bewezen. Ziekenhuispersoneel en lassers kunnen ook blootgesteld worden aan kunstmatige UV-straling.

Toenemende UV-straling

UV-straling wordt gereflecteerd en gewijzigd door diverse oppervlakten. Zo is de UV-straling bij ons sterker in de zomer, zal het toenemen op grote hoogten, op de lagere breedtegraden en dichter bij de evenaar. Als het licht op het water schijnt, vermindert de weerkaatsing. Daardoor kun je op een boot soms snel verbranden. Warmte, kou en wind hebben geen invloed. De ozonlaag is de beschermende laag van onze atmosfeer. Deze is de laatste jaren dunner geworden, waardoor meer UV-stralen het aardoppervlak bereiken.

UV-Straling en de huid

UV-straling kan op twee manieren effect hebben op de huid: acute effecten en chronische effecten. Een acuut effect treedt al binnen een paar uur op, zoals huidverbranding of aanmaak van vitamine D. Chronische effecten kunnen er soms jaren over doen om zichtbaar te worden, zoals huidveroudering of huidkanker.

Vitamine D

Vitamine D wordt aangemaakt doordat 7-dehydrocholesterol in de huid onder invloed van UV-licht wordt omgezet in vitamine D3. Vitamine D3 wordt door een eiwit in de huid naar het bloed en de lever vervoerd voor verwerking.

Bruin worden

De huid beschermt zichzelf tegen de schadelijke invloed van het zonlicht. Op het moment dat de huid wordt blootgesteld aan de zon, zal melanine (dit is een organisch pigment in de huid) in de opperhuid de UV-stralen absorberen. Het gevolg hiervan is dat er meer pigment wordt gevormd door de pigmentcellen (melanocyten) waardoor de huid donkerder van kleur wordt. Deze verkleuring is tijdelijk, want als je weer minder wordt blootgesteld aan de zon, zul je de oude huidskleur weer terugkrijgen. Door deze pigmentvorming ben je beter beschermd tegen de schadelijke gevolgen van de UV-straling, maar de huid kan ook vatbaarder worden voor kanker.

Zonnebrand

Als je overmatig wordt blootgesteld aan UV-straling, zal de huid rood worden. Kleine bloedvaten in de huid zetten uit, waardoor de bloedtoevoer naar de huid groter wordt. Dit doet pijn. Door beschadiging aan het DNA van de huidcellen ontstaan er diverse ontstekingsreacties, waardoor de huid gaat opzwellen. Zonnebrand ontstaat ongeveer twee uur na de blootstelling en kan zich in een dag tijd verder ontwikkelen. De huid wordt rood en er kunnen blaren ontstaan. Na een paar dagen zullen de dode huidcellen afschilveren (vervellen).

Huidveroudering door zonlicht

De schadelijke effecten van UV-straling worden weerspiegeld door de vroegtijdige veroudering en rimpelvorming als de huid vaak wordt blootgesteld aan zonlicht. Het collageen en de elastische vezels verliezen hun veerkracht waardoor rimpels ontstaan. Ze klonteren samen waardoor de huid leerachtig wordt. Bij de veroudering van de huid wordt de opperhuid dunner en de pigmentatie ongelijkmatiger, waardoor de huid vlekkerig wordt.

Huidkanker

UV-stralen beschadigen de genen die onderdeel uitmaken van het DNA. De cellen verliezen het mechanisme dat de normale groei reguleert. Deze cellen worden niet herkend door het afweersysteem en kunnen zich ongecontroleerd gaan vermeerderen waardoor er huidkanker kan ontstaan. Er zijn 3 soorten huidkanker die in verband worden gebracht met de blootstelling aan zonlicht. Een melanoom is een kwaadaardig vorm van huidkanker die meestal ontstaat uit een moedervlek. Verder kunnen er plaveiselcelcarcinomen en basaalcelcarcinomen ontstaan, meestal ontstaan de geleidelijk en bij een langdurige, minder intensieve blootstelling aan UV-straling.

Schade aan het haar

Het haar kan na een dag op het strand heel heet zijn geworden. Het verbrandt niet zoals de huid verbrandt omdat het niet leeft. Door blootstelling aan de zon raakt wel de beschermende laag van het haar beschadigd. De cellen die over elke haar liggen, beginnen af te schilferen. Dit maakt het haar breekbaar, dof en broos. Er bestaan speciale haarverzorgingsproducten met een zonnebrandmiddel. Vooral gebleekt en/of gekleurd haar is gevoelig voor beschadiging door de zon.

Lees verder

© 2013 - 2024 Ymbakker, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Zonlicht heeft zowel positieve als negatieve invloedZonlicht heeft zowel positieve als negatieve invloedWanneer we het hebben over zonnebaden, denk we al snel aan zonnebrandcrème smeren, verbranden voorkomen en de mogelijkhe…
Huidveroudering: welke factoren spelen een rol?Huidveroudering: welke factoren spelen een rol?Huidveroudering is velen van ons een doorn in het oog. Huidverjonging klinkt ons beter in de oren. Om huidveroudering bi…
Zonnebaden: zonlicht en UV-stralingZonnebaden: zonlicht en UV-stralingMet de zomer in aantocht kijken veel mensen halsstrekkend uit naar het moment waarop zij weer kunnen gaan zonnebaden. Me…
Lycopeen tegen rimpels: eet tomatenpuree!Lycopeen tegen rimpels: eet tomatenpuree!Tomatenpuree is niet alleen een probaat middel tegen rimpels, maar ook tegen verbranding door zon. In tomatenpuree zit d…

Waarom zijn zoogdieren monogaam?Waarom zijn zoogdieren monogaam?Bij zoogdieren slagen de meeste vrouwtjes er niet in om tijdens hun leven meer dan tien à twintig kinderen te baren. Dat…
Populatiegrootte: hoe kom je die te weten?Populatiegrootte: hoe kom je die te weten?Een populatie is een groep organismen van dezelfde soort die in hetzelfde gebied leeft. Voor allerlei doeleinde is het v…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Papaya45, Pixabay
  • Boek: Huid, haar en nagels, ISBN 978 90 6407 794 4
Reactie

Hockey (infoteur), 16-06-2013 #1
Beste,
sinds een periode, eet ik weinig als ik angstaanvallen heb, mijn teint is dof. kan iemand me helpen?

dank u Reactie infoteur, 17-06-2013
Beste,
Ik zou eerst het probleem van de angsaanvallen aanpakken. Indien u hiervoor nog niet wordt behandeld, zou ik hiervoor hulp zoeken. Als dat de basis is van uw probleem en dit wordt aangepakt, is de kans groot dat uw eetlust weer terugkomt. Als u weer goed kunt eten, dan zal uw teint er beter uitzien.

Ymbakker (897 artikelen)
Laatste update: 28-09-2016
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Biologie
Bronnen en referenties: 2
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.