De schoonheid van het koraalrif

Het koraalrif is het regenwoud van de zee. Met haar enorme verzameling dieren en planten is het koraalrif zeer kleurrijk. Het is een schoonheid door haar prachtige bonte verzameling van kleuren, de mooie vissen die er rondzwemmen en de interessante exotische vormen.

Het ontstaan van het koraalrif

Het begint als er een paar poliepen in het water komen (poliepen zijn anemoonachtige dieren). Poliepen hebben een voet waarmee ze op de bodem van de zee staan en die een kalk skelet voor hen maakt. Als een poliep doodgaat, blijft het kalk skelet achter. Op dat kalk skelet komt dan weer een nieuwe poliep en dus ook een nieuw kalkskelet. Al die kalk skeletten hopen zich op tot bergen, heuvels en plateaus. Hier groeien kleurige wieren en koralen op. Zo ontstaat een koraalrif. Het duurt heel lang voor een koraalrif gevormd is. Poliepen groeien maar één centimeter per jaar. Een koraalrif ontstaat meestal vanaf een eiland of vanaf de kust (het koraalrif heet dan een franje rif). Als een koraalrif groeit terwijl het eiland langzaam verdwijnt, krijg je een lagune die het rif van het zinkende eiland scheidt (het koraalrif heet dan een barrière rif). Als het eiland helemaal verdwijnt, houd je een atol over. Een atol is een ring van koraalrif rond een lagune. Als koraalriffen heel groot en hoog worden, kunnen ze op den duur zelfs nieuwe eilanden vormen.

6 koraalriffen komen voor in warme, tropische wateren van hoogstens negentig meter diep. Dieper in de zee is niet genoeg licht en warmte. Koraal groeit op rotsen, scheepswrakken en zelfs op neergestorte vliegtuigen. Koraalriffen zijn heel waardevol voor onder andere kust bescherming, wetenschap, visserij en recreatie. De bewoners van een koraalrif zijn zeer van elkaar afhankelijk en daarom is het een kwetsbaar ecosysteem. De mandarijnvis of de pitvis vallen onder de clownvissen. Deze kleurige clownvissen leven in symbiose met anemonen. De anemonen beschermen de vissen met hun tentakels (de clownvissen zijn als enige immuun tegen het gif) en de vissen verzorgen de anemonen. Een voorbeeld van de pracht van het koraalrif. De dieren en het rif leven nauw samen in een complex ecosysteem Een stukje van het paradijs onder water rond het eiland Curaçao, dat tot de Nederlandse Antillen behoort.

Bonaire

Bonaire behoort tot de Nederlandse Antillen. Het eiland ligt voor de kust van Zuid Amerika. Bonaire heeft een mooi, goed toegankelijk en direct aan de kust grenzend koraalrif rond het gehele eiland. Bonaire heeft toerisme nodig zoals snorkel- en duiktoerisme. Dit feit is op zich niet erg echter helaas moet het koraalrif nogal eens lijden onder het toerisme. Daarom is er in 1979 een onderwaterpark ingesteld tot zestig meter diepte rond het gehele eiland. Bij de koraalriffen van Bonaire zwemmen veel grote baarzen en zeepaardjes. Grote baarzen zijn rond Bonaire niet zeldzaam.

Saba

Saba behoort net zoals Bonaire tot de Nederlandse Antillen, maar Saba ligt veel verder naar het noordoosten. Saba is een klein eiland, maar heeft toch prachtige koraalriffen. Op Saba is nog geen overbevissing, want vissen is alleen toegestaan onder zeer nauwkeurige voorwaarden. Bij Saba is, net zoals bij Bonaire, een onderwaterpark ingesteld, maar bij Saba zijn er kijkzones. Een kijkzone is een gebied in een onderwaterpark waar mensen naar het koraalrif mogen kijken.

Molukken

De eilandengroep Molukken is een provincie van Indonesië. De Molukken liggen ten oosten van Borneo, voor de kust van Nieuw-Guinea. De provincie Molukken bestaat voor tachtig procent uit water. De hoofdstad Ambon ligt op het gelijknamige eiland Ambon. De totale kustlijn van Indonesië bedraagt 81.000 kilometer; een groot deel daarvan is begrensd met koraalrif. De koraalriffen zijn bij de Pombo Eilanden en bij de Babi-eilanden beschermd. Op het koraalrif komen ook doornenkroon zeesterren voor. Deze zeesterren eten het koraal op en dus mogen er niet te veel doornenkroon zeesterren zijn. Voorts zijn er doopvontschelpen, namelijk bij de eilanden Ambon en Klein Kei, maar ook in mindere mate bij de Aru-eilanden. Doopvontschelpen kunnen één meter breed worden en ruim honderd jaar oud. De doopvontschelpen worden weg gevist voor hun schelp en hun vlees. Bij de Aru Eilanden worden de grootste exemplaren gevonden.

Groot Barrièrerif

Het Groot Barrière Rif strekt zich uit over tweeduizend kilometer, van de noordoostkust van Australië, van de Lady Elliott Eilanden bij Zuid-Queensland tot de golf van Nieuw-Guinea. Het heeft 18 miljoen jaar geduurd voor het Groot Barrière Rif eruit zag zoals het nu is. De riffen liggen tussen de 15 tot 200 kilometer van de kust en hebben samen een oppervlakte van 230.000 vierkante kilometer. Als je het aantal riffen dat onder het Groot Barrière Rif gerekend wordt zou tellen, kom je uit op ongeveer 2.100 plus de 540 dicht onder de kust gelegen eilandjes omgeven door ringriffen. In het Groot Barrière Rif komen kalkroodwieren voor. Kalk-roodwieren zien eruit als rozerode verfdruppels. Ze produceren kalk die het rif steviger maakt. Andere roodwieren, die aan de rifkanten leven, maken een soort mortel die de sedimentvlakken aan elkaar kit. Verder komt er ook veel hoornkoraal voor. Hoornkoraal ziet er prachtig uit en heeft een zeer gecompliceerde bouw.

Bescherming en bedreiging

Koraalriffen worden op vele manieren bedreigd. Ten eerste zijn de bewoners zeer van elkaar afhankelijk. Het ecosysteem is zo kwetsbaar dat zelfs een storm het koraalrif zo kan schaden, dat het wel een jaar duurt voor het weer in de oude staat is. Er zijn vele andere, menselijke bedreigingen: vissen met dynamiet, speervissen, vissen met gif, vervuiling, te veel toerisme (op koraal gaan staan, koraal wegtrekken, enz.), koraal of schelpdieren verzamelen. Een teveel aan zee-egels en zeesterren kan het koraalrif bedreigen. Deze dieren eten namelijk graag levend koraal. Vroeger werd in Sri Lanka, Bali en Indonesië koraal opgeblazen voor huizen- en wegenbouw of cement. Dat is nu aan banden gelegd. Ook is het wegvangen van exotische vissen verboden. Tegen schepen die ankeren op het koraalrif zijn speciale ankerblokken geplaatst. Om er op toe te zien dat alles goed gaat, moeten riffen beheerd worden. Dat rif beheer houdt het volgende in: er op toe zien dat het toenemende gebruik niet leidt tot overexploitatie, in het oog houden dat het gebruik van koraal voor sieraden niet ten koste gaat van de populatie en eventueel proces verbalen opmaken tegen overtreders. Ook kan het rif beheer een ‘Duikgids’ uitgeven voor mensen die zelfstandig willen duiken.