Hoekige krab - uitheemse krabbensoort in de Noordzee

De hoekige krab dankt zijn naam aan de vorm van zijn hoekige kopborststuk. Het is een soort uit de krabbenfamilie die normaal gesproken niet op het Nederlandse strand voorkomt. Toch wordt hij er soms gevonden. De hoekige krab kan veel verschillende kleuren hebben, zoals geel, oranje, rood, roze of paars. Het bijzondere aan het dier is de wijze waarop hij zich ingraaft in een gangenstelsel dat hij met andere soorten bewoont. Vanwege die gewoonte wordt hij ook wel mud-runner genoemd. De hoekige krab houdt niet van heel koud water.

De Krab met het hoekige rugschild en slanke lange scharen

• Hoekige krab of mud-runner
• Scharen met haren en ogen op steeltjes
• Atlantische Oceaan en Middellandse Zee
• Gangencomplexen in de klei
• Symbiose met mosdiertje
• Klimaatverandering en Noordzee

Hoekige krab of mud-runner

De hoekige krab, die officieel Goneplax rhomboides heet, hoort bij de familie der krabben. Hij dankt zijn naam aan zijn hoekige kopborststuk en wordt ook wel vierkante krab genoemd. In het Engels spreekt men dan van angular crab of square crab. In feite is zijn schild niet vierkant, maar meer trapezevormig. Het dier wordt ook wel mud-runner genoemd vanwege de snelheid die hij in het slik kan maken wanneer hij bedreigd wordt. Hij beweegt zijwaarts voort.

Geel – oranje – roze

De hoekige krab is een relatief kleine krab met een schild van ongeveer 3,7 centimeter breed. Hij ziet er bijzonder uit vanwege zijn kleur en vorm. De kleur varieert van geelachtig wit naar oranje. Ook zijn er rode exemplaren, roze en paarse krabben gevonden.
Het dier heeft een gladde, vierhoekige bolle schaal die veel breder is dan lang. Het heeft vijf paar lange, slanke poten waarvan één paar extra lange scharen heeft.

Scharen met haren en ogen op steeltjes

Vrouwtjes en mannetjes zijn te onderscheiden aan de lengte van hun scharen. Vrouwtjes hebben korte slanke scharen, chelipeden, en mannen hebben lange slanke scharen. De scharen zijn begroeid met een rijtje borstelvormige haren. De looppoten hebben geen scharen maar aan de uiteinden wel haren. De oogjes zijn het uiteinde van zeer lange, oprolbare oogsteeltjes.

Eten en ademen

De krab heeft verschillende scharen, grote en kleine. Met de grote scharen houdt het dier zijn prooi vast en met de kleine plukt hij daar kleine stukje van af. Bij de mond heeft de krab zes pootjes zitten, dat niet echt pootjes maar monddelen zijn. Het zijn de mandibels, maxillen en maxillipedes, waarmee het eten verder verkleind een in de mond gestopt wordt. De krabben ademen met kieuwen, die aan de achterzijde op het rugschild zitten. De werken als ze maar in het water zitten. De hoekige krab moet dus water in de buurt om niet te stikken.

Atlantische Oceaan en Middellandse Zee

De hoekige krabben komen voor in de noordoostelijke Atlantische Oceaan en in de Middellandse Zee. Ze komen ook voor in de zuidelijke Noordzee tot aan zuidelijk Afrika en aan de Indische Oceaankust van Zuid-Afrika. Door vondsten op het strand en in magen van vissen lijkt het er op dat de krab in de 21ste eeuw iets naar het noorden oprukt.

Gangencomplexen in de klei

De krab leeft in een modderige omgeving en graaft zich graag in de slikkige bodem in. Ze graven daar holen die door gangen met elkaar zijn verbonden en complexe patronen vormen die ook worden bewoond door andere soorten zoals vissen en kreeften. De verschillende soorten leven samen in de gangencomplexen.

Symbiose met mosdiertje

De borstelhaartjes op de antennes, monddelen en poten zijn begroeid met een mosdiertje. De krab en het mosdiertje leven in symbiose met elkaar. Vlak voor de krab vervelt produceert het mosdiertje larven, die zich vervolgens hechten op het nieuwe skelet van de krab.

Hoekige krab op het strand van Ameland
Op 31 augustus 2016 vond een strandwandelaar een levende hoekige krab op het strand van de oostpunt van Ameland. De krab werd voor het eerst in 2003 in de Nederlandse Noordzee gesignaleerd. Plotseling troffen vissers ze in hun netten aan. Aan de kust en op het strand werden ze toen nog niet gezien. Die op Ameland zou de eerste zijn. De krab was levendig en werd door de wandelaar weer in zee gezet, maar eerst maakte hij er nog een foto van. In dat jaar wordt ook op Terschelling een exemplaar gevonden. In januari 2017 komt er weer een strandvondst melding vanaf Ameland.

Klimaatverandering en Noordzee

Eigenlijk is de Noordzee te koud voor deze soort, maar met de klimaatverandering en de opwarming van de Noordzee, lijkt het erop dat de hoekige krab naar het noorden trekt. Helemaal zeker durven de mariene biologen dat nog niet te zeggen, want daarvoor is een vondst op het Amelander strand te weinig om conclusie uit te trekken. De krab kan ook met een viskotter zijn meegevoerd naar de kust. Vangsten in de Zweedse wateren van vissen met delen van de krab in hun maag, dragen bij aan het vermoeden dat de krab naar het noorden oprukt.

Lees verder

• Ovaalronde krab - zeldzaamheid aan de Nederlandse kust