Reeën - reebok, reegeit en reekalf

De ree is een veel geschilderd en bezongen dier en dat komt door zijn edele en aaibare uiterlijk. Er komen vele duizenden reeën voor in Nederland en het is in bijna heel Europa een algemeen voorkomend zoogdier. De dieren vormen sporen in de bossen en duinen en leven in sprongen. Bijzonder aan de ree is de draagtijd: de soort kent de zogenaamde kiemrust. Reeën kunnen zwemmen en soms gebruiken ze die vaardigheid om de Waddenzee over te lopen en delen door het water te gaan. Zo kwamen ze onder meer op Schiermonnikoog en Ameland terecht.

Twee reebruine ogen ...

• Reebok en reegeit
• Gewei
• Evenhoevigen
• Kiemrust en reekalf
• Reeën in Europa
• Vijanden
• Nederland en Waddeneilanden
• Zwart ree - Melanisme

Reebok en reegeit

Een ree is een herkauwend zoogdier met in het zomerseizoen een zandgele tot roodbruine kleur. In de herfst kleurt de vacht donkerder en wordt de ree grijsbruin. Een mannelijke ree heet een bok en een wijfje wordt reegeit genoemd: een groep reeën heet een sprong. De ree heeft een witte achterkant, die spiegel wordt genoemd. Een ree heeft een heel klein staartje, waardoor de spiegel extra opvalt. De slanke poten en de sprekende kop maakt de ree een geliefd object voor tekenaars en schilders. De ogen van de ree zijn zo mooi dat ze tekstschrijvers inspireren tot liedteksten en gedichten.

Gewei

Een volwassen mannetje draagt een gewei, dat drie tot zes vertakkingen kan hebben. Dat gewei groeit in de winter, terwijl in het voorjaar de basthuid wordt afgeschuurd. Na de zomer, tussen oktober en januari, werpt de reebok zijn gewei af. Het is een teken van kracht, een wapen ter intimidatie of een daadwerkelijk wapen in het gevecht. Op de kop bij de aanzet van het gewei zitten zweet- en talgklieren die actief worden ingezet om een geurstof af te scheiden op het moment dat de ree een geurspoor wil na laten. Met die geurstof kan hij zijn territorium afbakenen. Dat doet de bok vooral in de voortplantingstijd. Het territorium van de reebok overlapt meestal verschillende gebieden waar geiten lopen en kan 5 tot 30 hectare meten.

Evenhoevigen

Er bestaan evenhoevigen en onevenhoevigen. Herten en reeën behoren net als varkens, koeien en nijlpaarden tot de evenhoevigen. Evenhoevigen hebben aan elke poot twee tenen, soms vier, maar in ieder geval een even aantal. Evenhoevigen zijn planteneters en reeën zijn een plantenetende herkauwers.

Kiemrust en reekalf

Een jong reetje heet een reekalf. De draagtijd van de ree kent een bijzonderheid. De ree is namelijk een zoogdier dat kiemrust kent. Het is het enige hoefdier waarbij de ongeboren vrucht zich ontwikkelt in een verlengde draagtijd. De bronst duurt van juli tot half augustus, een periode waarin de reegeit de reebok opzoekt en de bok de geit achtervolgt. Na de paring en bevruchting begint de draagtijd. Na enkele dagen belandt de bevruchte eicel in de baarmoeder en dan begint de kiemrust. De kiemvertraging duurt vier en een halve maand; er is sprake van een vertraagde implantatie. Pas midden december begint het embryo zich snel te ontwikkelen. Het kalf wordt in de periode van mei en juni geboren, waarna de zoogtijd begint. Dit heet het zetten en het is het kalf dat bepaalt waar het gezet wordt. Kalveren blijven een jaar bij hun moeder en zijn vanaf veertien maanden geslachtsrijp. Een reegeit krijgt meestal een tweeling.

Mannetjes en vrouwtjes

De reebok is iets groter dan de reegeit en het vrouwtje wordt doorgaans iets ouder dan het mannetje.

• lengte van kop tot romp: 95 tot 140 cm
• gewicht: 16 tot 35 kg
• schofthoogte: 60-90 cm
• gewei: drie tot zes vertakkingen en maximaal 25 cm
• levensverwachting: maximaal 20 jaar, meestal 8 jaar

Blaffen

Reeën kunnen blaffen en tijdens de bronst klaaglijk schreeuwen en piepen. Een geit laat zich horen tijdens de paartijd en als haar kalf roept. Het jonge kalf roept en antwoordt met klaaglijke kreten die lijken op de geluiden die de geit maakt.

Reeën in Europa

De ree kun je in bijna heel Europa aantreffen, al zijn er een paar uitzonderingen. In Ierland, delen van Engeland, Portugal en Griekenland, Noord-Scandinavië en IJsland zie je ze niet. Ook loopt hij niet in Noord-Turkije en de Kaukasus. Het dier heeft bosachtige streken met open plekken nodig en houdt van riet- en heidevelden. De ree past zich gemakkelijk aan en is een cultuurvolger. Hij moet open ruimte hebben en voldoende plekken waar hij kan schuilen en rusten. Eten zoeken, grazen en knabbelen doen ze vooral tijdens de schemering. Ze eten kruiden, grassen, scheuten, bladeren en knoppen van bomen en struiken. Reeën versmaden bessen, landbouwgewassen, twijgen, eikels, beukennootjes en paddenstoelen niet.

Vijanden

De ree heeft een aantal vijanden. In Europa is dat de lynx, wolf en de beer. Jonge dieren willen ook wel ten prooi vallen aan een vos, wilde kat of wild zwijn. Voedselgebrek en infecties zijn een volgende doodsoorzaak. Het dier wordt regelmatig slachtoffer van het verkeer, van loslopende honden die ze opjagen of van verdrinking. Een ree kan wel zwemmen, maar als het hem niet lukt bij een hoge wal op te komen verdrinkt hij toch. Soms komt een reekalfje in een maaimachine terecht.

Nederland en Waddeneilanden

In Nederland kun je bijna overal reeën tegenkomen. De Waddeneilanden kenden geen reeën, zoals ze ook geen mollen en eekhoorns hebben. Het dier werd door mensen geïntroduceerd op Ameland en Terschelling. Ook komen ze op de waddeneilanden Borkum, Sylt en Föhr voor. De ree wordt wel eens wadlopend gesignaleerd, maar wadlopen naar Terschelling zal hem niet lukken vanwege te diepe geulen met te sterke stroming. Het lukte een ree in de 20ste eeuw wel om wadlopend en zwemmend naar Ameland te komen. Jagers hebben toen voor het eenzame dier op het eiland een paar reegeiten over laten komen. Die hebben zich ontwikkeld tot een grote sprong (in 2017 zijn er 170 dieren). In 2009 werd een ree op Schiermonnikoog gezien, maar de soort heeft zich niet op het eiland gevestigd.

Waddenzee

Op het Friese vasteland leven veel reeën. Regelmatig zien de mensen op de veerboten een exemplaar of een stel dieren dat zich op het wad waagt.

Zwart ree - Melanisme

In 2017 wordt op Ameland een zwarte ree gezien. Het dier is gezond en redt zich prima. Hij heeft alleen een zwarte vacht als gevolg van melanisme, zelfs zijn spiegel is zwart. Als het dier nakomelingen krijgt zullen die naar alle waarschijnlijk weer gewoon bruin zijn, want melanisme is niet dominant overerfbaar.

Ree onder het slik

Op 11 mei 2017 steekt er weer een reebok over naar Ameland. Hij wordt op het eiland gesignaleerd, zwaar vermoeid en onder het slik. De boswachter van Holwerd meldt dat hij regelmatig reewissels op het Friese buitendijkse land bij Holwerd ziet.