IJskruid, ook om op te eten

Misschien heb je het ijskruid al ja­renlang in je tuin, alleen weet je niet dat het eetbaar is. Het plantje met de tongbrekende Latijnse naam Mesembryanthemum wordt in veel tuinen als borderplant gebruikt. In mijn woonplaats wordt het onder de straatnaamborden, die hier in De Haan als bloembak fungeren, aangeplant. De Mesembryanthemums zijn afkomstig uit Zuidelijk Afrika Ze werden in 1727 in Europa geïntroduceerd. De planten behoren tot de familie van de IJskruidachtigen of Aizoaceae. Aizoon betekent eeuwig leven, de planten zijn met hun dikke, vlezige bladeren tegen een uitermate droog klimaat be­stand is. Het zijn dan ook bewoners van woestijnen en steppen, maar ook de zoute zeewind kunnen ze aan. Bij het ijskruid vallen vooral de kristalachtige druppeltjes op, die als een soort rijp op de bladeren lig­gen. Ze voelen kleverig aan en lij­ken in je hand te smelten als je ze aanraakt. Vooral onder warme om­standigheden gaat de plant 'zweten' en krijgt ze een zoute smaak. Ze worden ook wel sodaplant genoemd.

Teelt van ijskruid

Het ijskruid is een woestijnplant die dus van de zon houdt. De kwali­teit verbetert naarmate ze aan meer hitte wordt blootgesteld. Als je rechtstreeks in de volle grond zaait, moet je wachten tot eind mei. Zaai breedwerpig en dun uit om te voor­komen dat de plantjes te dicht op elkaar staan. Het is onder slechte weersomstandigheden doeltreffender om begin april op een warme en droge plaats in een zaaibak - bij voorkeur onder glas - te zaaien. Het kiemt goed, na zowat 10 dagen en groeit in het begin snel. Na een à twee weken verspeen je de jonge plantjes en vijf weken later plant je ze uit op een zonnige plaats in de tuin op een af­stand van 30 x 30 cm. Het is een laagblijvende plant die niet door andere gewassen mag overschaduwd worden.

Oogst en gebruik van ijskruid

Als groente pluk je alleen de jonge, malse blade­ren die volledig volgroeid zijn. Ze zien er wat gekreukeld uit, maar zijn beslist te eten. IJs­kruid wordt zoals spinazie of poste­lein gegeten, al is het met mate. Verwerkt in soepen of salades geeft het een verfrissende smaak. Naarmate ze ouder worden gaan de bladeren krimpen en verliezen ze hun sappige smaak. Bij een goede verzorging oogst je tot aan het in­vallen van de winter. De plant heeft mogelijk ook een medicinale werking in de 'Glossary of Indian Medicinal Plants' wordt hij als 'demulcent and diuretic' beschreven. It is used in the treatment of inflammations of the pulmonary and genito-urinary mucous membranes. The leaves are used in the treatment of ascites, dysentery and diseases of the liver and kidney.

Zaaigoed

Zaden van het ijskruid moet je bij de eenjarige bloemzaden zoeken. Kijk goed uit, want er heerst nogal wat verwarring met de ijsplant of middagbloem. Daarvan is de wetenschappelijke naam thans Dorotheanthus belhdiformis, maar in de handel wordt meestal nog de vroegere naam Me-sembryanthemum criniflorum gebruikt. Deze plant bloeit weliswaar in de zomer rijkelijk in verschillende kleurtinten, maar is niet geschikt voor consumptie. In de zomer kun je: enkele planten sparen voor zaadwinning. Als de zaden rijp zijn, nijp je de ver­droogde bloemhartjes voorzichtig af. Je kunt ook het onderliggende zandlaagje afschrapen en hieruit de gevallen zaden zeven.

IJskruid / Mesembryanthemum crystallinum, plantgegevens

• familie: ijskruid
• eetbaar gedeelte: blad
• zaaien: begin april onder glas; eind mei in vollegrond
• plantafstand: 30 x 30 cm
• zaaidiepte: 0,5 cm
• kiemvermogen: 2 jaar
• oogsten: vanaf juni tot oktober
• bodem: droge, rotsachtige of zandachtige grond
• bemesting: geen
• groei: eenjarig
• groeiplaats: vollegrond, pot
• vermenigvuldiging: zaad
• standplaats: zon
• gieten: weinig

Recept feta met ijskruid

200 gram ijskruid, 150 gram feta-blokjes, slierten rode paprika, 10 stuks gehalveerde olijven, 2 lenteuitjes, wat gesnipperd korianderblad, 3 eetlepels vinaigrette, zout en peper.
Snijd een stukje van de stelen van het ijskruid af, was het en laat het goed uitlekken. Schik de ijssla op een groot plat bord en verdeel hierover de lenteui, fetablokjes, paprika en gehalveerde olijven. Breng de vinaigrette op smaak met zout en peper en giet deze over de salade. Strooi hier de koriander over en serveer.