Lelie, een serene sensatie

De elegante lelie is een spectaculaire verschijning die met recht de koningin onder de bloemen mag worden genoemd. De tijdloze schoonheid van een ontluikende lelie is onbeschrijflijk en een boeket sierlijke lelies is een ware sensatie in je huis. Lelies hebben een geheel eigen geschiedenis en stijl en ze ogen zowel sereen als flitsend. Wat is er bekend over de intrigerende lelie?

Symboliek

De sterke lelie heeft een luxe uitstraling en is zeer decoratief. Ze worden vooral in het buitenland erg gewaardeerd. Aan lelies zit symboliek vast en ze worden geassocieerd met vele betekenissen zoals vrede, puurheid, zuiverheid, onschuld, maagdelijkheid, vruchtbaarheid, eenvoud, vergankelijkheid en geestelijke liefde. Al in de tijd van de oude Grieken en Romeinen golden deze symbolen. Bruiden uit die tijd kregen een kroon van lelies op met de hoop op een zuiver en vruchtbaar bestaan. In de Middeleeuwen was de lelie het symbool van vrede.

Lelie eerste plaats

In een enquête (2007) onder Europese bloemisten over de bloemen waar zij het meest tevreden over zijn, is de lelie op de eerste plaats geëindigd. Hiermee is de grootbloemige roos voor het eerst van de troon verslagen. Het Productschap Tuinbouw (PT) houdt geregeld peilingen onder bloemisten in Nederland, Duitsland, Frankrijk en Engeland omtrent de tevredenheid over de soorten bloemen. Bij deze peiling moeten bloemisten rekening houden met de houdbaarheid, de kleuren, de kwaliteit, de uitbloeiprestatie bij de consument, de manier van aanlevering, de bladkwaliteit en de vernieuwing van het assortiment en de prijs. Veiling Flora Holland die verslag doet van deze PT-peiling, stelt dat deze uitkomst reden is om 'met extra energie door te gaan met het inrichten van Lelie Promotie Nederland'. Dit promotiefonds moet de lelie bij consumenten in binnen- en buitenland gaan aanprijzen.

Soorten lelies

Het geslacht lelie (Lilium) kent wel honderd soorten. Je vindt ze in de kleuren wit, roze, rood, oranje, geel met strepen of stippels. De bloemgrootte varieert van 7 cm tot maar liefst 25 cm. Vormen verschillen van opstaande, zijwaarts gerichte en hangende bloemen, trompetvormige, schaalvormige, teruggeslagen en stervormige bloemen. De meeste soorten zijn inheems in Noord-Amerika, sommige delen van China en Europees Azië. Kwekers in diverse landen hebben zich toegelegd op de cultuur van de lelie. Vooral in Amerika zijn veel nieuwe variëteiten tot stand gekomen. Het gaat hierbij vooral om de stand van de bloem, aard van de meeldraden maar ook de kleur, welke belangrijk is voor de afzet van gesneden lelies.

Enkele van de bekendste soorten lelies zijn deze:

• Tijgerlelies. Dit zijn gespikkelde lelies met hangende bloemen
• Oriëntaalse lelies. Deze hebben grote geurende bloemen.
• Aziatische lelies. Grote opstaande bloemen.
• Tulbandlelies of Turkse lelies. Deze hebben teruggeslagen bloembladeren.
• Trompetlelies hebben bloemen in de vorm van een trompet en geuren sterk.
• Witte lelies. Ook wel Madonnalelie genoemd, religieus symbool en symbool van de dood. Deze lelie wordt veel gebruikt als versiering op altaren van de maagd Maria.

Verzorging van lelies

Lelies koop je het best in de knop. Op dat moment zie je nog niet welke sensatie je te wachten staat. Vervoer lelies altijd voorzichtig en liefst bij een lage temperatuur. Als je de lelies eenmaal thuis hebt gekregen snijd je de tamelijk hoge stelen flink schuin af zodat ze gemakkelijker water kunnen opnemen. Net als bij andere bloemen verwijder je ook hier de onderste bladeren zodat deze niet in het water raken. Snijbloemenvoedsel, eventueel speciaal voor lelies, tezamen met vers water in een schone vaas zorgt ervoor dat de lelies langer mooi blijven. Zonder snijbloemenvoedsel dien je het water geregeld te verversen, vooral als het er troebel uitziet. Lelies zet je niet in de volle zon en niet bij een verwarming. Zet ze ook niet neer in de buurt van rijpend fruit.

Stuifmeel

Het stuifmeel van lelies kan lelijke vlekken geven die moeilijk zijn te verwijderen. Raak de lelies dus niet aan en zorg ervoor dat er geen kleding langs kan schuren. Mocht er toch een stuifmeelvlek zijn ontstaan in uw interieur of op kleding, ga dan nooit met water aan de slag en wrijf ook niet. In plaats daarvan laat je de vlek eerst goed drogen en borstel je deze later voorzichtig af. Het kleverige stuifmeel zou ook verwijderd kunnen worden met plakband. Lukt het op deze manieren niet, houd de vlek dan in het volle zonlicht of in de wind. Wil je niet het risico lopen dat er vlekken ontstaan verwijder dan al het stuifmeel maar laat de helmdraad en de stamper staan zodat de bloem er minder beschadigd uitziet.

Fleur-de-Lys

De Franse lelie oftewel Fleur de Lys is een verhaal apart. Het is een symbool dat vooral prijkt op interieurdecoraties zoals behang, gordijnen, kussens, serviezen en sierstukken, eveneens op sommige vlaggen van Franstalige gebieden. De bloem heeft een verleden dat terugvoert naar de kroning van Clovis (465 - 511), de koning der Franken. Maagd Maria zou Clovis een lelie hebben gegeven tegelijk met de olie voor de zalving van de koning dat uit de hemel zou zijn gevallen. Op dat moment werd de lelie een symbool van rechtstreeks van God verkregen macht dat in de loop der tijd een steeds belangrijker plaats innam. De Franse vlag toonde een tijdlang gouden lelies op een witte ondergrond. Na de revolutie tegen Karel X van Frankrijk in 1830 verdween het symbool definitief van de nationale vlag van Frankrijk.

Over de naam bestaat overigens wel onduidelijkheid. Lys of lis is een Frans woord en betekent lelie, maar het afgebeelde symbool is eigenlijk een gestileerde iris, oftewel een lis. Nog steeds wordt deze fleur-de-lys getoond op vaandels, wapens en vlaggen in met name Franstalige gebieden, Canada, Spanje, België, Bosnië en ook in Nederland. De gemeenten Wieringermeer, Noordoostpolder, Lelystad, Dronten, Zeewolde en Almere en de provincie Flevoland hebben een lelie in hun wapen en/of vlag. Het symbool verwijst naar Cornelis Lely, de schrijver van het plan tot inpoldering van de Zuiderzee, waar deze gemeenten en provincie hun bestaan aan te danken hebben.

Lelies in de tuin

De lelie is een bolgewas met een fraaie klokvormige bloem uit een geschubde bol. Een leliebol heeft over elkaar liggende schubben, welke bestaan uit vlezige bladdelen. Lelies maken niet alleen wortels vanuit de basis van de bol maar ook uit de bovenkant van de bol, mits deze in de grond is. De lelie verlangt een goed humeuze en doorlatende grond en worden geplant op een diepte van tien tot vijftien centimeter. Zet ze beschut tegen de wind. De bloemen willen graag zon, de knollen liever schaduw. Lelies die loof maken voor de winter plant je in de nazomer, lelies die dit pas na de winter doen plant je in de herfst of vroeg in het voorjaar. Deze soort kun je het best afdekken tegen vorst.

De bollen kun je overigens gemakkelijk uit elkaar pellen want uit ieder stukje groeit weer een nieuwe bol zodat vermeerderen eenvoudig is. Lelies kunnen echter niet lang op dezelfde plaats staan dus je kunt ze het beste steeds verplanten. Het oranje leliekevertje is de grootste vijand van de lelie in de tuin en aangezien deze de gehele plant aantast kun je deze het best bestrijden. De plant kan uiteindelijk 120 cm hoog worden.

"If you have two loaves of bread, sell one and buy a lily" ~ Chinees spreekwoord