Tumoren bij ratten: soorten, voorkomen en oplossen

Tumoren komen bij ratten, vooral op oudere leeftijd, vaak voor. Bij vrouwelijke ratten is het zelfs zo dat bijna alle ratten hieraan overlijden. Er zijn verschillende soorten tumoren die stuk voor stuk een andere behandeling nodig hebben. Omdat tumoren bij ratten de grootste doodsoorzaak zijn, is het belangrijk om te weten hoe ze te voorkomen zijn. Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de invloed van het dieet van ratten op het vormen van tumoren. Om kanker bij ratten te voorkomen, is het steriliseren van vrouwelijke ratten op jonge leeftijd een mogelijkheid.

Tumoren herkennen

Tumoren zijn meestal goed te herkennen. De melkkliertumoren die veel bij vrouwelijke ratten voorkomen zitten aan de achterzijde van de rat, op de buik. De tumor zelf voelt vaak aan als een onderhuidse bult en is te bewegen. Het is altijd verstandig om naar de dierenarts te gaan met de rat. De dierenarts kan bepalen of de bult een tumor is en of behandelen nuttig is.

Soorten tumoren bij ratten

De soorten tumoren die bij ratten voorkomen zijn divers. Sommige soorten kanker zijn nog goed te verhelpen bij ratten, terwijl er bij andere soorten niets meer ondernomen kan worden.

Melkkliertumoren

Melkkliertumoren (of ook wel mammatumoren) zijn de meest voorkomende tumoren bij ratten. Ze komen voor bij vrouwelijke ratten maar soms ook bij mannelijke ratten. In 90 procent van de gevallen zijn mammatumoren goedaardig. De tumoren kunnen dus ook kwaadaardig zijn. Dierenartsen kunnen dit vaak voelen. Ook als het gezwel goedaardig is, kan de rat hier erg veel last van ondervinden. De tumor blijft namelijk doorgroeien. Bijkomende gevolgen zijn daarom vermagering en uitdroging. Doordat het dier het gezwel continu met zich mee moet slepen, worden de tumoren opengehaald met alle gevolgen van dien.

Melanoom

Net als mensen kunnen ratten ook huidkanker krijgen. Een melanoom is een gezwel van pigmentcellen, vaak in de vorm van een moedervlek. Bij ratten komen deze moedervlekken het meeste voor in het oor. Melanomen zijn moeilijker te verwijderen dan melkkliertumoren, maar het is alsnog verstandig om naar de dierenarts te gaan.

Lipoom

Een lipoom is een vetbult, vaak aanwezig onder de huid. Lipomen zijn meestal goedaardig en groeien niet snel. Wanneer een rat een vetbult heeft, moet deze goed in de gaten gehouden worden. Regelmatig controleren is noodzakelijk. Als de bult snel groeit, moet er iets aan gedaan worden. Wanneer de rat er geen last van heeft, is het verwijderen van lipomen niet noodzakelijk.

Kanker bij ratten voorkomen

Kanker in zijn geheel voorkomen bij ratten is niet mogelijk. Het is wel mogelijk om ervoor te zorgen dat ratten pas op latere leeftijd tumoren krijgen. Door ratten van een goede fokkerij te halen, is de kans dat de rat op vroege leeftijd tumoren ontwikkelt kleiner. Een goede fokker let op de ontwikkeling van tumoren bij zijn ratten en zal daar rekening mee houden.

Daarnaast speelt voeding een belangrijke rol bij het voorkomen van kanker bij ratten. Bij onderzoek naar kanker aan de University of Louisville in de Verenigde Staten (januari 2014) werden ratten gebruikt. Een aantal vrouwelijke ratten kreeg voer dat voor 2,5 tot 5 procent uit gedroogde bosbessen bestond. Een deel van de ratten kreeg dit poeder vanaf het begin van het onderzoek, terwijl andere ratten de bosbessen pas kregen vanaf het moment dat ze tumoren hadden ontwikkeld. De uitkomst van het onderzoek: de kans op kanker werd met tientallen procenten verlaagd door het eten van bosbessen. Daarnaast remden de bosbessen de groei van tumoren behoorlijk. In bosbessen zitten fenolen, de fenolen die in bosbessen zitten maken cellen minder gevoelig voor estradiol (een hormoon dat mammatumoren bij ratten veroorzaakt). Naar aanleiding van het onderzoek hebben een aantal fabrikanten van rattenvoer bosbessenpoeder aan hun voer toegevoegd.

Dierlijke eiwitten zijn belangrijk voor jonge ratten tot ongeveer een half jaar. Daarna zijn dierlijke eiwitten veel minder noodzakelijk en kunnen deze zelfs schadelijk zijn voor ratten. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat ratten die veel dierlijke eiwitten binnenkrijgen (meer dan 20% van hun voeding), een grotere kans hebben om op vroege leeftijd tumoren te ontwikkelen. Om gezwellen bij ratten zoveel mogelijk te voorkomen, is het daarom verstandig om zoveel mogelijk vegetarisch te voeren.

De beste manier om mammatumoren bij ratten te voorkomen, is sterilisatie. Omdat vrouwelijke ratten erg vruchtbaar zijn, produceren ze veel estradiol. Dit hormoon is één van de oorzaken van mammatumoren. Door een rat op jonge leeftijd te steriliseren, verkleint men de kans op kanker aanzienlijk. Op oudere leeftijd blijkt steriliseren veel minder effectief.

De tumor behandelen

Wanneer een rat kanker heeft zijn er verschillende mogelijke behandelingen. De meest voor de hand liggende oplossing is een operatie. Hierbij wordt de tumor weggesneden. Ratten zijn erg gevoelig voor narcose. Ratten zijn kleine diertjes, het is voor de dierenarts daarom moeilijker om de juiste hoeveelheid narcose op de juiste plek toe te dienen met een naald. Met gasnarcose kunnen ratten veel nauwkeuriger narcose toegediend krijgen. Als er iets misgaat kan de rat ook direct uit narcose gehaald worden. Om bijkomende gevaren van narcose zoveel mogelijk te beperken is het belangrijk dat de rat zo kort mogelijk onder narcose is. Met gasnarcose is de verdoving veel sneller uitgewerkt. Vraag daarom altijd naar gasnarcose. Naast een operatie bestaat er ook Galastop. Dit is een medicijn dat de groei van tumoren remt. Deze behandeling wordt vooral toegepast op oudere ratten, waar een operatie niet mogelijk is.

Het behandelen van tumoren is niet altijd noodzakelijk, een dierenarts kan dit goed bepalen. Daarnaast zijn er bij sommige behandelingen grote risico's voor de rat. Een oudere rat kan bijvoorbeeld de operatie niet overleven. Ratten worden vaak maar zo'n drie jaar oud, om op driejarige leeftijd te opereren hoeft niet altijd het beste besluit te zijn. Overleg daarom altijd met een ervaren dierenarts.

Naar de dierenarts

Wanneer de rat een tumor lijkt te hebben is het verstandig om zo snel mogelijk een afspraak te maken met de dierenarts. Naarmate de tumor groter wordt, zal de rat meer last ondervinden. Bij kwaadaardige tumoren is het absoluut noodzakelijk om niet af te wachten.

Lang niet alle dierenartsen hebben ervaring met ratten. Het is daarom verstandig om van tevoren te bellen. Probeer de dierenarts ook te testen op zijn of haar kennis; gebruikt de dierenarts bijvoorbeeld gasnarcose om de rat te verdoven? Op fora op het internet worden vaak meningen gedeeld over dierenartsenpraktijken.