De kalkreactor als handig hulpmiddel

De kalkreactor kan een handig hulpmiddel zijn om het calciumgehalte in het zeeaquarium stabiel te houden. wat is de werking van de kalkreactor en wat zijn de aandachtspunten? De meeste zeeaquaria bevatten naast vissen ook koralen. De groep steenkoralen heeft voor een succesvol leven calcium nodig. Een zeeaquarium met steenkoralen erin zal een dalend calciumgehalte hebben. Hoe meer steenkoralen en hoe groter ze zijn, hoe sneller dat gehalte zal dalen. Calcium zit in zeezout en water verversen helpt dan ook om het calciumgehalte weer te verhogen. Daarnaast zijn er preparaten in de handel verkrijgbaar, waarmeer het calciumgehalte verhoogd kan worden. Een derde methode is het toevoegen van kalkwater. Hierbij wordt meestal calciumhydroxide opgelost in water. Dit water wordt vervolgens druppelsgewijs toegevoegd aan het aquarium. Dit laatste is van groot belang aangezien dit kalkwater een pH van 12,5 heeft, waardoor het zeer bijtend is. Deze methodes zijn redelijk arbeidsintensief als het calciumgehalte snel daalt. Veel liefhebbers van steenkoralen maken dan ook gebruik van een kalkreactor (ook wel calciumreactor genoemd). Dit apparaat houdt het calciumgehalte op peil door druppelsgewijs calciumhoudend water aan het aquarium toe te voegen. De aanschaf van een kalkreactor met alle benodigdheden is vaak prijzig, maar als het eenmaal goed draait is het onderhoudsvriendelijk en hoeven er weinig kosten gemaakt te worden.

Het principe

Het principe van de kalkreactor is eenvoudig. Het is een grote pot met calciumrijk materiaal erin. Vaak is dit zuiver calciumcarbonaat of een combinatie van calciumcarbonaat met koraalgrit. Het calcium lost op als het in aanraking komt met zuur water. Dit calciumhoudende water kan dan weer teruggevoerd worden naar het aquarium. Niet alleen het calciumgehalte van het aquarium wordt zo op peil gehouden, ook de kH blijft hierdoor stabieler. Hoewel het principe simpel is blijkt de praktijk nogal lastig. Er komt heel wat bij kijken om een kalkreactor goed werkend te krijgen.

De zuurtegraad

Allereerst is zeewater niet zuur maar basisch. Zeewater heeft een pH van 8,3 terwijl calcium pas oplost bij een pH van ongeveer 6,5. Het water in de reactor zal dus aangezuurd moeten worden. Dit wordt gedaan met behulp van een CO2 installatie. Dit gas is zuur en is uitermate geschikt om de pH van water te verlagen. Het is mogelijk om de hele installatie te automatiseren met behulp van een pH-controller en een magneetventiel. De pH-electrode wordt in de kalkreactor geplaatst en de controller wordt ingesteld op een pH die rond de 6,5 ligt. Als het water in de kalkreactor boven deze waarde komt zal de pH-controller zorgen dat het magneetventiel open gaat. Het magneetventiel laat CO2 door en dit komt in de kalkreactor terecht. Als de pH onder de ingestelde waarde uitkomt, wordt het magneetventiel weer uitgeschakeld en stopt de CO2 toevoer. Sommige pH-controllers hebben een ingebouwde marge en die schakelen bijvoorbeeld in als de pH 0,05 hoger is dan de ingestelde waarde en ze schakelen weer uit als de pH 0,05 lager is dan de ingestelde waarde. Bij andere controllers kun je zelf de waardes opgeven waarbij hij in en uit moet schakelen.

Verblijftijd van het water in de kalkreactor

Het calcium heeft enkele uren nodig om op te lossen. Een minimum verblijftijd van 4 uur wordt aangeraden. Hoe langer het water in de kalkreactor blijft, hoe meer opgelost calcium er in het water terechtkomt. Dit houdt in dat de calciumafgifte in principe geregeld kan worden door de verblijftijd te verkorten of verlengen. De verblijftijd wordt geregeld door de watertoevoer te verkleinen of vergroten. Er zijn zelfaanzuigende kalkreactors en kalkreactors die een pomp nodig hebben om het water in de kalkreactor te pompen. In beide gevallen is er echter een slang die het water naar de kalkreactor voert. In deze slang wordt een kraantje geplaatst zodat de watertoevoer afgeknepen kan worden. De verblijftijd kan het makkelijkst bepaald worden door een maatbeker een uur onder de uitstroom te zetten. Na een uur wordt gekeken hoeveel water de maatbeker opgevangen heeft. Deel het volume van de kalkreactor nu door deze hoeveelheid en je weet de verblijftijd.

Bijvoorbeeld:

De kalkreactor heeft een inhoud van 2 liter oftewel 2000 ml.
De inhoud van het bekertje is na een uur 500 ml.
Dan wordt de som 2000/500 = 4
De verblijftijd van het water in de kalkreactor is dus 4 uur.

De uitstroom

De uitstroom van de kalkreactor wordt dus geregeld door de toevoer van het water te regelen, voordat het de kalkreactor in gaat. (Soms wordt het water ook geregeld door de uitstroom in plaats van de toevoer te regelen.) Er moet rekening gehouden worden met het feit dat de uitstroom van het water net zo zuur is als het water in de kalkreactor. Dit houdt in dat er zuur water in het aquarium terechtkomt. Nog een reden om het water druppelsgewijs in het aquarium te laten komen. Het is belangrijk om het uitstroomwater regelmatig te testen op pH en calciumgehalte. Ook het aquariumwater dient goed in de gaten te houden worden.

Onderhoud

Een kalkreactor vraagt veel werk voordat hij goed is afgesteld, maar is daarna redelijk onderhoudsarm. Alle apparatuur moet af en toe schoon gemaakt worden en de CO2 fles moet af en toe gevuld worden. Hoe vaak dit nodig is hangt af van het volume van de fles en van de benodigde hoeveelheid calcium.