Fijnstof uitstoot, een hedendaags probleem?

Het weerbericht is dezer dagen geplaagd door berichten van een overschrijding van fijnstof. Maar wat is fijnstof nu precies? En hoe is het schadelijk voor onze gezondheid? Waar komt het vandaan? Dit zijn maar enkele van de vragen waar meeste mensen geen antwoord op weten. De definitie van fijne stofdeeltjes is zo divers en uiteenlopend dat er een hele nieuwe wetenschap rondom is gebouwd.

Wat is fijnstof?

Fijnstof heeft alles te maken met luchtverontreiniging. Een meer gekende term voor fijnstof is smog. Een fijnstof deeltje is een deeltje luchtverontreiniging. Toch is het iets ingewikkelder dan dat. Fijne stofdeeltjes hebben allemaal verschillende afmetingen en een variërende chemische samenstelling. Hierdoor worden ze in verschillende categorieën ingedeeld.

Fijne stofdeeltjes worden weergegeven in de waarde PM ( Particulate Matter). PM wordt gebruikt om de diameter van het fijne stofdeeltje weer te geven. De waarde die gebruikt wordt voor de diameter is micrometer. Alleen deeltjes kleiner dan 10 micrometer worden gerekend onder fijnstof.

Waar komt het fijnstof vandaan?

Het grootste deel fijnstof is afkomstig van landbouw, verkeer en industrie. De verbrandingsprocessen in bijvoorbeeld auto's zorgen voor het vrijgeven van fijnstof. De oorzaak van fijnstof is echter niet alleen te vinden bij de grote fabrieken en landbouwbedrijven. Ook huishoudens dragen bij tot de vervuiling van onze lucht met fijn stof. Denk maar aan alle voorwerpen die dagelijks worden verbrand in en rond het huis. Dit kan om de meest banale dingen gaan zoals het roken van een sigaret of het branden van hout in een open haard.

Fijnstof wordt ook nog eens ingedeeld in twee hoofdcategorieën, de primaire en secondaire deeltjes. Primaire deeltjes komen hoofdzakelijk tot stand via verbrandingsprocessen, wrijving of verdamping. Ook de deeltjes die niet door de mens ontstaan worden onder primaire deeltjes gerekend. Dit zijn de deeltjes die via de wind in onze lucht terechtkomen. Een voorbeeld hiervan is de wind die deeltjes van rotsen en gebouwen meevoert om zo in onze lucht terecht te komen. Secondaire deeltjes kunnen zich aan primaire deeltjes hechten en zijn meestal moleculen van verzurende stoffen zoals stikstofoxiden.

Waarom is het schadelijk voor de gezondheid?

Hoe fijnestofdeeltjes schade toebrengen aan de longen, is nog niet helemaal duidelijk. Volgens wetenschappers zouden ze de opname van zuurstof bemoeilijken. Maar welk mechanisme de schade toebrengt is nog niet gekend.

Deeltjes groter dan 10 micrometer worden door de neus tegengehouden en later door verschillende slijmen terug uit het lichaam gebracht. Deeltjes kleiner dan 10 micrometer brengen echter wel schade toe aan het lichaam. Hoe kleiner de deeltjes hoe dieper in het lichaam zij kunnen terechtkomen.

De meest kwetsbare groepen voor fijnstof zijn mensen met ademhalingsproblemen of met een hartkwaal. Ook mensen die meer kans hebben om grote hoeveelheden fijn stof op te nemen vormen een grote risicogroep. Verder zou het de ontwikkeling van de longen bij kinderen bemoeilijken.

Welke maatregelen worden genomen tegen fijnstof?

Sinds de ontdekking van de schadelijke gevolgen van fijnstof in 1980 werd de uitstoot ervan veel verminderd. Er zijn ondertussen verschillende reglementen die de uitstoot van schadelijke stoffen moeten verminderen. Zo moeten verschillende vervuilende fabrieken speciale filters plaatsen om hun schadelijke uitstoot te beperken. Ook auto's en openbaar vervoer dienen voorzien te zijn van een filter die hun specifieke uitstoot van fijne stofdeeltjes verminderd.

Verder moeten alle landen van Europa de emissienormen opgelegd door de Europese Unie volgen. Hoewel sinds deze wetgeving de uitstoot van fijnstof per Europees land geweldig is afgenomen, toch halen velen deze norm niet. Daar veel landen afhankelijk zijn van hun industrie en exportproducten zijn sommige landen wat voorzichtig in het opleggen van beperkingen.