Sneeuw: zeven vragen, zeven antwoorden over sneeuw

Winter in het land. En met sneeuw deze keer! Leuk om in te spelen, om sneeuwballen van te maken en om te happen naar de vallende sneeuwvlokken. Maar, hoe wordt sneeuw eigenlijk gevormd en waarom is sneeuw wit? Is sneeuw wel zo zuiver als het er uit ziet? Hebben alle sneeuwkristallen dezelfde vorm en zijn ze allemaal identiek? Is sneeuw koud of warm? Wie is de Snowflake Man? Kom alles te weten over sneeuw en sneeuwkristallen in zeven vragen en zeven antwoorden.

Waarom is sneeuw wit?

Als sneeuw smelt, blijft er alleen maar water over. Water is doorschijnend, dus waarom ziet sneeuw dan wit? Omdat sneeuw niet alleen bestaat uit bevroren water, maar ook uit minuscuul kleine luchtbelletjes. De lichtstralen die in de sneeuw vallen, worden door de duizenden vlakjes van de kristallen verstrooid, waardoor de sneeuwvlokken wit lijken, hoewel ze eigenlijk geen eigen kleur hebben.

Zijn alle sneeuwkristallen gelijk?

Neen, alle sneeuwkristallen zijn niet gelijk van vorm, maar ze hebben wel één ding gemeen: ze hebben allemaal zes armen of blaadjes. Ijskristallen die ontstaan tussen -4 en -6°C hebben altijd een zeshoekige symmetrische vorm. Op die zes armen is de aangroei het grootste door nieuwe aanvriezende waterdruppeltjes.

Hoe ontstaat sneeuw?

Kleine stofdeeltjes vormen de basis

Zonder stofjes in de lucht zouden we geen sneeuw hebben. Stof moet niet echt letterlijk worden genomen, het kan ook gaan om zout, zand, klei of vulkanisch as. Rond die microscopisch kleine stofdeeltjes, die men ent noemt (of vrieskern of kristallisatiekern), groeit een ijskristal.

Ijskristallen worden sneeuwvlokken

Ijskristalletjes zijn steeds zeshoekig. Deze ijskristal vormt samen met honderden andere kristallen een sneeuwvlok, doordat de kristallen in elkaar blijven hangen. In een sneeuwvlok van 4 cm zitten zo'n 4000 kristallen. De sneeuwvlok groeit aan totdat ze zo zwaar wordt dat ze naar beneden dwarrelt. Sneeuwvlokken vallen met een snelheid van 3 tot 5 kilometer per uur. Soms blijven ze dus uren in de lucht vooraleer ze op de grond neerkomen. In hun val nemen de sneeuwvlokken nog stofdeeltjes mee.

Luchtzuiveraar

Sneeuw is dus eigenlijk een luchtzuiveraar. Er is een gezegde dat zegt: sneeuw is de mest voor de arme boer. Mensen die er plezier in scheppen sneeuw op te eten of te happen, zijn dus verwittigd. Sneeuw is helemaal niet zo zuiver als het er uit ziet!

Welke vormen hebben sneeuwkristallen?

Sneeuwexperts onderscheiden zeven belangrijke basisvormen van sneeuwkristallen. De ideale temperatuur voor hun ontstaan is -12 tot - 15°C.

• het prismaatje: een kolom, die hol of vol kan zijn
• het plaatje: dit is een platte zeshoek
• het naaldje: een soort rietje
• het sterretje: een heel eenvoudige, zeshoekige vorm, zonder al te veel versieringen, met dunne armen
• het dentrietje of boompje: de meest gekende en getekende vorm van ijskristal. De zeshoek met mooie armen
• het sectorplaatje: een volle zeshoek zonder al te veel versieringen, met dikkere armen
• de onregelmatige vorm: brokjes die eigenlijk niet verbonden zijn met elkaar

Wie maakte de eerste foto van een sneeuwkristal?

Een Amerikaanse boer uit Jericho in de staat Vermont, Wilson A. Bentley genaamd (1865 - 1931). Hij knutselde een microscoop annex camera in elkaar en maakte daarmee in 1885 de allereerste foto. Daarna realiseerde hij in 40 jaar niet minder dan 5.000 micro-opnamen van sneeuwkristallen. Hij wordt dan ook de Snowflake Man genoemd. De Snowflake Man beweerde dat er geen twee dezelfde sneeuwkristallen waren, maar ondertussen is die theorie weerlegd door wetenschappers die wel al eens twee identieke sneeuwkristallen onder hun microscoop hebben gehad.

Is sneeuw koud of warm?

Sneeuw is best warm. Dat komt omdat er veel lucht in sneeuw zit. Je kan het een beetje vergelijken met een donsdeken. Zo komt het dat de kou van boven de sneeuw niet in de grond dringt. Dieren onder de grond, zoals muizen, wormen en mollen bijvoorbeeld kunnen gewoon verder leven onder het beschermende sneeuwtapijt. Ook wortels, bollen en knollen van planten bevriezen niet. Onder de grond blijft alles rustig groeien en bloeien.

Waarom kraakt sneeuw wanneer je er over loopt?

Boven - 10 °C kraakt sneeuw niet. Onder - 10°C kraakt de sneeuw wanneer je er over loopt, omdat je dan de ijskristallen stuk trapt. En dat geeft een knisperend geluid.

En nog even dit: vuile sneeuw smelt sneller dan propere sneeuw. Haal dus snel je fototoestel boven en trek vlug een paar kiekjes voor al dat moois vuil wordt en weer verdwijnt!