Schelpen, in soorten en maten

Als kind ging ik altijd graag met mijn opa en oma naar het strand om schelpen te zoeken. Ik nam altijd een hele tas vol schelpen mee terug naar huis. Thuis aangekomen spoelde ik de schelpen schoon en ging ze sorteren. Daarna maakte ik er verschillende leuke dingen van en de "speciale" schelpen bewaarde ik in een doos. Nederland heeft een aantal verschillende soorten schelpen. Hieronder is te lezen wat voor een schelpen er zijn en hoe ze er uit zien.

Hoe ontstaat een schelp

Een schelp wordt gemaakt door het weekdier wat in de schelp zit. De schelp is eigenlijk het skelet van het weekdier. Het grootste gedeelte van de schelp bestaat uit kalk. De kalk wordt door het weekdier uit water gehaald waar het in leeft. Met behulp van zijn kalkklieren maakt het weekdier de schelp. Hoe groter het weekdier wordt, des te groter de schelp wordt. Als het weekdier sterft word de schelp met de stroming meegevoerd en uiteindelijk beland de schelp op het strand.

Een schelp bestaat uit groeiringen. Zo kun je zien hoe oud het weekdier was voordat het stierf. Het werkt hetzelfde als de groeiringen van een boom. De groeiringen zijn onderling verschillend van grootte. Het ene jaar groeit het weekdier harder dan het andere jaar. Dit heeft te maken met de temperatuur. Hoe warmer het water des te harder het diertje groeit.

De schelp om het weekdier heen heeft meerder functies. Het dient als versteviging van het weekdier. Het beschermd zijn tere organen. En de schelp helpt te voorkomen dat het weekdier uitdroogt.

Soorten schelpen

Op onze Nederlandse stranden zijn honderden verschillende soorten schelpen te vinden. Deze schelpen kunnen van slakken zijn of ze kunnen tweekleppig zijn. Van de tweekleppige vind je meestal maar een helft. Na het sterven van het weekdier wordt het scharnier van de schelp erg zwak en breekt doormidden. Dus van alle enkele schelpen die je op het strand vindt moet ergens ook nog de andere helft liggen. De 15 meest bekende tweekleppige schelpen vind je hier onder.

De strandgaper

Deze witte schelp leeft ingegraven in zand en slik. De strandgaper kan 12 cm lang worden. Omdat een kant van de schelp niet goed sluit heet deze schelp strandgaper. Bij eb worden deze schelpen veelvuldig uitgegraven en wordt de inhoud lekker opgepeuzeld.

De stompe gaper

De stompe gaper heeft een stompe achterkant. Net zoals de strandgaper blijft de schelp iets open staan. Over het algemeen worden alleen de rechter helft van de schelp op het strand gevonden. De linker helft heeft een lang lepelachtige uitsteeksel. Hierdoor blijft de linkerhelft van de schelp vaak in de modder steken.

De kokkel

Is een heel algemene gevonden soort op onze stranden. Hij valt op door zijn dikke of bolle schelphelften. En zijn ribbels lopen van boven naar beneden. De kokkel komt in verschillende kleuren voor, maar is meestal wit met bruine strepen.

De Zeeuwse mossel

Deze lekkernij kan 5 tot10 centimeter groot worden. De schelp is bedekt met een zwarte hoornlaag. De binnenkant heeft een parelmoerglans. De mossel zit vaak in groepen vast aan een rots. Binnen in die mosselschelp zit de mossel vaak vergezeld met een erwtenkrabbetje of mosselkrabbetje.

De oester

Is een 3 tot 10 centimeter grote schelp. Hij leeft vastgehecht aan een rots of los in kiezelbanken met veel modder. De oester is plat en heeft een vrij dunne maar ronde schelp.

De venusschelp

Deze schelp wordt zo een 3 tot5 centimeter groot. Hij leeft graag in grove zandkorrels in het lage deel van het strand. Als het weekdier ergens van schrikt, wordt er een waterstraal gespoten, en de schelp sluit zich.

De tapijtschelp

De tapijtschelp dankt zijn naam aan zijn tapijtachtige structuur. De schelp wordt zo een 3 tot 5 centimeter groot. De tapijtschelp graaft zich ondiep in modderige kiezelbodems. De ligplaats van de tapijtschelp is makkelijk te herkennen door twee dichtbij elkaar liggende gaatjes. De schelp kan verschillende kleuren hebben.

De platte slijkgaper

Deze 3 tot 6 centimeter grote schelp leeft hoofdzakelijk bij riviermondingen, ingegraven in het slib. Hoe groter de schelp is, des te dieper hij zich ingraaft.

De halfgeknotte strandschelp

Dit is een van de meest voorkomende schelpen op onze stranden. Deze ongeveer 3 centimeter grote schelp is te herkennen aan dat een zijkant van zijkant van de schelp afgeknot is.

De grote strandschelp

Is ongeveer 6 centimeter groot en is een opvallende schelp. Er lopen strepen van de top van de schelp naar de rand en de binnenkant van de schelp is licht en heeft een paarse gloed. Vooral aan de top van de schelp is het paars goed te zien.

Het zaagje

Het zaagje wordt zo een 15 tot 35 millimeter groot. Het zaagje is te herkennen aan zijn geribbelde rand, dat aan een zaag doet denken. De binnenkant is paars gekleurd.

De noordkromp
Eigenlijk hoort de noordkromp niet in dit rijtje thuis. Het is namelijk een zeldzame verschijning op onze stranden. Maar door zijn opvallende uiterlijk, wil ik hem toch graag even noemen. De noordkrompen zijn ronde tot ovale schelpen en zijn 10 tot 13 centimeter lang. Het is een robuuste schelp. Het heeft net als de mossel een zwarte hoornlaag. Maar deze zijn vaak gedeeltelijk afgesleten. Ze zijn geheel glad op wat veel fijne groeilijntjes na.

Het parelmoerneutje

Er leven vier soorten parelmoerneutjes in de Noordzee, waarvan een er zeldzaam is. Het is een kleine schelp die maximaal 1,5 centimeter lang word. Ze graven zich niet al te diep in de zeebodem. Soms zijn er 90 parelmoerneutjes per dm2 te vinden.

Het nonnetje

Het nonnetje is een van de populairste schelpen van Nederland. Dit komt mede door zijn kleuren. Het nonnetje wordt ongeveer 3 centimeter groot. Het is een erg dunne schelp met een opvallende kleur. Deze kunnen rood of roze zijn, maar gele of groene exemplaren komen ook regelmatig voor. Doordat de meeste schelpen bruinig van kleur zijn, is een nonnetje een opvallende verschijning op onze stranden.

Het tafelmesheft

Het tafelmesheft is een van de grootste schelpen op onze stranden. Ze kunnen 8 tot 15 centimeter groot worden en zijn blauw-zwart van kleur. De grotere exemplaren vind je vaak stuk op onze stranden. Dit komt omdat de schelp vrij dun is. Hij graaft zich diep in het zand, voor een nog betere bescherming.

Decoratief en creatief met schelpen

Met schelpen kan je veel leuke dingen doen. Zo kunnen schelpen verwerkt worden in sieraden, maar je kunt er ook leuk mee decoreren. Je kunt bijvoorbeeld een saaie houten doos versieren met schelpen. Voordat je met de schelpen gaat werken, moet je ze eerste even wassen. Vaak is spoelen met water al voldoende, maar je kunt ook een drupje afwasmiddel gebruiken. Als ze schoon zijn, laat je ze gewoon aan de lucht drogen. De exemplaren de je mooi vind kan je nog even met een zachte doek oppoetsen. Zo komen vooral de schelpen met parelmoer goed tot hun recht. Om de schelpen te plakken, kom je met een wat betere hobbylijm al een aardig eind. Wil je schelpen voor sieraden gaan gebruiken, dan moet je eerst overal een gaatje in boren. Er doorheen prikken gaat niet, want dan druk je de schelp stuk.

Buitenlandse schelpen

Wil je vanaf het buitenland schelpen meenemen naar Nederland! Houd er dan rekening mee dat dit officieel niet mag. Veel schelpensoorten zijn beschermd en import is dus verboden. Alleen importeurs met papieren mogen dit doen. Doe je dit wel en je wordt gesnapt door de douane, dan heb je kans om een flinke boete te krijgen en je mag je schelp(en) inleveren.