Tsunami's: hoe ontstaan tsunami's?
Tsunami's zijn gigantische golven die enorm veel schade kunnen opleveren. Er bestaan meerdere factoren die een tsunami kunnen opwekken. Een zeebeving is hier één van en ontstaat meestal in bepaalde gebieden in de oceaan waar er veel geologische activiteit plaatsvindt. Dit zijn de zogenaamde grensgebieden van de aardschollen. Door middel van een tsunami-waarschuwingssysteem zijn deze natuurfenomenen te detecteren voordat zij de kust hebben bereikt. Dankzij dit systeem worden talloze levens gered. Tevens is het in sommige gevallen mogelijk om zelf van tevoren te weten wanneer er een tsunami aanstaande is. Meestal trekt de zee zich dan namelijk tijdelijk terug.
Tsunami's
Een dorp nabij de kust van Sumatra dat zwaar getroffen is door een tsunami. /
Bron: Philip A. McDaniel, Wikimedia Commons (Publiek domein)Wat is een tsunami?
Een tsunami staat bekend als een zeer krachtige vloedgolf. In de werkelijkheid is een tsunami een serie van meerdere krachtige golven. Sommige van deze golven kunnen een hoogte van ongeveer 30 meter bereiken en een snelheid van maar liefst zo'n 805 kilometer per uur (de snelheid van een vliegtuig). Als gevolg van deze extreme golven laat het vaak een enorme destructie achter en kunnen onder andere bomen, huizen en andere constructies vernietigd worden.
Oorzaken
De meeste tsunami's ontstaan vanwege een sterke aardbeving(zeebeving) die zich nabij een splitsing van de aardschollen bevindt. Andere mogelijke oorzaken zijn verschuivingen van de zeebodem, meteorieten en vulkaanuitbarstingen. Vulkaanuitbarstingen hebben echter ook positieve gevolgen; zij zorgen er namelijk onder andere voor dat er nieuwe eilanden kunnen ontstaan.
Tsunami's vanwege een zeebeving
Een zeebeving is een begrip dat gebruikt wordt bij aardbevingen die onderwater plaatsvinden. Wanneer een tektonische plaat een opwaartse beweging maakt betekent het dat het water hierboven in beweging komt. Deze stroom van water vormt uiteindelijk de tsunami.
Tsunami's vanwege vulkaanuitbarstingen
Een tsunami die ontstaat vanwege een vulkaanuitbarsting heeft een gehele andere oorsprong dan een zeebeving. Deze golven ontstaan namelijk vanwege landverschuivingen of het afbrokkelen van grote gesteenten van de buitenkant van een vulkaan. De enorme rotspartijen die op deze manier in de zee terechtkomen zorgen direct voor gigantische golven. Vanwege het enorme gewicht dat hierdoor in de zee terecht komt is het ontstaan van een krachtige tsunami zeer goed mogelijk.
Tsunami's vanwege een meteorietinslag
De grootste tsunami waar men bekend mee is heeft tientallen miljoenen jaren geleden plaatsgevonden. Het is namelijk de tsunami die ontstond vanwege een meteorietinslag tijdens de prehistorie. De vele gevolgen van deze inslag zorgden uiteindelijk voor het uitsterven van de dinosauriërs. De krater die hierdoor ontstond wordt de 'Chicxulubkrater' genoemd. De omvang en snelheid waarmee de meteoriet op aarde terecht kwam zorgde voor een onvoorstelbaar grote tsunami.
Waar komen tsunami's het meest voor?
De meeste tsunami's ontstaan in de Grote Oceaan (ook wel bekend als de Pacifische Oceaan of Stille Oceaan). De kustgebieden die zich in een regio bevinden met veel geologische activiteit lopen het meest gevaar om getroffen te worden. Dit kunnen zowel zeebevingen zijn als vulkaanuitbarstingen die een tsunami veroorzaken.
Het terugtrekken van de zee
Voordat de tsunami het land bereikt trekt de zee zich meestal even terug. Hierbij lijkt er of er sprake is van eb. Het water trekt zich hierbij echter vaak verder terug dan normaal. De hoeveelheid water die teruggetrokken wordt zal na vijf minuten of langer de kust bereiken. Personen die deze signalen kennen hebben vervolgens de tijd om zoveel mogelijk landinwaarts te gaan en hogere gebieden te bereiken. Omdat een tsunami uit een serie van golven bestaat betekent het dat er na de eerste golf nog gevaar dreigt. Het is hierdoor belangrijk om te wachten totdat het tsunami-alarm officieel geëindigd is.
De Pacific Tsunami Warning System
De 'Pacific Tsunami Warning System' is opgezet vanwege het belang van een tijdige tsunamiwaarschuwing. Het hoofdkwartier is gelegen in Hawaï en bestaat uit een samenwerking van 26 verschillende landen. De tsunami's worden opgemerkt en voorspeld door middel van waterniveau meters en seismologische apparatuur die zich op zee bevinden.