Aardbevingen – hoe ontstaan ze en waar vinden ze plaats?

Jaarlijks vinden er duizenden aardbevingen plaats. Het grootste deel hiervan bestaat uit lichte aardbevingen die geen schade veroorzaken. Elk jaar vinden er echter ook zwaardere bevingen plaats die wel voor schade zorgen en die gewonden of zelfs veel doden veroorzaken. Hoe ontstaat een aardbeving? Waar vinden ze vaak plaats en wat is de schade? Daarop geeft dit artikel antwoord.

Hoe ontstaat een aardbeving?

De aarde bestaat uit verschillende lagen. Binnenin de aarde is de kern, met daaromheen de buitenkern, de mantel en de aardkorst. De aardkorst en de buitenste lagen van de mantel bestaan uit enorm grote platen. Deze tektonische platen bewegen langs elkaar. Als platen tegen elkaar aan botsen of langs elkaar schuiven, ontstaat er spanning. Wanneer al deze spanning in één keer vrijkomt, ontstaan er trillingen. Als deze trillingen het aardoppervlak bereiken ontstaat er een aardbeving. Het punt op het aardoppervlak dat precies boven het punt in de aarde ligt waar de aardbeving is ontstaan, is het epicentrum. Ook vinden veel aardbevingen plaats onder water. Dit kan een tsunami tot gevolg hebben, een enorm grote golf die waar hij de kust bereikt zeer veel schade kan veroorzaken.

De schade

De kracht van een aardbeving wordt weergegeven door middel van de schaal van Richter. Deze loopt van 1 tot 9, waarbij 1 staat voor een zeer lichte beving die geen schade tot gevolg heeft en 9 voor een zeer zware beving waarbij vrijwel niets overeind blijft staan. De schade die een aardbeving aanricht is naast de kracht ook afhankelijk van bijvoorbeeld de plaats. Vindt er bijvoorbeeld een beving plaats op een plek waar veel zwakke huizen staan, dan zal er veel meer schade veroorzaakt worden dan op plekken waar huizen stevig gebouwd zijn, zoals in Nederland.

Waar vinden aardbevingen plaats?

Veel zware aardbevingen vinden plaats op plekken waar tektonische platen botsen of langs elkaar schuiven. Dit is bijvoorbeeld in landen rondom de Grote Oceaan, zoals Japan, China en Australië. Ook in het Middellandse Zeegebied, de Himalaya en bij Indonesië vinden regelmatig aardbevingen plaats. Op andere plaatsen, zoals in Nederland, vinden ook aardbevingen plaats maar deze zijn vaak licht. De zwaarste beving die in Nederland gemeten is was op 13 april 1992 bij Roermond. Deze had een kracht van 5,8 op de schaal van Richter. De schade bleef beperkt tot een aantal gebouwen.

Aardbevingen in het verleden

Op 26 december 2004 vond er een zeer zware beving plaats in de Indische Oceaan. Deze had een kracht van 9,3 op de schaal van Richter. De beving, die westelijk van Sumatra, Indonesië, plaatsvond, zorgde voor een tsunami die in verschillende landen grote gevolgen had. Zwaargetroffen landen waren onder andere Indonesië, Sri Lanka, India en Thailand. In totaal vielen er 230.000 doden, vele gewonden en was de schade enorm.

In de Chinese provincie Sichuan vond op 12 mei 2008 een aardbeving met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter plaats. Hierbij vielen 69.000 doden en werden complete dorpen en steden verwoest.

Dichter bij Nederland vond op 6 april 2009 in de Italiaanse regio Abruzzo een beving plaats met een kracht van 6,3 op de schaal van Richter. Grote schade ontstond in de stad l’Aquila en omliggende dorpen. 295 mensen vonden de dood en tussen de 1000 en 1500 mensen raakten gewond.

Op 12 januari 2010 had een aardbeving met een kracht van 7,0 op de schaal van Richter verwoestende gevolgen op Haïti. Volgens de Wereldomroep waren er maximaal 92.000 doden, de regering van Haïti meldde dat er 230.000 doden waren. Op Haïti staan veel zwakke huizen waardoor grote gebieden verwoest werden en zeer veel mensen gewond en dakloos raakten.