Tuinquiz voor demente bejaarden prikkelt natuurherinneringen

Hoewel ouderen met dementie een verstoorde geheugenfunctie hebben betekent dat absoluut niet dat zij niets meer zouden weten. Een quiz over de tuin kan hun geheugens stimuleren door herinneringen aan tuinen en tuinieren in hun jonge jaren op te roepen. Bovendien is dit een groen onderwerp dat de natuur voor deze cliënten met bijvoorbeeld Alzheimer die weinig buiten komen, weer wat dichterbij hen kan brengen. Zeker als u zorgt voor bijvoorbeeld een gevarieerde bos bloemen op tafel en iets eetbaars uit de tuin. Daarbij kunt u denken aan aardbeien, bramen, frambozen of de bekende zure aalbessen. Hoe meer zintuigen u aanspreekt hoe meer van vroeger u bij hen kunt oproepen. Doen dus zo’n thematisch vraag- en antwoordspel! Het kan ook voor mensen zonder groene vingers een succes zijn.

Waarom een vraag- en antwoordspel over tuinen en tuinieren voor mensen met dementie?

Als u activiteiten organiseert voor ouderen met dementie, of dat nu Alzheimer of Fronto-temporale dementie is, is het altijd goed u eerst af te vragen waarom u voor een bepaald thema kiest. Kiest u voor een ochtend over... zwemmen, tuinieren, fietsen of?
Het is iedere keer opnieuw belangrijk om uzelf vooraf een aantal vragen te stellen. Denk aan aspecten als:

1. Kan iedereen over dit onderwerp meepraten?
2. Is er voldoende materiaal en gespreksstof om de beschikbare tijd prettig te vullen?
3. Kan ik gemakkelijk aan voorwerpen of foto's komen die met dit onderwerp te maken hebben?
4. Biedt het onderwerp kansen om meerdere zintuigen aan te spreken?
5. Kan ik dit thema enthousiast presenteren?
6. Weet ik er zelf voldoende vanaf? Of kunnen juist de cliënten mijn gebrek aan kennis mooi aanvullen?

Motivatie voor een quiz over tuinieren en tuinen

Het werken in een tuin, het hebben van een tuin is over het algemeen een positief onderwerp. Vragen over tuinieren kunnen prettige herinneringen wakker maken over de tuin die hun ouders vroeger hadden of de tuin die zijzelf misschien gehad hebben. En als u de vragen niet te specialistisch maakt, kunnen ook ouderen die geen tuin hebben gehad antwoorden geven. Want misschien hadden hun ouders wel een moestuin. Of andere familieleden waar zij bij op bezoek gingen. Wie weet hebben ze wel een balkonnetje gehad of een terrasje. En wie kocht of kreeg er niet een bloemetje? Bovendien zijn er gemakkelijk vragen te verzinnen waarop meerdere antwoorden mogelijk zijn.

Quizvragen over tuinen en tuinieren voor mensen die dementeren t.g.v. de ziekte van Alzheimer

1. Welke dieren kan men in een stadstuin vinden?
2. Welke bloembollen kunt u in een tuin planten?
3. Welk dier maakt een web?
4. Wat is een afrikaantje?
5. Kunt u een keukenkruid noemen dat u in de tuin kunt kweken?
6. Welk dier laat een slijmspoor achter?
7. In welk seizoen kunt u zaaien?
8. Kunt u een vogel noemen die u kunt zien in een stadstuin?
9. Welke bloem is naar een paard genoemd?
10. Welk dier kan in een tuin ondergrondse gangen graven?
11. Wat is het nare van brandnetels?
12. Van welke dieren wordt gezegd dat ze heel ijverig zijn?
13. Welke bloembol bloeit als allereerste in het voorjaar?
14. Welk dier draagt zijn huis op zijn rug?
15. Wanneer moeten bloembollen geplant worden?
16. In welk dier verandert een rups?

Antwoorden op de vragen over tuinieren

Het is bij een quiz voor mensen met dementie altijd prettig als er meerdere antwoorden goed zijn. Dat maakt de kans dat de antwoorden 'fout' zijn kleiner. Daarmee voorkomt u mogelijke frustratie. Het is voor mensen met geheugenproblemen naar om daar mee geconfronteerd te worden,

Antwoorden bij de quizvragen over tuinen en werken in de tuin

1. Vogels, slakken, mieren, wurmen, pissebedden, spinnen, vlinders, bijen, wespen, muggen
2. Narcissen, tulpen, krokussen, sneeuwklokjes, druifjes, hyacinten
3. Een spin weeft een web
4. Een plantje, vroeger meestal alleen met oranje bloemen
5. Bieslook, peterselie, basilicum, munt, salie, bonenkruid, kervel, selderij
6. Een slak laat een slijmspoor achter zich
7. In het voorjaar, maar soms ook al in het najaar
8. Lijster, duif, meeuw, spreeuw, merel, roodborstje, mus, koolmeesje, kauw
9. Een paardenbloem
10. Een mol graaft gangen onder de grond
11. Brandnetels prikken, branden, als de bladeren worden aangeraakt
12. Mieren worden vaak ijverige dieren genoemd (denk aan de Bijbeltekst: 'Ga tot de mieren gij luiaard')
13. Een sneeuwklokje is het eerste bolgewas dat in het voorjaar groeit
14. Een huisjesslak draagt zijn huisje op zijn rug
15. Veel bloembollen moeten in de herfst worden geplant. Maar er zijn ook zomerbollen
16. Een rups verandert in een vlinder

Extra activiteiten bij een vragenspel voor bejaarden met dementie

Een gesprek voeren over tuinieren

Naast het stellen van vragen en het geven van antwoorden kan een quiz over tuinieren, ook een gesprek los maken over werken in de tuin. Naast vragen over het echte werken in de tuin kunt u ook denken aan aanvullende vragen als: ‘Had u vroeger een tuin?’ Of: ‘Hadden uw ouders een tuin?’ At u wel eens uw boterhammen op in de tuin? Dronk u er ook koffie? Was uw tuin groot genoeg om er uw kinderen in te laten spelen? Wat zijn uw favoriete bloemen?

Een apel doen op andere zintuigen

Zeker bij een natuuronderwerp als dit kunt u ook een beroep doen op alle zintuigen.
Smaak: u kunt trakteren op iets lekkers uit de tuin: aardbeien, aalbessen, frambozen, blauwe bessen.
Zien en ruiken: zet een mooie bos bloemen in een vaas op tafel en kies voor bloemen die sterk geuren (seringen bijvoorbeeld)
Horen: ga op zoek naar een cd met dierengeluiden of wind of stromend water
Voelen: sommige planten hebben heel zachte harige bladeren, bijvoorbeeld de ezelsoor! Andere hebben juist een glad, glimmend blad.

Naar buiten met ouderen die dementeren? Als het even kan...
Een quiz over tuinen en tuinieren vraagt erom om zelf naar buiten te gaan, al is het bijvoorbeeld maar zitten in een beschut hoekje met een extra vest. Hopelijk is er een tuin bij het zorgcentrum of een terras of een balkon. En als dat allemaal niet kan, probeert u dan zo vaak en zoveel mogelijk mensen een plekje voor het raam met uitzicht op een groene boom te geven. Of u zorgt dat er in de huiskamer een grote vaas met bekende bloemen staat. Narcissen in het voorjaar, tulpen en rozen in de zomer; chrysanten in de herfst.

Lees verder

• Dierentuinquiz & natuurbeleving bij dementie in verpleeghuis
• Zeequiz of naar zee voor dementerenden in verpleeghuis
• Tuinieren: Zintuigen in eigen tuin, ontwerp en beleving
• Reminiscentie bij dementie: prikkel alle zintuigen
• Dementie & communicatie: open, gesloten, suggestieve vragen