De teek, het oprukkende gevaar in de achtertuin

De teek, een klein beestje dat er uit ziet als een spinnetje, rukt op in Nederland. Kwam je het diertje vroeger voornamelijk tegen in het bos, onderzoek heeft uitgewezen dat de teek bezig is met een ware opmars en tegenwoordig ook al veelvuldig in willekeurige achtertuinen gevonden kan worden. En onschuldig zijn ze niet, ook al zien ze er wel zo uit. Een groot deel is namelijk besmet met de Borrelia- bacterie, de veroorzaker van de ziekte van Lyme.

Wat is een teek en hoe verwijder je hem

De teek is een beestje met het uiterlijk van een kleine spin. Wanneer een teek de kans krijgt, bijt hij zich vast in de huid.
Dit doet hij om zich vol te kunnen zuigen met bloed. Hij ziet er dan gelijk heel anders uit;met een groot en opgezet achterlijf lijkt hij in de verste verte niet meer op het spinachtige beestje dat zich vastklampte op je lichaam. Teken zoeken meestal warme plekjes uit, zoals bijvoorbeeld de liezen, knieholtes, op het hoofd en achter de oren.

In Nederland is een kwart van de teken besmet met de Borrelia- bacterie en dat gemiddelde ligt een stuk hoger dan elders in Europa (10 procent). Wanneer je door een teek bent gebeten, laat hij niet zo makkelijk meer los en moet je hem dus heel voorzichtig verwijderen van je lichaam. Voorzichtigheid is erg belangrijk, aangezien je het beestje gemakkelijk fijn knijpt en de kans op besmetting met de Borrelia- bacterie daardoor aanzienlijk vergroot wordt.
Een tekentang of pincet dient dus tegenwoordig in elk huis aanwezig te zijn en in geval van een beet kan de teek het best binnen 24 uur verwijderd worden; dan is de kans op besmetting bijna nihiel.
De teek dient zo dicht mogelijk bij de huid vastgepakt te worden en vervolgens langzaam uit de huid getrokken te worden. Niet met een ‘draaibeweging’, zoals men vroeger dacht. Het Nederlands Huisartsengenootschap heeft de richtlijnen voor het verwijderen van de teek onlangs aangepast; door een draaibeweging te maken bij het uittrekken van de teek, vergroot je de kans dat je hem fijnknijpt en hij je dus sneller besmetten kan.

Waar komt de teek het meest voor

Iedereen heeft wel eens gehoord van het risico dat je loopt wanneer je zomers gekleed in het bos gaat wandelen. Van oudsher was dat ook altijd de plek waar teken het meest voorkwamen. Hier begint verandering te komen. De laatste tijd zijn teken behalve in het bos ook gesignaleerd in de duinen, heidevelden, weilanden, parken en bovenal tuinen in het hele land. Opvallend veel mensen lopen dan ook een tekenbeet op tijdens het werken in de eigen tuin (25 procent van de meldingen), vooral wanneer deze mensen in een bosrijk gebied wonen. Maar de meeste beten worden toch opgelopen tijdens het wandelen in het bos (40 procent) en dan met name door de mensen uit de leeftijdsgroep van 45 tot 65 jaar, aangezien deze mensen het meest in het bos lopen.
Inmiddels is door onderzoek ook bekend geworden dat in Nederland een kwart van de teken besmet is met de Borrelia- bacterie. Er zijn echter wel gebieden waar het erger is dan in de rest van Nederland.
Met name in Goedereede in Zuid- Holland, Gieten in Drenthe, ’t Twiske bij Amsterdam, Baarlo en Ede bevinden zich de grootste concentraties besmette teken. Bij Goedereede was zelfs bijna de helft van de teken besmet.

Ziekte van Lyme

De meeste mensen die door een besmette teek zijn gebeten en geïnfecteerd zijn met de Borrelia bacterie krijgen min of meer dezelfde symptomen: eerst verschijnt er een rode vlek rond de beet, vervolgens treedt er koorts op, spierpijn, tintelingen en/ of een grieperig gevoel. Het kan echter ook zijn dat iemand wel geïnfecteerd is en toch geen last heeft van symptomen. Deze mensen blijven vaak te lang doorlopen en worden later geconfronteerd met de klachten die samen gaan met de ziekte van Lyme.
Ook kan het voorkomen dat iemand wel gebeten is door een geïnfecteerde teek, maar evengoed niet ziek wordt. De ziekte van Lyme hoeft dus niet altijd op te treden.

Zodra er een rode vlek is geconstateerd, moet men gelijk beginnen met antibiotica.
Hoe langer je daarmee wacht, of hoe langer het duurt voordat een infectie is opgemerkt, des te groter kunnen de gevolgen zijn. Er kunnen ernstige hart- en neurologische klachten optreden en er kunnen tevens doofheid, blindheid en psychiatrische ziekten veroorzaakt worden door de ziekte van Lyme. Patienten kunnen uiteindelijk zelfs in een rolstoel terecht komen. Niet iets om te onderschatten dus!

Voorkomen

Een tekenbeet en alle ellende die daarmee gepaard gaat, kan grotendeels voorkomen worden door een aantal simpele voorzorgsmaatregelen. Wanneer je het bos in gaat of in de tuin gaat werken, trek dan een broek aan met lange pijpen en draag sokken en/ of hoge schoenen. Wees met name allert op kinderen; zij letten er zelf namelijk niet op dat ze met een bedekt lichaam buiten spelen. Is het te warm om dit soort kleding te dragen, controleer dan altijd het lichaam op tekenbeten wanneer je in risicovol gebied gelopen hebt. Check daarbij ook de lichamen van kinderen wanneer zij ’s avonds naar bed gaan of klagen over een zere plek. In geval van een tekenbeet is het verstandig de datum te noteren en dit met de arts te bespreken. De arts weet dan wanneer er een eventuele infectie kan zijn opgetreden en kan hier verder naar handelen.
Door deze eenvoudige maatregelen te nemen, kun je een hele hoop ellende voorkomen en onbezorgd buiten bezig zijn!