Bloedsuikerverlagende planten

Over de hele wereld bekeken zijn er honderden planten met een bloedsuikerverlagende werking. Alleen zijn ze omwille van hun soms agressieve of te sterke werking niet allemaal te gebruiken bij diabetes. Gelukkig zijn er ook hele gewone en veilige planten bij zoals knoflook, ui en fenegriekzaad, die bij ouderdomsdiabetes nuttig kunnen zijn. Enkele veilige en minder veilige planten willen we hier bespreken.

Alliumsoorten

Allium cepa (Liliaceae; ui) en Allium sativum (knoflook) kunnen eveneens hypoglykemisch werken. Vooral het eten van rauwe ui kan het bloedsuikergehalte verlagen. Hypoglykemische bestanddelen van Allium-soorten zijn de organische zwavelverbindingen allylpropyldisulfide (APDS) en diallyldisulfide-oxyde (allicine). De bloedsuikerverlagende werking van deze beide verbindingen is mogelijk te verklaren door een vertraagde afbraaksnelheid van insuline. Een andere oraal hypoglykemisch werkzame verbinding in Allium cepa is difenylamine, waarvan de werking krachti­ger is dan tolbutamide in dezelfde dosering.

Galega officinalis

Galegine is een buitengewoon sterk hypoglykemische ver­binding uit Galega officinalis (Fabaceae) en behoort tot de chemische groep der biguaniden. Galegine werkt door de werking van oxydatieve enzymen in de Krebs-cyclus te blokkeren; hierdoor zal de anaërobe glycolyse stijgen en de gluconeogenese dalen. Dit heeft tot gevolg dat de snelheid van de glucoseopname door de cellen zal toenemen, wat leidt tot een daling van de suikerspiegel in het bloed. Uit experimenten met proefdieren is gebleken dat de werking van galegine onafhankelijk van insuline. Ondanks deze bijzondere eigenschappen wordt de therapeutische waarde van galegine beperkt door zijn toxici­teit.

Trigonella foenum-graecum

Trigonella foenum-graecum of fenegriek staat bekend als een plant die rijk is aan steroïden (waaron­der saponinen). Het werkingsmechanisme bij diabetes melli­tus is niet helemaal bekend, maar waarschijnlijk spelen deze ste­roïden een rol bij de verlaging van de bloedsuikerspiegel. Ook andere planten die in de traditionele geneeskunde wor­den gebruikt bij diabetes mellitus (Dioscorea dumetorum, Panax ginseng, P. quinquefolius en Momordica charan­tia) zijn rijk zijn aan steroïden.
Steroïden hebben talrijke fysiologische werkingen: ze zijn immuunmodulerend, hebben cardiotonische effecten, en beïnvloeden de hormoonregulatie, de eiwitsynthese, het centrale zenuwstel­sel en de energiehuishouding (o.a. dus ook de glucosespiegel).
Het belangrijkste hypoglycemische bestanddeel van fene­griek zou echter trigonelline zijn, een betaïne. Deze verbin­ding bevindt zich ook in een andere hypoglykemisch wer­kende plant, Coffea arabica, gewoon koffie dus waarvan de rauwe ongebrande bonen worden gekauwd om de hoeveelheid bloedsuiker te verminderen.

Blighia sapida

De rijpe vruchten van de Afrikaanse boom Blighia sapi­da (Sapindaceae) worden vanwege hun kastanjeachtige smaak gegeten. Onrijpe en rottende vruchten zijn daarente­gen giftig en worden in Afrika toegepast als middel bij de visvangst. De giftige verbindingen zijn hypoglycine A en B. Beide verbindingen zijn afgeleid van het aminozuur glycine. Hypoglycine A en B hebben in de mens een sterke, te sterke bloedsuikerverlagende en helaas ook een braakverwekkende werking. Bij ratten is hypoglycine A zelfs teratogeen geble­ken. Bij proefdieren behandeld met hypoglycine A en B werd een vettige degeneratie van de lever waargenomen, waarbij tevens het glycogeengehalte was gereduceerd.

Nog andere, veilige bloedsuikerregulerende planten van bij ons zijn aardpeer, artisjok en mogelijk ook varkensgras.

Wetenschappelijk onderzoek

• Effect of Trigonella foenum-graecum seeds on glycaemic control and insulin resistance in type 2 diabetes mellitus: a double blind placebo controlled study. Alternative Medicine Review, June, 2002 by A Gupta, R Gupta, B Lal
• Asia Pac J Clin Nutr 2007;16 (Suppl 1):422-426. Effect of Trigonella foenum-graecum (fenugreek) extract on blood glucose, blood lipid and hemorheological properties in streptozotocin-induced diabetic rats. Wan-Li Xue PhD ea
• http://www.integrativepractitioner.com/article_ektid14294.aspx monografie Blighia