Een andere kijk op de kerstster

Heeft zo een modieuze, overgecultiveerde kamerplant als de 'Kerstster' ons nog iets te vertellen? Heeft deze plant nog een natuurlijk leven gehad buiten het plastic potje? De verre voorouders van de huidige Mexicanen verbouwden een groot aantal bloemen, waaronder de flor de Nocbabuena, de « Bloem van de Goede Nacht », de « Vuurbloem », de « bloem van St. Catharina »... of onze « kerstster », nl. de Euphorbia pulcherrima. In bloemenwinkels wordt ze aangeboden onder de naam Poinsettia, ter ere van Poinsett, ambassadeur van de V.S.A. in Mexico in de eerste helft van de 19de eeuw. Deze zond in 1828 zaden naar Charleston van waaruit deze plant stormenderhand Europa veroverde.

Nog geen eeuw later maakte ze al deel uit van de kerstversieringen in Europese kerken en tempels. Zo weten we dat ze in 1899 op kerstnacht de St.-Pietersbasiliek in het Vatikaan versierde. Vandaag wordt deze plant overal in Europa tijdens de eindejaarsperiode te koop aangeboden want met haar rode en groene kleuren past ze perfect bij de kerstkleuren van de westerse landen. Sindsdien heeft de Poinsettia zich in heel wat warmere gebieden van Europa ingeburgerd als vaste sierplant en begint ze zelfs te verwilderen.

Botanie en ecologie

De plant kan tot 6 m groot worden; ze heeft grote bladeren, met kleine kopvormige bloemen gegroepeerd in bloeiwijzen die omringd en beschermd zijn door grote en opvallende schutbladen. Deze schutbladeren zijn oorspronkelijk dieprood, maar door selectie heeft men nu cultuurvormen ontwikkeld met roze, witte en zelfs gele bracteeën!

Ter plaatse bloeit ze vooral in de maanden november en december en in bepaalde gebieden tot eind januari, maar het hoogtepunt van haar bloei valt rond 24 december (vandaar de populaire Mexicaanse naam). Ze komt in het wild voor in de staten Guerrero, Chiapas en Oaxaca, vanwaar ze afkomstig is, en halfwild komt ze eveneens voor in de omgeving van plaatsen waar ze gekweekt wordt.

Vroeger gebruik, zelfs bij Azteken

Volgens gegevens afkomstig van de Spaanse medicus Francisco Hernandez (16de eeuw) werd deze plant door de Oude Mexicanen gebruikt om de melkproduktie van de voedsters te stimuleren, een gebruik dat tot op heden voortduurt. De schutbladeren leveren een rode kleurstof op, om leder te kleuren; het melkachtige sap wordt aangewend als ontharingsmiddel. De volksgeneeskunde bereidt op basis van deze plant kompressen tegen huidziekten en roos.

Uit onderzoeken van Imalda de León blijkt dat de Azteken deze plant met de nodige godsvrucht kweekten en behandelden. De priesters mediteerden staande voor de plant alvorens een ceremonie te starten. Ze vormde ook het symbool van het « nieuwe leven » voor de dappere strijders omgekomen in een gevecht. Men zei dat deze krijgers terugkeerden op aarde om de nectar van de bloem te drinken. Uit de bloeddruppels van het gebroken hart van een Aztekengodin zou ten andere de kerstster ontstaan zijn.

Na de romantische geschiedenis, toch maar wat practische adviezen voor de teelt

  • Geef water als de grond droog is, niet eerder.
  • Zoek bij de aankoop naar de bloemknoppen tussen de rode schutbladeren. De knoppen zijn een teken van versheid.
  • Zet de plant niet in de zon, maar natuurlijk ook niet in de kou.
  • Ondanks al het voorgaande, adviseer ik toch om jou kerstster niet als medicijn te gebruiken.
© 2008 - 2024 Herborist, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Kerstster of kerstroos verzorgen en overhoudenKerstster of kerstroos verzorgen en overhoudenDe poinsettia, in de volksmond vaak kerstster of kerstroos genoemd, is een kamerplant. Een kamerplant die haar popularit…
Kamerplant Euphorbia ingens, mooi maar giftigKamerplant Euphorbia ingens, mooi maar giftigVergis je niet, de Euphorbia ingens ziet er uit als een cactus maar hij is het niet. Net zoals cactussen heeft deze plan…
Kerstsymbolen en wat ze betekenenKerstsymbolen en wat ze betekenenKerstmis heeft een religieuze grondslag. Tijdens de Kerst herdenken we de geboorte van Christus. Dat Kerstmis een christ…
Wolfsmelk, giftig en geheimzinnigWolfsmelk is een verzamelnaam voor alle Euphorbiaceae. Ze bevatten alle, zonder uitzondering, melksap dat wit melkachtig…

Drômeplanten: gebruiksplanten uit de Drôme provençaleIn elk land, in elke streek overal ter wereld hebben mensen hun natuurlijke omgeving verkend, planten geproefd om hun ho…
Botanica van het verlangenGebruiken wij de planten, of gebruiken de planten ons? Dat is de vraag die Michael Pollan zich stelt in zijn boek ‘Botan…
Bronnen en referenties
  • Kerstster - Euphorbia pulcherrima (Molina) Standley - Euphorbiaceae
Herborist (762 artikelen)
Laatste update: 03-12-2012
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Bloemen en planten
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.