Planten in vitro vermeerderen

Heb je je wel eens afgevraagd waar jouw plant vandaan komt. Dan bedoel ik niet uit het tuincentrum of uit een andere plantenwinkel. Nee, ik bedoel echt van het begin af aan. Dan zal je waarschijnlijk denken uit een plantenkas. Je komt dan al een aardig eind in de buurt.....maar ook dat is niet het juiste antwoord. De meeste planten die je in een winkel koopt beginnen hun leven in vitro, of te wel in glas.

Wat is in vitro vermeerderen?

In vitro betekent eigenlijk niets meer dan gewoon: in glas. Hele kleine stukjes plantenweefsel , variërend van blad, wortel, callus of steel, worden steriel in glazen potjes op een geschikte voedingsbodem (agar agar) geplaatst. In deze voedingsbodem zitten de juiste voedingsstoffen en plantenhormonen om er voor te zorgen dat de weefselstukjes kunnen uitgroeien tot een nieuwe plant. De verschillende stukjes weefsel van één plant ontwikkelen zich allemaal tot precies dezelfde planten. Het zijn dus allemaal klonen van de oorspronkelijke plant, met net hetzelfde erfelijk materiaal.

Waar bestaat de voedingsbodem uit?

Een voedingsbodem wordt ook wel agar agar genoemd. Deze voedingsbodem is een mengsel van water, mineralen, chemische bestanddelen en een soort gelatinepoeder om de voedingsbodem te laten stollen. Doordat de voedingsbodem heet in de glazen potjes worden gegoten en luchtdicht worden afgesloten zijn deze potten met voedingsbodem meteen steriel. Onder de chemische bestanddelen bevinden zich ook de plantengroeiregulatoren. Onder normale omstandigheden, zoals buiten in je tuin, worden ze in uiterst kleine concentraties door de plant zelf geproduceerd en getransporteerd naar de plantendelen waar ze voor hun effect zorgen. Met hun effect wordt bijvoorbeeld bedoeld: de groei van de wortels. Maar de hoeveelheid die er in deze kleine stukjes plant voor komt is niet voldoende, vandaar de chemische toevoeging.

Suiker is de belangrijkste energievoorziening van de plant. De energie die de suiker levert zorgt er voor dat de plantenweefsel gaat groeien en blijft leven. De stukjes weefsel hebben onvoldoende bladgroen (bladgroenkorrels) om de suikers zelf te kunnen maken (fotosynthese). Fotosynthese= Bladgroenkorrels zetten onder invloed van licht, koolstofdioxide en water om in glucose (suiker). Voor de groei zijn de meststoffen erg belangrijk. De verschillende stoffen zoals de vitaminen zijn een soort bouwstenen voor de stofwisseling in het plantenweefsel. Deze processen zijn zeer ingewikkeld.

Met de groeistoffen in vitro is te regelen of er wortels, of callus, of knoppen, of scheuten en dergelijke aan het plantweefsel groeien. Dit is heel sterk afhankelijk welke stof in welke concentratie aanwezig is in de voedingsbodem. Hierdoor kunnen de effecten positief of negatief zijn. De 7 soorten plantengroeiregulatoren worden opgesplitst worden in 3 groepen, Abscisinezuur en ethyleen zijn groeiremmende stoffen, cytokinine, brassinosteroïden en gibberelline zijn groeistimulerende stoffenen. Jasmoninezuur en salicylzuur zijn plantgroeistoffen die worden geproduceerd als de plant onder veel stress staat. Na jaren van onderzoek is werking van deze groeiregulatoren bekend, maar er is nog steeds veel onderzoek nodig om alles tot de bodem uit te pluizen.

Waarom planten in vitro vermeerderen?

Het belangrijkste woord is daarop, snelheid. De plantjes worden ongeveer 1x in de 6 a 8 weken tevoorschijn gehaald om gesneden te worden. Afhankelijk van de soort plant kan je van 1 plantje ongeveer 5 tot wel 25 nieuwe plantjes maken. Dus als een kwekerij een bestelling van 20.000 planten heeft, dan kan hij er op rekenen dat hij deze met 4 tot 6 maanden zijn planten heeft om op te kweken.

Afharden van de plantjes

Nadat er genoeg plantjes in vitro zijn gekweekt, wordt het tijd dat ze worden afgehard in de kas. De plantjes hebben wekenlang onder de ideale omstandigheden geleefd. Afharden is het langzaam gewennen van planten, die onder of in glas gekweekt zijn, aan andere condities. Het afharden duurt een aantal weken. De plantjes worden uit hun glaspotje gehaald en voorzichtig in een plastic pot geplant. Daarna worden deze plantjes in een soort tent gezet waar de omstandigheden van het in vitro zijn wordt nagemaakt. Vanaf nu raken de plantjes iedere dag iets meer gewend aan de normale lucht. De tent wordt iedere dag steeds een stukje verder open gedaan. De plantjes wennen nu heel rustig aan daglicht en andere invloeden van buiten. Natuurlijk worden de plantjes nauwlettend in de gaten gehouden. Toch zullen er een aantal dood gaan zo een 10 tot 20 procent, afahankelijk om wat voor een soort plant het gaat.

Naar de kwekerij

Nadat de plantjes zijn afgehard zijn ze klaar om naar de kwekerij te gaan. In de kwekerij worden de plantjes verder gekweekt tot ze groot genoeg zijn om verkocht te worden aan tuincentra's en plantenwinkels. Een plantje groeit in vitro in verhouding veel sneller als in een kwekerij. Sommige planten blijven wel 5 tot 10 jaar in de kwekerij voordat groot genoeg zijn om verkocht worden maar gemiddeld duurt dit een half tot 1 jaar. De plantjes worden meestal via een veilingklok of rechtstreeks aan groothandels verkocht. Na deze stap staan ze in de winkels om door jou gekocht te worden.