De blauw- of groengekleurde vleesvliegen

De vleesvlieg heeft vaak een prachtig gekleurd metaalachtig groen of blauw lichaam. Wanneer de zon erop schijnt geeft het een variatie aan kleuren. Van intens groen of blauw naar een variatie van geel, bruin en oranje. De blauwe vleesvlieg zien en horen we vaak in huis. Hij/zij maakt een brommend geluid (bromvlieg) en botst telkens weer met een knal, tegen het raam. Vleesvliegen heten zo omdat de maden die uit de eitjes komen, leven van dood en rottend vlees. Sommige maden van een vleesvlieg leven zelfs van levend vlees.

• Vleesvliegen (Sarcophagidae)
• Kenmerken vliegen
• De naam vleesvlieg
• Zijn vleesvliegen gevaarlijk
• Blauwe vleesvlieg of bromvlieg (Calliphora erythrocephala)
• De roodbaardbromvlieg en de blauwe (vlees)bromvlieg
• De groene vleesvlieg (Lucilia)
• De groene paddenvlieg
• De grauwe of grijze vleesvlieg
• Nog meer groene vliegen

Vleesvliegen (Sarcophagidae)

Vleesvliegen zijn een indeling in de klasse van de insecten (Insecta) en van de onderorde Diptera (tweevleugeligen). Vleesvliegen (Sarcophagidae) horen tot de families Callighoridae (bromvliegen) en Sarcophagidae (dambordvliegen). De onderorden van de vliegen (Brachycera) bestaat ongeveer uit 120 andere families waaronder bijvoorbeeld de:

• echte vliegen (familie Muscidae);
• zweefvliegen (familie Syrphidae);
• sluipvliegen (familie Tachinidae
• roofvliegen (familie Asilidae);
• bloemvliegen (familie Anthomyidae);
• slankpootvliegen (familie Dolichopodidae);
• dansvliegen (familie Empididae).

Kenmerken vliegen

Insecten als vliegen hebben als hoofdkenmerk dat het lichaam bestaat uit grofweg drie gedeelten, namelijk;

• De kop (caput);
• Het borststuk (thorax);
• Het achterlijf (abdomen).

Andere kenmerken van de tweevleugeligen zijn dat ze allemaal:

• drie paar poten hebben. Poten die bestaan uit een dijbeen (femur), scheen (tibia) en voet (tarus). De poten zijn voorzien van haren (de sporen);
• grote rode facetogen hebben en twee korte antennes met een geveerd uitsteeksel (arista);
• onder de juiste omstandigheden, zich razendsnel voortplanten;
• een volledige gedaanteverwisseling ondergaan, van ei, made, pop tot volwassen dier.

De naam vleesvlieg

De prachtig glanzend groene keizersvlieg (Lucilia caesar) en de blauwe bromvlieg (Calliphora vomitoria of Calliphora spec.) zijn veel voorkomende en opvallende vleesvliegen met hun bijzondere kleur. Je ziet ze veel bij bloemen waar ze energie opdoen in de vorm van koolhydraten (nectar) of eiwit (stuifmeel). Het vrouwtje vleesvlieg heeft veel eiwitten nodig wanneer ze gaat paren en eieren legt en ook de eieren van vleesvliegen hebben eiwitten nodig wanneer de maden uitkomen. Maden die bekend staan als vraatzuchtige opruimers van dierlijke resten. Aan deze maden (larven) hebben de groep vleesvliegen tevens hun naam te danken. De vrouwtjes leggen hun eitjes namelijk op dood vlees (kadavers), in uitwerpselen en ook op vlees in de keuken. Ook zijn er vleesvliegen die de eitjes in levende dieren leggen (de groene paddenvlieg). De vrouwtjes kunnen de geur van vlees op ruim vijf kilometer afstand ruiken en leggen hier dan honderden eitjes in. Na één dag komen de maden uit het ei en na zes tot acht dagen verdwijnen de maden uit het aas en graven zich in de grond om te verpoppen en komen na twee of drie weken als volwassen vleesvlieg uit de pop. De volwassen vlieg kan onmiddellijk paren en leeft ongeveer vijf weken.

Zijn vleesvliegen gevaarlijk

Vleesvliegen zijn niet gevaarlijk maar kunnen irritant aanwezig zijn bij de ontbijt-, lunch- diner- of hapjestafel. Wrijvend met hun voorpoten nemen ze waar wat er te eten valt. De voorpoten van vliegen zijn voorzien van kleine haren als zintuigen om te zien, ruiken en te proeven. De vlieg lijkt vervolgens eerst de pootjes te wassen door ze tegen elkaar te wrijven en de ‘resten’ van vorige bezoeken eraf te ‘wassen’. Bezoeken aan de toiletpot of gft-container waar nog resten van op de poten zitten. Bacteriën en/of virussen die niet helemaal verdwijnen maar op het eten voor de mens terechtkomen. Het gevaar zit erin dat de mens ongemerkt voedsel eet waar de vlieg met de bacteriën aan de poten van gegeten heeft. Voedsel met bacteriën dat niet dodelijk is, maar wel ziekmakend.

De kleur van vleesvliegen
Vleesvliegen zijn veelal metaalkleurig blauw of groen. Vooral de oudere exemplaren vleesvliegen, krijgen vaak een mooie diepgroene of diepblauwe metalen glans wanneer de zon schijnt. Het geeft prachtig geel tot bruinachtige tinten aan de vlieg, welke door de beweging van de vlieg steeds veranderen. Blauwe en groene vliegen als de:

• roodwangbromvlieg (Calliphora vicina) of de blauwe vleesvlieg, maar de meeste mensen kennen hem beter als bromvlieg;
• blauwe vleesvlieg (Calliphora vomitoria of Calliphora spec.);
• blauwe keizervlieg van het geslacht Protophormia;
• Protocalliphora azurea uit het geslacht Protocalliphora;
• Lucilia silvarum uit het geslacht Lucilia;
• Lucilia caesar (groene keizersvlieg) uit het geslacht Lucilia;
• Lijkenvlieg (Cynomya mortuorum ) uit het geslacht Cynomya;
• Lucilia sericata synoniem van Phaenicia sericat (of groene vleesvlieg) uit het geslacht Lucilia.

Blauwe vleesvlieg of bromvlieg (Calliphora erythrocephala)

Blauwe vleesvliegen staan bekend als bromvliegen omdat ze een brommend geluid maken. Een irritant brommend geluid en regelmatig botsen ze tegen het raam. Het is een vleesvlieg die een groot aantal eitjes in dood en rottend vlees legt. Het is eveneens de vleesvlieg die in veel huizen voorkomt en de eitjes kan leggen in het stukje vlees op het aanrecht. De blauwe vleesvlieg wordt in het Latijns Calliphora vomitoria genoemd en vertaald naar het Nederlands is dit de roodbaardbromvlieg. Er zijn tweesoorten Calliphora in Nederland en België. De:

• Roodbaardbromvlieg Calliphora vomitoria of blauwe vleesvlieg;
• Roodwangbromvlieg Calliphora vicina.

De roodbaardbromvlieg en de blauwe (vlees)bromvlieg

Deze twee soorten bromvliegen lijken erg op elkaar en meestal betreft het de roodbaardbromvlieg (Calliphora vomitoria) die we in huis zien en de blauwe vleesvlieg noemen en dus eigenlijk de blauwe bromvlieg is. De roodwangbromvlieg lijkt ook sterk op de blauwe bromvlieg (Protophormia terraenovae) vanwege de metaal blauwgrijze kleuring van zijn borststuk en buik en vanwege de voorkeur om in vlees of feaces de eitjes te leggen. De soort roodwangvlieg is enigszins te herkennen aan de rode/bruine haren op de wangen in het gezicht bij de vlieg, wat bij de roodbaardbromvlieg meer naar achteren op de kop zit. De roodbaardbromvlieg is de meest geziene vleesvlieg in Nederland en België.

De groene vleesvlieg (Lucilia)

Een andere vleesvlieg is de groene vleesvlieg (Lucilia). In de klasse van de insecten en de orde van de Diptera familie heeft het ondersoort Lucilia meerdere vliegen met een prachtig groene metaalachtige kleur. Vooral de Lucilia sericata (of groene vleesvlieg) en de Lucilia caesar (groene keizersvlieg) komen veel in tuinen voor en zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden. Er zit tussen beide groene vliegen een klein verschil in het voorste gedeelte van de vleugelschub waarvan de aanzet geel gekleurd is. Bij de groene vleesvlieg (Lucilia sericata) is deze lichtgeel en bij de groene keizersvlieg (Lucilia ceasar) is de aanzet donkerder geel. Zo in het veld zijn beide soorten amper van elkaar te onderscheiden. In Nederland en België komen tien soorten van de familie Lucilia voor en allemaal worden ze groene vleesvliegen genoemd.

De groene paddenvlieg

Zo ook de groene paddenvlieg (Lucilia bufonivora). Een groene vleesvlieg met een prachtige donkere metaalkleur. De vrouwtjespaddenvlieg legt de eitjes echter in een levend organisme, namelijk in de neusgaten van padden. De maden doen zich vervolgens te goed aan het levend materiaal van de paddenkop waardoor de pad het niet overleeft. De larven zijn dus eters van levend vlees.

De grauwe of grijze vleesvlieg

De vrouwelijke dambordvliegen (Sarcophaga of de grauwe of grijze vleesvliegen) waar in Nederland en België wel dertig soorten van leven en alleen microscopisch te determineren zijn, leggen de eitjes in dood en levend vlees. De maden van de dambordvlieg (Sarcophage carnaria) leeft parasitair op regenwormen. Het vrouwtje legt de eieren bij de ingang van de kruipgangen van regenwormen. De larven gaan, nadat ze uit het eitje komen, op zoek naar de worm en dringen in diens lichaam wat de regenworm niet overleeft. De maden van de vliegen zijn vleeseters maar de vliegen zelf hebben een typische dambordtekening en zijn niet metaalkleurig groen of blauw.

Nog meer groene vliegen

Maar er zijn nog meer vliegen die sterk op de groene vleesvliegen lijken. Zoals de huisvliegen Neomyia cornicina en Neomyia viridescens, soorten uit de familie van de echte vliegen (Muscidae) en die geen Nederlandse namen hebben.

Bovendien leven de maden van deze twee soorten huisvliegen eveneens in een smerige omgeving, namelijk in koeienpoep. De groene vlieg (Neomyia cornicina) is te herkennen aan de een bochtige ader in de vleugel. Ook is de groene sluipvlieg, (Gymnocheta viridis) metaalgroen gekleurd. Een sluipvlieg (Tachinidae) is qua vorm echter langwerpiger en ruiger behaard dan een vleesvlieg en iets gemakkelijker te herkennen. Het derde segment van het borststuk (metanotum) bij sluipvliegen ontbreekt grotendeels bij de vleesvliegen en dat onderscheidt ze dan ook.