Dauwdruppels en guttatiedruppels zijn verschillende druppels

Na een heldere nacht is het gras ’s morgens soms nat. Het heeft niet geregend en toch is alles nat. Vele dikke druppels zitten op grassprieten en planten. Deze nattigheid die niet van de regen komt noemen we dauw. En als na een heldere nacht de zon opkomt lijkt het alsof er duizenden pareltjes in het gras liggen. Van rood tot blauw en wit. Fascinerend om te zien en je blijft ernaar kijken. Andere druppels, guttatiedruppels, ontstaan wanneer de luchtvochtigheid hoog is en de natuurlijke verdamping ontregeld wordt.

• Wat is dauw
• Dauwpunt
• Druppels en het regenboogspectrum
• Dispersie
• Guttatiedruppels
• Heiligenschijn

Wat is dauw

Dauw is als in de vroege ochtend alles onder de druppels zit en het heeft niet geregend. Het vocht dat we dauw noemen komt uit de lucht. Een heldere hemel en een droge lucht hoog in de atmosfeer, zijn weersomstandigheden die zorgen voor dauw.
Dauw ontstaat op bijvoorbeeld gras, planten en spinnenwebben, wanneer het afkoelt buiten en de temperatuur daalt tot onder het dauwpunt. Het dauwpunt is het verzadigingspunt van waterdamp.

Dauwpunt

Als het dauwpunt is bereikt, treedt er condensatie op. In de vorm van dauw, mist of wolken. Ligt het dauwpunt onder het vriespunt dan spreken we van de rijptemperatuur. Ook rijp aan takken en grassen kan, bij een zonnige start een effect geven alsof er duizenden gekleurde lichtjes zijn en bewegen. Bij dauw is het belangrijk dat de warmte van de bodem, de vegetatie als grassen en planten, niet kan bereiken. De lucht dicht aan het oppervlak moet wel vochtig zijn of er is een bron van vocht in de buurt zoals een beek of een vijver. Dit vocht is dan de voeding voor de dauwdruppels. Ook wind kan nieuw vocht aanvoeren wanneer het aanwezige vocht in de lucht is veranderd in dauwdruppels. Het aangevoerde vocht zorgt voor nieuwe dauwdruppels.

Druppels en het regenboogspectrum

’s Morgens vroeg, als de zon nog laag staat is het mogelijk om verschillende kleuren als diamanten die fonkelen in het gras te zien. Het witte licht van de zon valt door de dauwdruppel uiteen in alle kleuren van de regenboog het regenboogspectrum). Het zijn vaak de kleuren

• rood
• wit
• geel
• blauw en
• groen die te zien zijn

Dispersie

Bij beweging of verandering van punt veranderen de kleuren. Dit heet dispersie of kleurschifting. Dispersie is het verschijnsel van de snelheid en de lengte van een frequentiegolf van licht. De dauwdruppel (de grote hiervan speelt geen rol) laat het licht breken. Het licht van de zon verandert in richting door het verschil in dichtheid en doorlaatbaarheid van het gecondenseerde vocht: de brekingsindex. Omdat de brekingsindex voor elke kleur verschilt, is de lengte van de frequentiegolf bepalend welke kleur we zien. Niet alleen in vloeibare vorm maar ook in bevroren vorm (rijp) schittert het van de kleuren.

Guttatiedruppels

Niet alle druppels zijn dauwdruppels. Ook guttatiedruppels kunnen op planten en paddenstoelen voorkomen zonder dat het regent. Deze druppels ontstaan wanneer de luchtvochtigheid hoog is. De bladeren of grassprieten kunnen het water niet verdampen en de worteldruk wordt hoger omdat de opname van vocht gewoon doorgaat. De natuurlijke verdamping wordt ontregeld.

Ontstaan guttatiedruppels
Om toch een evenwicht in wortelopname en verdamping te hebben gaat de plant, kruid of grasspriet, het teveel aan vocht uitscheiden via andere openingen dan de huidmondjes onderaan bladeren of grassprieten. Bij grassen bovenaan de top en bij planten en kruiden aan de zijrand van het blad. Deze druppels noemen we guttatiedruppels. Ook bij paddenstoelen kunnen we guttatiedruppels verwachten wanneer de luchtvochtigheid hoog is. Het teveel aan vocht wordt dan via de myceliumdraden door de huidwand naar buiten geperst.

Heiligenschijn

Op een heldere ochtend, bij dauwdruppels op het gras zijn en een opkomende zon, ga met de rug naar de zon staan. Wanneer de schaduw zo ongeveer 15 meter lang is, kan er een lichtbundel om je hoofd verschijnen. Een licht als een aureool waar een heilige mee afgebeeld wordt. Dit verschijnsel heet dan ook: heiligenschijn. Omdat de zon in het vroege voorjaar en late najaar lager staat is de schaduw ook langer. De meeste kans dus om een heiligenschijn om je hoofd te krijgen.