Natuurmonumenten, een goed doel voor de Nederlandse natuur

Natuurmonumenten was de eerste vereniging in Nederland die zich bezighield met het beheren van natuurgebieden. Het is lang niet meer de enige, maar met meer dan 100 000 ha wel een belangrijke landschapsbeherende instantie. Natuurmonumenten richt zich niet alleen op natuur, maar ook op landschap en cultuur. Natuurmonumenten heeft 750 000 leden, welke inspraak hebben in het beleid. De vereniging probeert meer interesse in de natuur op te wekken om zo beter te kunnen beschermen.

Doel

Natuurmonumenten heeft als doel het beschermen van de natuurwaarden en het landschap van Nederland. Natuurmonumenten richt zich ook op de cultuurhistorie en de samenhang tussen landschap, natuur en cultuur. Op deze manier wil natuurmonumenten bijdragen aan de leefbaarheid van Nederland en de bestaande natuur overdragen aan volgende generatie. Verder is de publieke bewustwording belangrijk voor natuurmonumenten. Hiervoor worden verschillende activiteiten georganiseerd, om meer mensen de natuur in te krijgen.

Opzet organisatie: een vereniging

Natuurmonumenten is een vereniging. Dit betekent dat ze afhankelijk zijn van hun leden. Alle leden hebben inspraak in de organisatie via de verschillende districten. De districtcommissies vertegenwoordigen de leden. Samen met het bestuur bepalen deze de belangrijkste punten van het beleid.

Geschiedenis

Natuurmonumenten werd in 1905 opgericht als ‘Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten’, in Amsterdam. Aanleiding hiertoe was het plan van de gemeente om het Naardermeer te gebruiken om afval te dumpen. Op 3 september 1906 werd het Naardermeer door Natuurmonumenten gekocht. Hiermee werd natuurmonumenten de eerste organisatie die zich praktisch bezig hield met natuurbescherming, door gronden te kopen ten te beheren. Natuurmonumenten breidde zich snel uit en kocht meer gebieden op om te beheren en te beschermen.

Wat doet natuurmonumenten?

Natuurmonumenten is een landschapsbeherende organisatie. Dit betekent dat ze de natuur beschermen, door zelf gebieden in beheer te nemen. Natuurmonumenten doet echter nog meer, zoals:

Activiteiten

Natuurmonumenten organiseert verschillende activiteiten in haar natuurgebieden. Dit zijn onder andere wandelingen met gids, maar ook vaartochten en vakanties. Deze activiteiten zijn doorgaans open voor zowel leden als niet-leden, maar leden krijgen korting op betaalde activiteiten.

Kinderactiviteiten

Er worden speciale activiteiten georganiseerd voor kinderen. Dit kunnen vergelijkbare activiteiten zijn als de activiteiten bedoelt voor volwassenen, maar dan korter en meer op het niveau voor de leeftijdsgroep. Er worden ook andere activiteiten georganiseerd om kinderen de natuur in te krijgen.

Bezoekerscentra

Educatie verschaffen over de natuur is een belangrijk speerpunt van Natuurmonumenten. In acht gebieden van natuurmonumenten zijn dan ook bezoekerscentra te vinden. Deze centra hebben doorgaans een klein winkeltje, waar een kop koffie of een ijsje te koop is, doorgaans ook met streekproducten, en een informatiegedeelte. Het informatiegedeelte vertelt de geschiedenis van het gebied en iets over de soorten die er te vinden zijn.

Beheer

Het beheer van de natuurgebieden is een belangrijk onderwerp van Natuurmonumenten. Het beheer houdt in het toegankelijk maken en houden van de gebieden, zoals het vrij houden van de paden. Ook moeten de gebieden veilig zijn, er mag geen risico zijn voor vallend hout op hoofden van wandelaars, om een voorbeeld te geven. Verder vallen onder andere houtkap, het maaien van graslanden en de aanleg en het onderhoud van faciliteiten voor bezoekers onder het beheer. Uiteraard worden ook de cultuurhistorische elementen van het landschap beheerd.

Aankoop

Om te blijven groeien koopt natuurmonumenten nieuwe stukken natuur aan. Soms zijn dit bestaande natuurgebieden, maar ook voormalige landschapsgebieden zijn interessant voor natuurmonumenten. Natuurmonumenten koopt gericht gebieden op, bijvoorbeeld om bestaande gebieden te vergroten of te verbinden.

Gebieden

Natuurmonumenten beheert 355 natuurgebieden met een oppervlakte van in totaal ruim 100 000 hectare. Het grootste gebied is De Wieden, een natuurgebied in Overijssel. Voor het beheer van dit gebied en vele andere gebieden werkt natuurmonumenten samen met andere landschapsbeherende instanties. In dit geval Staatsbosbeheer, eigenaar van het aangrenzende gebied De Weerribben. Verder beheert natuurmonumenten nog steeds het Naardermeer, maar ook het Nationaal Park Schiermonnikoog, de Sint-Pietersberg en een deel van Nationaal Park de Utrechtse Heuvelrug.