Vlinderstruik, niet alleen voor vlinders

Buddleja heeft zijn naam te danken aan de Engelse botanicus Adam Buddle, maar wij noemen hem liever vlinder­struik. Ook wordt hij wel zomersering, herfstsering en Himalaya-sering genoemd. Dat hij met de sering vereenzelvigd wordt is zo vreemd nog niet: beide heesters dragen zo­wel bloeiende pluimen als tegenover elkaar staande bladeren en verspreiden een heerlijke geur.

Ontdekking van de Buddleja

De in ons land bekendste en meest alge­mene vlinderstruik is Buddleja davidii. Hij is genoemd naar de befaamde Franse missionaris Jean Pierre Armand David, die de heester in China ontdekte. Dat deze Jezuïet en natuuronderzoeker zijn ogen goed de kost gaf op botanisch en zoö­logisch gebied, wordt bewezen door de vele opzienbarende vondsten die hij in China deed. In hetzelfde jaar waarin hij op Buddleja stuitte, kwam hij bijvoorbeeld de reuzenpanda tegen, die hij, voor het eerst in de geschiedenis, uitvoerig en nauwkeu­rig beschreef. Dit vond plaats in 1869, na­dat de pater al in 1865 het later naar hem genoemde pater davidshert had ontdekt en voor uitsterven behoedde.

In het geval van Buddleja hoefde de geleerde geestelij­ke niet bang te zijn voor uitsterven. De struik groeide overal in de bergachtige streken van het midden en westen van Chi­na. Het duurde wel nog geruime tijd voordat de heester naar Frankrijk werd gebracht om van daaruit in 1893 ons land te bereiken. Hij veroverde ogenblikkelijk een warm plaatsje in de har­ten en de tuinen.

Geuren en kleuren

Maar bij vlinders viel Buddleja nog meer in de smaak. Geen andere plant heeft een zo onweerstaanbare aantrekkingskracht op onze fladderende zomerjuweeltjes als de vlinderstruik. Dit heeft twee oorzaken. De eerste is de kleur van de bloemen. Alle dag­vlinders hebben een uitgesproken voor­keur voor de kleuren rood en blauw en het spectrum dat daar tussen ligt: roze, karmijn en paars. Om deze reden mogen zich ook de sering en bijvoorbeeld de judaspenning in de warme belangstelling van vlinders verheugen. Maar het is de vlin­ders uiteraard niet om schoonheid te doen. Zoals bij alle levende wezens draait hun hele bestaan voornamelijk om het vullen van de maag.

Stevige vlinderkost wordt door Buddleja geboden in de vorm van nectar. Nectar is in feite suikerwater, waarvan de suiker saccharose, glucose of fructose kan zijn. In de ene bloem overweegt saccharo­se, in de andere fructose of glucose. Het suikergehalte bedraagt maximaal tachtig procent van de nectar. Naast water bevat het kleine hoeveelheden proteïnen, vita­minen en diverse smaakstoffen. Dit mier­zoete goedje is pure brandstof voor vele insecten, waaronder vlinders. Dat het rijkelijk aanwezig is wordt aan hen ook ken­baar gemaakt door de geur.

Geneeskrachtige vlinderstruiken

Niet direct bekend als medicinale plant, toch zijn er soorten die een bijzondere medicinale werking hebben. Zo bevat de Buddleja asiatica steroïden en iridoïdglycosiden en blijken de bloeitoppen een leverbeschermende werking te bezitten, vergelijkbaar met het silymarine uit de mariadistel. En ook de Buddleja globosa bevat stoffen die een spasmolytische werking hebben en bruikbaar zijn tegen maagzweren. Verder is vooral de Buddleja officinalis in het Oosten als geneeskrachtige plant in gebruik, de Chinese naam is Mi Meng Hua en het bloemenextract wordt oa voor de conditie van de ogen veel gebruikt. Het preparaat heeft een invloed op de soepelheid en de doorlaatbaarheid van de kleine bloedvaten.

Voor verder onderzoek

• Z Naturforsch C. 2009 Jan-Feb;64(1-2):11-9. Antihepatotoxic activity and chemical constituents of Buddleja asiatica Lour. El-Domiaty MM, Wink M, Abdel Aal MM, Abou-Hashem MM, Abd-Alla RH.Department of Pharmacognosy, Faculty of Pharmacy, Zagazig University, Zagazig, Egypt.
• Biol Pharm Bull. 2006 Aug;29(8):1608-12. Neuroprotective effect of Buddleja officinalis extract on transient middle cerebral artery occlusion in rats. Lee DH, Ha N, Bu YM, Choi HI, Park YG, Kim YB, Kim MY, Kim H.