Vegetarisme, zin en onzin

Vegetarisme is steeds meer "in". Voor sommigen is het een levensstijl, voor anderen een mode, terwijl velen dit pad even bewandelen en het daarna terug verlaten. Wat is eigenlijk vegetarisme en wat beweegt mensen ertoe om vegetariër te worden?

Vegetarisme

Wat is vegetarisme?

Vegetarisme is een voedingswijze, waarbij geen gebruik wordt gemaakt van dierlijke producten. Dit is vereenvoudigd gesteld. In de paragraaf over soorten vegetarisme wordt meer gedetailleerd hierop ingegaan.

Soorten vegetarisme

Een eerste onderscheid kunnen we maken tussen de vegetariër en de veganist. De veganist zal geen producten gebruiken die van dieren afkomstig zijn, dus ook geen zuivel. De vegetariër heeft er geen probleem mee dierlijke producten te consumeren, op voorwaarde dat het dier hiervoor niet hoeft gedood te worden. Hij zal eventueel dus wel melk, kaar, eieren, e.d. eten. Ook het veganisme bestaat in verschillende gradaties. Sommige veganisten gaan veel verder dan wat hierboven beschreven werd. De Jains bijvoorbeeld, zijn veganistisch, maar een stuk strenger dan de meeste anderen. Zij zullen bijvoorbeeld geen honing gebruiken, omdat ze vinden dat dit diefstal is van de bijen. Ook zullen ze zich onthouden van groenten, die enkel kunnen worden geoogst door de plant te doden. Aardappelen en wortelen, bijvoorbeeld, zullen ze dus nooit eten. Tegenwoordig bestaan ook alternatieve namen voor de verschillende gradaties van vegetarisme. Sommige hiervan zijn eerder vergezocht, maar het geeft wel een inzicht in de mogelijkheden.

Enkele voorbeelden hiervan:

• Ovo-vegetariër - Deze vegetariër zal wel eieren eten maar geen melkproducten
• Lacto-vegetariër - Hij gebruikt melkproducten, maar geen eieren
• Ovo-lacto-vegetariër - Dit is een combinatie van de twee bovenstaande vormen van vegetarisme
• Pesco-vegetariër - Deze persoon eet geen vlees, maar wel vis (eigenlijk is deze term een contradictio in terminis!)
• Pollo-vegetariër - Deze eet van het vlees enkel het gevogelte (zelfde opmerking als hierboven)

Motieven om vegetariër te worden

Wanneer aan vegetariërs wordt gevraagd, waarom ze deze voedingswijze hebben gekozen, zal men doorgaans een van volgende redenen horen: omwille van ethiek, gezondheid, religie of ecologie.

Ethiek
Het ethische motief van de vegetariër heeft meestal te maken met het dierenleed. De dieren die in de vleesindustrie worden "verbruikt", moeten gedood worden. Hieraan willen veel mensen zich niet medeplichtig maken door vlees te eten.
Ook het kweken van de dieren voor de vleesindustrie gebeurt vaak in onmenselijke omstandigheden: te weinig ruimte, ruwe behandeling, enz. Het staat vast dat de meeste mensen hun huisdieren vriendelijker behandelen dan de kwekers hun slachtvee voor de vleesindustrie. Ook het transport van de dieren van de kwekerij naar de slachterij krijgt veel kritiek. Onderweg sneuvelen vaak dieren door schokken, gebrek aan zuurstof, verhitting enz.

Gezondheid
Over het gezondheidsaspect van het vegetarisme zijn de meningen verdeeld. Sommige medische rapporten lijken aan te tonen dat de vegetariër langer leeft en minder ziek wordt, terwijl bepaalde medici, vanuit theoretisch standpunt bezwaren maken tegen het vegetarisme. Ze beweren immers dat de vegetariër bepaalde stoffen in zijn lichaam zal missen. Vooral in verband met opgroeiende kinderen wordt deze kritiek gehoord. Er wordt wel eens als kritiek geuit dat mensen die zwaar fysiek werk doen, niet vegetarisch kunnen leven. Dit wordt dan weer tegengesproken door de topsporters die, ondanks - of dankzij - hun vegetarische leefwijze krachtige sportprestaties kunnen neerzetten. Sommigen onder hen geven toe dat ze extra vitaminen en mineralen innemen, anderen helemaal niets. Vegetariërs geven doorgaans wel toe dat je om een volwaardige vegetarische voeding te hebben, wel wat meer denkwerk moet verrrichten dan nodig is om volwaardige voeding te bereiden met vlees. Je moet inderdaad zien dat alle nodige bestanddelen in de maaltijd zitten.

Religie
Een aantal religies gebieden hun leden op bepaalde dagen of bepaalde perioden vegetarisch te leven, of in sommige gevallen, zonder vlees te eten. De Jain religie, zoals hierboven reeds vermeld, gaat nog veel verdeer. Het Bahá'í geloof neemt aan dat de gehele mensheid uiteindelijk vegetariër zal worden, maar dat dit nu nog geen verplichting is voor haar leden.

Ecologie
Het produceren van 1 kg vlees zou veel meer energie vragen en veel meer CO2 produceren dan dezelfde voedingswaarde aan plantaardig voedsel.

Hongersnood
Er is berekend dat met de beschikbare oppervlakte voor voedselproductie (dus landbouw en veeteelt) er voldoende voedsel voor de hele mensheid kan worden geproduceerd als iedereen vegetariër wordt. De hongersnood zou in enkele jaren de wereld uit zijn.

Beroemde vegetariërs

Een aantal groten der aarde was of is nog vegetariër en heeft er vaak openlijk voor gepleit. Enkele voorbeelden: Mohandas Gandhi, Paul McCartney, Charles Darwin, Bob Dylan, Pythagoras, Albert Einstein, Thomas Edison, enz.

Conclusie

Het debat over het vegetarisme is nog lang niet afgesloten. Voorstanders en tegenstanders bestoken elkaar met argumenten. Uiteindelijk zal ieder mens zelf zijn eigen standpunt moeten bepalen, rekening houdend met zijn inzicht in wetenschap en ethiek.