Was kip er het eerst of het ei: alles over het ei

Over wat er nu eerst was het ei of de kip gaat dit artikel niet. Wel over allerlei andere feiten over het ei in zijn algemeenheid. Een ei heeft bijvoorbeeld vaak schutkleuren die zijn aangepast aan de omgeving. En een kuikentje helpen uitkomen is de doodsteek voor het diertje. Overigens mag het ei zich wel weer in meer belangstelling verheugen. Eerder werd onterecht gesteld dat je geen eieren meer mocht eten omdat je cholesterol er door om hoog zou schieten, tegenwoordig mag een ei wel weer in een gezond menu.

Kleur van de schaal en een windei

Eieren hebben allemaal een andere kleur. Dat geldt voor de eieren van vogels die in het wild leven, maar ook voor kippeneieren. Het ene ei is wit, het andere bruin. Die dop is overigens van kalk. Soms gaat het mis met de vorming van die schaal en zit er alleen een soort vlies om de inhoud. Dit wordt een windei genoemd. Verkoopbaar is het niet, maar een boer met kippen bakt het eitje gewoon in de pan, omdat hij weet dat er niets mis mee is.

Kalk voor de schaal

Een goede eierschaal bestaat uit veel kalk. Wie kippen houdt moet er dus voor zorgen dat de beestjes voldoende daarvan binnenkrijgen. Door fijn gemalen schelpen ook wel grit genoemd door het eten doet, zorgt voor voldoende kalk. Overigens kunnen diezelfde schalen ook weer gewoon teruggegeven worden aan de kippen. Na het eten gewoon fijnmalen met de hand en door het nieuwe voedsel doen, zorgt voor nieuwe kalkaanvoer.

Schutkleuren van eieren bij vogels in het wild

De eieren van vogels die in het wild leven vallen vaak ten prooi aan roofdieren. Daarom wordt de kleur aangepast aan de omgeving. En dan werkelijk aangepast, want elke omstandigheid wordt daarin bepalend. Als een kievit bijvoorbeeld zijn nest in een omgeving legt waar veel mest ligt, dan bevatten de eieren heel veel zwarte en bruine vlekken. Na een strenge winter waardoor het gras tijdens het leggen van eieren heel fragiel is, zijn de eieren heel erg licht van kleur zodat ze niet te onderscheiden zijn van hun omgeving.

Ongekleurde eieren, die worden afgedekt

Vogels die hun eieren in een hol leggen en bijvoorbeeld eenden die hun nog ongeboren kroost afdekken met dor gras en donsveren hebben weer geen gekleurde eieren. Zij hebben de schutkleur blijkbaar niet nodig om hun eieren te beschermen, maar doen dit door het af te dekken.

Witte eieren - omdat ze meteen worden bebroed

Er zijn ook vogels die direct op hun eieren gaan zitten broeden. Omdat er geen schutkleur voor nodig is, blijven die dus blank van kleur. Hieronder vallen onder meer de uil en de houtduif.

Vorm van een ei

Een ei is in de meeste gevallen ovaal. Bij het leggen van het ei komt eerst het dikste deel naar buiten. Zou dit niet het geval zijn dan zou het steeds terugglijden. Een zwaluwei ziet er alleen iets anders uit. Dit is een beetje langwerpig. Dit heeft te maken met de inhoud van het ei, maar ook met hoe er gelegd wordt. Een zwaluw heeft namelijk heel erg korte pootjes en dat betekent dat zij amper kan staan om het ei te leggen. Bovendien hebben de vogels lange vleugels en dat is al zo als het jong nog in het ei zit. Daarom is de vorm van het ei daar aan aangepast.

Uitbreken van het kuiken

Als een kuiken het gevoel heeft dat ze eruit moet, breekt de eierschaal open op het punt waar het ei het breedst is. Het kost het jonge dier namelijk dan de minste energie om uit het huisje te klauteren. Veel kuikens hebben een eitand op het uiteinde van de bovensnavel. Dit apparaatje zorgt ervoor dat ze de eierdop kapot kunnen maken.

Kuiken niet helpen uit het ei te komen

Iedereen heeft zo’n kuikentje wel eens onbeholpen zien vechten om uit het ei te klauteren. De neiging om dan te gaan helpen is dan erg groot. Toch kan dit de dood van het diertje betekenen, dus niet doen. Het laatste eiwit kan dan namelijk aan het uiteinde van de cloaca opdrogen en dan kan het beestje daarna niet meer poepen. Lijkt de worstelpartij oneindig, dan kan een beetje water sproeien wel enige soelaas bieden. Met een beetje lauw water de schaal besproeien wordt de schaal namelijk wat gemakkelijker kapot te maken.

Eieren die op een vochtige plaats worden gelegd

Eenden leggen hun eieren om deze reden ook altijd op een plaats in de onderwal van een sloot of in een eendenkorf. Op die manier krijgt het ei voldoende vocht en kunnen de dieren dus gewoon uitkomen. Alleen de slobeend is de uitzondering op de regel. Die legt haar eieren graag midden op het land in een greppel of een grote graspol. Blijkbaar is de samenstelling van de schaal van dit ei heel anders dan dat van andere eenden.

Het ei ging van ongezond naar gezond

Hoewel al sinds mensenheugenis eieren worden gegeten omdat ze een goede bron van eiwitten zijn, mochten eieren opeens niet meer of nog maar heel weinig worden gegeten. Ze zouden te veel cholesterol bevatten en zorgen voor hart- en vaatziekten. Inmiddels is dat gegeven al weer achterhaald. Een ei mag weer gewoon en hoort in een gezond dieet.