Tijgermug – een invasieve exoot en plaagdier

De tijgermug is een invasieve exoot in Nederland. Het beestje komt van oorsprong in Azië voor, maar breidt zijn leefgebied uit. Het mugje gaat zelf op stap naar nieuwe oorden en lift met handel mee op transport. Zo kwam de mug via het plantje lucky bamboo en geïmporteerde oude autobanden ook in Nederland terecht. De tijgermug is een beestje dat vervelende ziektes over kan brengen, zoals gele koorts, knokkelkoorts, zikakoorts en chikungunya en vormt voor die delen in de wereld waar de mug voorkomt een gevaar voor de volksgezondheid. Het RIVM houdt in Nederland de tijgermug nauwlettend in de gaten. De kans dat je in Nederland gestoken wordt door een tijgermug is erg klein.

Invasieve exoot

De tijgermug hoort in Nederland bij de groep dieren die we invasieve exoten noemen. Ze komen van oorsprong hier niet voor en zijn, meestal door toedoen van de mens, hier terecht gekomen. Introductie van vreemde soorten kan via vervoer van producten vanuit een land ver weg. De beestjes verstoppen zich in de vracht, zoals de vogelspin tussen de bananen, en komen in ons land terecht. Het ene dier kan zich handhaven en het andere niet. Soms introduceert de mens met opzet een exoot.

Verstoord evenwicht

De introductie van dieren die hier niet thuishoren kan gevaarlijk zijn. Ze verstoren het evenwicht in de natuur en kunnen een gevaar voor de volksgezondheid worden. Doorgaans is een invasie onomkeerbaar: een eenmaal gevestigd dier raken we niet meer kwijt. De tijgermug staat in de top honderd van gevaarlijke invasieve exoten in de wereld. Hij kan verschillende nare ziektes overdragen.

Lucky bamboo

De tijgermug kwam ons land binnen onder meer door invoer van lucky bamboo plantjes, de bamboo met de spiralende uiteinden. Hij liftte mee vanuit China naar het westen. De muggen leven tevens in Nederlandse kassen waar lucky bamboo wordt geteeld. Ook werden larven aangetroffen bij een importeur van gebruikte autobanden. De Aziatische tijgermug komt al een aantal jaren voor in Nederland, in ieder geval sinds de zomer van 2005.

Tijgermug heeft strepen als een tijger

De mug is te herkennen aan de witte en zwarte strepen op zijn lichaam en poten. De tijgermug komt in Azië voor. Vanaf de jaren zeventig rukt hij op richting Europa, enerzijds via vracht dat overzee wordt vervoerd en anderzijds over land. Sinds 2005 is hij op de Balkan alom vertegenwoordigd. Het diertje bleek zich goed te kunnen aanpassen aan het koudere klimaat. Het land Kroatië heeft bijvoorbeeld erg veel hinder van de mug, die ook is doorgedrongen in Italië en Zuid-Frankrijk. Het diertje is vooral overdag actief, in tegenstelling tot de inheemse muggen. Die zoemen ’s nachts. De mug legt z’n larven in water en heeft daar maar een beetje water voor nodig.

Ziektes

De tijgermug is een erg lastige mug. Hij wordt stil genoemd en onzichtbaar, wendbaar, immuun voor pesticiden, agressief, in staat om vreselijke pijnen te veroorzaken en de mug kan ziektes overbrengen. Hij kan meer dan twintig soorten virussen en parasieten bij zich dragen zoals bijvoorbeeld het denguevirus dat bij infectie knokkelkoorts geeft. De steekmug is gevaarlijk voor mensen en dieren. Naast de gevreesde knokkelkoorts kan hij gele koorts en verschillende vormen van hersenontsteking verspreiden.

RIVM en de tijgermug

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) houdt anno 2017 de tijgermug in de gaten en bestrijdt op elke plek waar de mug wordt gesignaleerd om vestiging in Nederland te voorkomen. Volgens RIVM is vestiging, ondanks alle maatregelen, niet te voorkomen. Het Centrum voor Monitoring van Vectoren (CMV), onderdeel van de NVWA inspecteert risicobedrijven op aanwezigheid van de tijgermug.

Tijgermug gezien?

Denk je dat je een tijgermug hebt gezien, probeer er dan een (macro)foto van te maken en die op te sturen naar de Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). In Nederland vliegen meer dan 20 muggensoorten en de tijgermug is niet makkelijk te onderscheiden. De CMV kan met goede foto's uitzoeken of het inderdaad om de tijgermug gaat. Opsturen van de foto kan naar info@nvwa.nl

Zikavirus

De tijgermug is onder meer de verspreider van het zikavirus. In januari 2016 komt dit virus groot in het nieuws en daarmee ook de mug. Het zikavirus verspreidt zich in rap tempo, vooral in Zuid-Amerika. Het virus is erg gevaarlijk voor zwangere vrouwen. Het vermoeden bestaat dat er een relatie ligt tussen besmetting van het ongeboren kind. Na besmetting zou het kindje geboren kunnen worden met een abnormaal klein hoofd waarin de hersenen geen ruimte hebben voor goede ontwikkeling. De kinderen komen met een ernstige handicap op de wereld. De RIVM noemt de kans dat iemand in Nederland wordt besmet na een prik van een tijgermug erg klein. De ziekten waar de tijgermug in de overdracht een rol speelt - knokkelkoorts, gele koorts, zikakoorts en chikungunya - komen in Nederland alleen voor bij mensen die in de tropen zijn geweest.

Voorzorgsmaatregelen

Er zijn enkele voorzorgsmaatregelen te nemen tegen muggenbeten, maatregelen die werken tegen alle muggen.

• Loop er niet te bloot bij en bedek armen en benen;
• plaats horren voor de ramen;
• ga niet naar de plaatsen waar een tijgermug is aangetroffen, vooral niet overdag wanneer de mug actief is;
• gebruik DEET (wel even de bijsluiter lezen).

Lees verder

• Eikenprocessierups – een plaagdier
• Teken – plaagdieren en rotbeesten
• Meest dodelijke ziektes - tuberculose, malaria, hiv en meer
• Zikavirus en Olympische Spelen in Rio de Janeiro
• Hoofdluis - werk voor luizenvader en luizenmoeder