Je konijn inenten: myxomatose en VHS (RHD)

Bij konijnen zijn twee aandoeningen zo gevaarlijk dat het een absolute noodzaak is ze jaarlijks te laten inenten. De bekendste ziekte bij konijnen is ongetwijfeld myxomatose. Toch bestaat er een nog veel dreigender gevaar: VHS, ook wel bekend als RHD. Deze ziekte heeft in de voorbije decennia al aan miljoenen konijnen het leven gekost en op veel plaatsen de konijnenpopulatie zelfs gehalveerd. Maar ook konijntjes die binnenshuis leven zijn niet veilig. Eens besmet is de prognose slecht en zijn de overlevingskansen klein. Er bestaat tot dusver geen behandeling, maar je kan de aandoening gelukkig wel voorkomen met vaccinaties. Wat zijn deze ziekten precies en wat zijn de symptomen? Hoe zorg je ervoor dat je konijn ervan gespaard blijft?

• Tegen welke ziekten moet je je konijn inenten?
• Wat is myxomatose?
• Wat is VHS of RHD?
• Prognose van besmette konijnen
• Symptomen
• Ziekten voorkomen met jaarlijkse inentingen

Tegen welke ziekten moet je je konijn inenten?

Je konijn heeft een jaarlijkse inenting nodig tegen twee konijnenziekten: myxomatose en VHS. Beide aandoeningen zijn meestal fataal en daarom heel gevaarlijk. Voorkomen is dus beter dan genezen! Je konijn inenten is de boodschap.

Wat is myxomatose?

Virus

Myxomatose is een gevaarlijk virus dat overgedragen wordt door bloedzuigende insecten zoals muggen en konijnenvlooien. Ook vliegen, luizen en mijten zouden het virus kunnen verspreiden. Mensen kunnen geen drager zijn.

Of het virus zich ook kan verspreiden door contact tussen konijnen onderling, zonder overdracht door een insect, is onderwerp van discussie en onzeker.

Herkomst

Het virus komt oorspronkelijk uit Australië, waar het in de jaren vijftig van de twintigste eeuw met opzet werd ingezet om de konijnenplaag te bestrijden. Het duurde niet lang of er brak een ware epidemie uit.

In 1952 bestreed een arts in Frankrijk konijnen rond zijn landgoed met een staal van het myxomatose virus. Dit bleek al gauw rampzalig, want het virus verspreidde zich razendsnel. Al in 1953 signaleerde men ook in Nederland het eerste zieke konijn.

Myxomatose is in de decennia nadien wel geleidelijk zwakker geworden. Dit komt doordat konijnen doorheen de jaren een betere weerstand tegen het virus hebben opgebouwd. Toch blijft het een gevaarlijk virus waarbij een dodelijke afloop mogelijk is.

Wat is VHS of RHD?

Omschrijving

Een nog gevaarlijkere aandoening (omdat ze zich op nog meer manieren kan verspreiden) is RHD. De afkorting staat voor Rabbit Haemorragic Disease. Andere benamingen voor deze aandoening zijn VHS (‘Viraal Hemorragisch Syndroom’) en VHD (‘Viral Haemorragic Disease’).

Herkomst

De herkomst is onbekend. De ziekte dook voor het eerst op in China in 1984. In de jaren daarna verspreidde de ziekte zich ook naar andere continenten waaronder Europa en de VS. In Nederland dook RHD voor het eerst op in 1990. In tal van landen groeide RHD in de jaren negentig uit tot een ware epidemie en werd de konijnenpopulatie in de natuur gehalveerd.

Overdracht

RHD is een zeer besmettelijk virus. Het kan op tal van manieren worden overgedragen: contact met andere konijnen, insecten, maar ook gewoon via de lucht, besmet voer, kleding, wind, of contact met mensen die in de buurt van het virus zijn geweest.

Prognose van besmette konijnen

Myxomatose

Eens een konijn besmet raakt is de kans op overleven klein. Er zijn gevallen bekend waar konijnen een besmetting met myxomatose hebben overleefd maar dit is eerder uitzonderlijk.

VHS (RHD)

Er bestaat geen behandeling. Eens besmet zal het konijn meestal binnen de twee tot drie dagen overlijden. De incubatieperiode (dat is de periode tussen het besmet raken en het opduiken van de eerste verschijnselen) is dan ook heel kort en varieert van één tot drie dagen.

Het virus besmet wel alleen konijnen. Het heeft dus geen enkele invloed op de gezondheid van mensen of andere huisdieren.

Symptomen

Myxomatose

Myxomatose resulteert in een gruwelijke en pijnlijke dood van het konijn. Eerst treden zwellingen op het hoofd en vooral van slijm- en bindvliezen rond de lippen, mond en ogen op, die na een paar dagen het konijn blind maken.

Vervolgens verschijnen er zwellingen over het hele lichaam. De ademhaling wordt luider en moeilijker. Ook oriëntatieproblemen kunnen optreden. Sommige konijnen overlijden zeer snel (binnen de twaalf uur na de eerste verschijnselen). Anderen blijven nog een paar weken of maanden na de infectie in leven.

VHS (RHD)

Indien er symptomen optreden bij konijnen besmet met RHD gaat het meestal om depressie en loomheid, hoge koorts, verlies van eetlust, diarree of bloedingen (vooral uit de mond, neus of anus).

De meeste konijnen overlijden echter plots, zonder enige waarschuwing of symptomen. Het virus veroorzaakt meestal inwendige bloedingen die leiden tot een ontsteking van lever en milt, waardoor het tot kort voor het overlijden kan lijken alsof er niets met het dier aan de hand is.

Ziekten voorkomen met jaarlijkse inentingen

Vaccinaties

Jaren geleden waren twee vaccinaties per jaar nodig. Tegenwoordig moet je je konijn één keer per jaar inenten zowel tegen myxomatose als tegen RHD. Dit gebeurt best vanaf een leeftijd van ongeveer acht weken. Daarna moet het konijn elk jaar een nieuwe inenting krijgen.

Binnenkonijnen

Denk niet dat je huisdier veilig is omdat het alleen binnenshuis woont. Gevallen waarbij konijnen die binnen leven besmet raken zijn zeldzaam, maar komen zowel voor myxomatose als RHD voor. Er bestaan tegenwoordig vaccins die je konijn met één inenting beschermen tegen zowel myxomatose als RHD, wat veel goedkoper is dan twee aparte inentingen.

Een konijn dat na het inenten later toch besmet raakt met myxomatose zal de hierboven beschreven symptomen in mindere mate tonen, en heeft een zeer hoge overlevingskans. Als eigenaar moet je wel in de gaten houden dat je konijn in dat geval blijft eten en raadpleeg je best de dierenarts. Een antibioticum kan tijdelijk nodig zijn om secundaire bacteriële infecties tegen te gaan.

Voorzichtig met groenten en planten

Wanneer je konijn (nog) niet is ingeënt geef je voorlopig best geen groenten uit iemands tuin of planten uit de berm langs de weg. Er zijn gevallen bekend waar eigenaars nietsvermoedend paardenbloemen hadden geplukt en zo ongewild hun dier hadden besmet met RHD.

Dieren scheiden bij besmetting

Indien je meerdere konijnen hebt is het ook belangrijk dat je een besmet konijn onmiddellijk scheidt van de anderen, om in elk geval verdere besmettingen te voorkomen.