Vleerhonden of 'vliegende honden': familie van de vleermuis

Vleerhonden behoren tot de grote familie der Pteropodidae, de vruchtenetende vleermuizen. De familie telt bijna tweehonderd soorten. Vleerhonden worden ook wel vliegende honden of grote vleermuizen genoemd. Ze kunnen net als een vleermuis uitstekend vliegen, de kop van de vleerhond lijkt daadwerkelijk op die van een hond en ze zijn relatief groot op enkele uitzonderingen na. Vleerhonden zijn herbivoren en vertrouwen op hun scherpe zintuigen. In de natuur worden vleerhonden +/- vijftien jaar oud.

Uiterlijk vleerhond

Vleerhonden kunnen erg verschillen in gewicht en grootte, ze komen voor van 50 gram maar ook van 500 gram, hun spanwijdte wisselt tussen 24 cm en 180 cm. De vleerhond lijkt letterlijk op een hond. Zo heeft het zoogdiertje een spitse snuit, dat wel wat weg heeft van een hond. Maar ook heeft de vleerhond net als een vleermuis vleugels en daar kan hij enorm goed mee vliegen, ze komen snel voorruit via rustige, gecontroleerde slagen. Tijdens het vliegen slaat de vleermuis enorme kreten uit, op deze wijze communiceert het zoogdiertje. De vleugels lopen van de achterpoten helemaal door naar de vingertoppen maar verschillen echter wel per vleerhond. Dat komt volgens wetenschappers door de hoeveelheid wind per gebied en omdat ze van verschillende fruitbomen eten. De vleerhond gebruikt zijn vleugels overigens multifunctioneel; als de vleerhond slaapt slaat hij zijn vleugels als een soort jas of warme deken om zich heen. Daarbij gebruikt hij het als een soort waaier op het moment dat hij het te warm krijgt en zelfs als paraplu tegen de regen.

De vleerhond heeft slanke voor- en achterpoten. Deze gebruikt hij als klauwen, zo kan het diertje goed klimmen en zich uitstekend vasthouden aan bijvoorbeeld een boom. Net als de vleermuis hangt de vleerhond dan ook in plaats van staan. De vleerhond heeft hele krachtige duimen, om het voedsel goed aan te pakken. Ook bezit de "vliegende hond" grote ogen, dit heeft als doel dat hij het voedsel, met name fruit, kan herkennen in het donker.

Verschil vleerhonden en vleermuizen

• Vleermuizen eten insecten terwijl vleerhonden vruchten eten.
• Vleermuizen leven in grotten, vleerhonden in bomen.
• Veermuizen zijn kleiner dan vleerhonden.
• Vleermuizen gebruiken hun sonar om beestjes te zoeken in het donker, zij gaan op jacht. Vleerhonden hebben geen sonar en dat hebben ze ook niet nodig daar fruit niet beweegt en ze dus ook niet hoeven te jagen.
• Vleerhonden zijn letterlijk gezelligheidsdiertjes, ze leven in grote groepen.
• Vleerhonden hebben een uitstekend gezichtsvermogen, beter dan die van de vleermuis. Ze kunnen razendsnel voedsel herkennen en afstanden inschatten.

Leefgebied: waar zijn vleerhonden te vinden?

Vleerhonden leven in tropische en subtropische gebieden in bosrijke gebieden waar ze het hele jaar door kunnen genieten van verschillende soorten vruchten. Ze komen met name voor in Afrika. Ook is de vleerhond te vinden in Azië en Australië. Vleerhonden rusten overdag in hoge bomen of in grotten, ze houden van donkere plekjes.

Wat eet de vleerhond exact?

Vleerhonden zijn dol op zachte vruchten als vijgen, bananen, en mango´s. De vleerhond eet echter niet alles op, de helft valt vaak op de grond of rot aan de boom. Ook voedt de vleerhond zich, met name in Gambia, met honingsap. Dit haalt hij onder de bloemen vandaan.

Is een vleerhond agressief?

De vleerhond komt vooral ’s nachts in actie, maar ook overdag let hij goed op. Toch is de vleerhond totaal niet agressief maar eerder een zeer schuw, angstig diertje, bij het minste geluid vliegt de vleerhond al snel weg. De grootste vijand van dit zoogdiertje is de mens, boeren doden vleerhonden vaak omdat ze een bedreiging zijn voor hun fruitteelt. Andere vijanden zijn uilen, varanen, boomslangen en arenden.

Voortplanten

Vleerhonden zijn na achttien maanden al vruchtbaar. Ze planten zich voort in twee specifieke maanden: februari en maart. De draagtijd duurt zes maanden en meestal wordt er één (heel soms twee) jong(en) geboren. Het jong blijft een maand bij zijn moeder schuilen, de moeder zal constant bij het jong blijven. Daarna zal de moeder op zoek gaan naar voedsel. Pas na twee maanden kan het jong zelf vliegen en een maand later ook bijvoorbeeld vruchten zoeken. Na vier en vijf maanden is de vleerhond volwassen geworden en kan hij onafhankelijk leven. Opvallend feitje is dat de zogende vrouwtjes elkaar opzoeken en bij elkaar blijven zitten.

Ebola

Sommige vleerhonden zijn dragers van gevaarlijke ziekten waaronder Ebola. De eerste geregistreerde menselijke uitbraak van het Ebola-virus was in 1976, maar de bron van het virus is nog onbekend. Tests uit 2015 troffen echter antistoffen tegen het Ebola-virus bij verschillende vleerhonden aan. Als een besmette vleerhond in een stuk fruit bijt en het vervolgens laat vallen, kan een ander dier het opeten en ook besmet raken. Vervolgens kan het op deze wijze mensen besmetten, bijvoorbeeld via slachting van deze dieren.

Het is belangrijk op te merken dat bepaalde soorten vleerhonden in Afrika immuun zijn voor het Ebola-virus, vleerhonden kunnen dus dragers van Ebola zijn zonder zelf ziek te worden. Als men hier de oorzaak van weet te achterhalen, opent dat volgens wetenschappers geheel nieuwe deuren voor nieuwe behandelingen en medicijnen voor mensen.