De schimmel Monilia-rot op appel, peer en pruim

In de appelboom hangen vreemde appels. Wel erg mooi maar zeker niet meer eetbaar. De appels zijn bruin en dus rot en hebben witte pukkels op de bruine schil. Grijzige, beige-achtige pukkels, als wratten. En juist naar die pukkels blijf je kijken. Mooi in cirkels en soms zelfs lijkt het wel een hartjesvorm. Maar waar komen ze vandaan? En nog belangrijker, wat kan ik eraan doen.

• De schimmel Monilia-rot of Vruchtrot
• Uiterlijk
• Bloemknoppen en twijgen
• Ideale voorwaarden voor de Monilia-rot
• Hoe het werkt
• Preventief behandelen

De schimmel Monilia-rot of Vruchtrot

De schimmel monilia-rot, is er de oorzaak van waarom deze wratachtige pukkels verschijnen op fruit. Er zijn twee soorten monilia-rot schimmels namelijk:

• Monilinia fructigena. Tastvrijwel alleen vruchten;
• Monilinia laxa. Tast vrucht, twijg en bloesem aan.

Fruitbomen
Monilia-rot vinden we namelijk in fruitbomen. Vruchtbomen zoals:

• appel;
• peer;
• pruim;
• kers

Beschadigingen
De schimmel is een wondparasiet. Dit houdt in dat de schimmel allen kan toeslaan wanneer de vruchtschil of andere delen, zijn beschadigd. Beschadigingen die ontstaan door onder ander hagel, regen, insecten, scheuren van takken of vogelvraat.

Uiterlijk

Na de infectie in het voorjaar begint de vrucht bruine plekken te krijgen. Onder de schil wordt het vruchtvlees bruin en rot weg. Binnen een week is de hele vrucht bruin. Twee tot drie weken later verschijnen er op de buitenzijde van de schil de witte, grijsachtige pukkels. Het is de uitingsvorm van Monilia-rot: zwamkussens met sporen. De sporenhoopjes liggen in concentrische ringen. Jonge vruchten in de boom, die geheel rot zijn geworden, mummificeren, d.w.z. zij drogen geheel uit, terwijl de schil hard en leerachtig wordt. Ook kunnen de vruchten langzaam glanzend zwart kleuren. Dit heet ook wel leerrot.

Bloemknoppen en twijgen

Monilia-rot tast ook twijgen en bloemknoppen aan. De bloesems komen niet tot volle bloei, ze verdrogen en blijven aan de boom hangen. Een voorbode voor Manilia-rot. Ook wanneer jonge twijgen verdrogen en er dood gaan uitzien, is het belangrijk om de aangetaste delen eruit te snoeien of knippen en in de groene container af te laten voeren. Anders wordt de schimmel verder verspreid door regen, vogels en insecten (bijen).

Ideale voorwaarden voor de Monilia-rot

De schimmel kan zich ontwikkelen bij regenachtig weer. Op onregelmatigheden door vraatschade van insecten of gebarsten vruchten door veel regen. Vooral wanneer er een droge periode aan vooraf is gegaan willen zachte vruchten (pruim en kers) nog weleens barsten. Het water wordt dan door het wortelgestel snel opgenomen en de schil van de vrucht kan dit niet aan en barst letterlijk uit zijn ‘jasje’. Beschadigingen door hagel en insecten maar ook door scheuren. Bij zwaar beladen takken, vol vruchten, wil de tak nog weleens inscheuren. Een ideaal plekje ontstaat er zo voor Monilia-rot.

Hoe het werkt

De verspreiding van Monili- rot gebeurd door aangetaste vruchten die als mummies aan de boom hangen (ingedroogd) of aangetast rottend fruit op de grond. De spore conidiën, is hier mede voor verantwoordelijk. Op mummies en aangetast rottend fruit, brengen de sporen de winter door en in het voorjaar infecteren ze de bloesem, meegevoerd door de wind of regen. De bloesem van waaruit de vruchten en takbeschadigingen worden infecteert. De aantasting op appel en peer is vaak veroorzaakt door fruitbomen in de buurt.

Sporen
De Monilia schimmel vormt twee verschillende soorten sporen:

• De conidiën. Een conidium (meervoud is conidiën) is een ongeslachtelijke, onbeweeglijke spore. Een eencellig voortplantingslichaam dat bestand is tegen vorst, hitte en uitdroging en dat tot een nieuw organisme kan uitgroeien;
• De ascosporen. Een ascospore is een zakjeszwam in het rijk der schimmels. Ze danken hun naam aan hun karakteristieke voortplantingsstructuren, de sporenzakjes. De ascosporen komen alleen voor op de gemummificeerde vruchten. Voor de verspreiding is regen en wind nodig.

Preventief behandelen

• Aangetaste vruchten tijdens de rijp- en oogsttijd verwijderen. Niet alleen in de boom maar ook het valfruit op de grond. Gooi het niet op de composthoop maar in de groene container.
• Controleer na het oogsten of er aangetaste vruchten zitten in bewaarkist of mand. De infectie kan overgaan op het nog gezonde fruit;
• Controleer in het voorjaar de beschadigde vruchten (pas op voor bijen die er van ‘snoepen) en verwijder deze;
• Help overvolle takken door te stutten en voorkom zo het scheuren van takken;
• Bij veel vruchten bij elkaar dun ze uit zodat ze elkaar niet raken en om de tak minder zwaar te maken;
• Snoei de boom of bomen na de oogst. Houdt de boom luchtig zodat na een regenbui het blad sneller kan opdrogen;
• Geeft niet teveel stikstofrijke mest. Wel voldoende kaliummeststof.

Weetje
Monilia-rot heeft dezelfde symptomen als bacteriekanker. Na een poos is er een waarneembaar verschil. Bij bateriekanker is er gomvorming en bij Monilia-rot niet.