Maagzweren bij het paard: veelal niet onderkend!

Maagzweren bij het paard: veelal niet onderkend! Maagzweren kunnen ontstaan doordat het evenwicht tussen de productie van maagzuur en de bescherming van het maagslijmvlies is verstoord. Hierdoor ontstaan er beschadigingen in het maagslijmvlies welke zich kunnen ontwikkelen tot maagzweren. Elk type paard kan maagzweren krijgen; het wordt niet alleen gezien bij racepaarden, maar ook bij sportpaarden en zelfs bij pony’s. Maagzweren bij het paard kunnen verschillende oorzaken en diverse verschijningsvormen hebben. Een defect aan de maagwand kan resulteren in een maagzweer waarbij de ernst afhankelijk is van de grootte en diepte van de beschadiging en van de hoeveelheid beschadigingen. Maagzweren kunnen zich bevinden door de gehele maag tot in het eerste gedeelte van de darm aan toe. Maagzweren komen vaker voor dan gedacht. Diverse onderzoeken tonen aan dat 93% van de volbloeden in training (zie referentie 1) , 60% van de sportpaarden (dressuur-, eventing- en springpaarden) (ref 2) en meer dan 50%(ref 2,3) van de veulens in meer of mindere mate last heeft van maagzweren. Recent uitgevoerd onderzoek in Nederland gaf vergelijkbare cijfers voor sportpaarden.

Oorzaak

Stress, in welke vorm dan ook, kan ten grondslag liggen aan het ontstaan van maagzweren bij het paard. Stress kan vele oorzaken hebben. Een aantal bewezen risicofactoren die kunnen leiden tot maagbeschadigingen zijn: training en intensieve beweging, transport (vervoer), het spenen van een veulen, het inrijden van een jong dier, langdurig verblijf in de stal, het voerregime en algehele anesthesie (narcose). Andere risicofactoren waarvan nog niet is bewezen, maar waarvan wel wordt vermoed dat ze maagproblemen kunnen veroorzaken zijn: type dieet (koolhydraatrijke voeding), pijn, een onderliggende ziekte of algehele infectie, dracht, bepaalde medicijnen, erfelijkheid en een bacteriële infectie van het maagslijmvlies. Hoe meer risicofactoren aanwezig zijn bij een paard, des te groter is de kans dat een maagzweer zich kan ontwikkelen.

Symptomen

De symptomen van een maagzweer bij een paard zijn veelal vaag en zijn daardoor niet gemakkelijk te herkennen. Er bestaan geen ‘typische maagzweersymptomen’, waardoor het stellen van een diagnose niet eenvoudig is. Toch zijn er een aantal waarschuwingssignalen die kunnen wijzen op de aanwezigheid van een maagzweer, zoals bijvoorbeeld veranderingen in gedrag, afnemende prestaties, verminderde eetlust of langzamer eten, minder drinken, sloomheid, gewichtsverlies, een doffe vacht en/of regelmatig terugkerende koliek. Soms reageert een paard op het vastzetten van de singel. Veulens liggen vaak meer dan normaal –met name op de rug-, maar kunnen ook tandenknarsen, meer plassen, diarree hebben, sloom zijn en/of overvloedig speekselen. Er lijkt geen verband te bestaan tussen de klinische symptomen en de aanwezigheid, hoeveelheid of ernst van de maagbeschadigingen. Het is belangrijk contact op te nemen met een dierenarts als een paard één of meer van de voorgaande symptomen vertoont. Pijn als gevolg van maagzweren kan zich manifesteren als gedragsveranderingen, inspanningsintolerantie, een wisselende eetlust en soms koliek. Zowel chronische als acute maagbeschadigingen kunnen pijnklachten geven. De intensiteit van de pijn lijkt echter zelden gecorreleerd aan de ernst van de maagbeschadiging: kleine zweren kunnen extreem pijnlijk zijn, terwijl grote maagzweren ook asymptomatisch aanwezig kunnen zijn.

Laat je paard geen pijn lijden!

De symptomen van maagzweren zijn bij een paard niet altijd duidelijk te herkennen, maar zij kunnen wel veel pijn veroorzaken. Gedragsproblemen, een wisselende eetlust, een afgenomen uithoudingsvermogen, buikproblemen en/of koliekklachten kunnen uitingen zijn van pijn bij het paard. Veulens kunnen na langdurige diarree en/of koliekklachten maagzweren ontwikkelen. Ernstige, perforerende maagzweren kunnen zelfs leiden tot de dood! Wellicht bekend is dat bepaalde medicijnen, zoals NSAID’s (ontstekingsremmers/pijnstillers) schade aan de maag kunnen geven. Het gebruik van maagbeschermende middelen bij het gebruik van deze medicijnen is daarom geen overbodige luxe!

Diagnose

De beste manier om maagzweren bij een paard te diagnosticeren is door middel van gastroscopie. Bij een gesedeerd paard (roesje) wordt een flexibele camerabuis via de neus en slokdarm ingebracht in de maag waarmee de gehele maagwand –vanaf de ingang aan het uiteinde van de slokdarm tot de uitgang richting de darmen- zichtbaar gemaakt kan worden. Middels deze relatief simpele techniek kunnen maagzweren worden aangetoond of worden uitgesloten. Na behandeling van een paard met medicijnen tegen maagzweren dient de gastroscopie te worden herhaald. Alleen dan kan het effect van de therapie goed worden beoordeeld. De maag van een paard dat eerder heeft geleden aan een maagzweer dient bij ieder vermoeden van terugkeer van de aandoening gastroscopisch te worden beoordeeld.

Behandeling

Indien een maagzweer eenmaal is ontstaan is het vaak niet voldoende alleen de voer- en leefomstandigheden van een paard te optimaliseren. De dierenarts kan een medicinale behandeling instellen. Deze medicijnen blokkeren de maagzuurproductie waardoor de maaginhoud minder zuur wordt en daardoor minder irriteert op de slijmvliesbeschadigingen als gevolg van de maagzweer. Hierdoor kan de maagzweer herstellen en worden de ziektesymptomen effectief bestreden.

Preventie

De preventie van maagzweren is gebaseerd op het verminderen van de eerder genoemde risicofactoren die leiden tot stress bij het paard. Te denken valt aan een aantal eenvoudige maatregelen zoals: meer contact tussen paarden onderling (op stal eventueel middels spiegels), onbeperkte toegang tot gras en/of hooi en aanpassing van het rantsoen (minder koolhydraten, vaker kleinere hoeveelheden). Daarnaast kan in sommige gevallen preventieve medicatie uitkomst bieden. Raadpleeg bij twijfel altijd de dierenarts.

Maagzweren bij het paard worden niet altijd onderkend omdat:

  • Paarden weinig tot geen symptomen vertonen die wijzen op een maagzweer;
  • De symptomen van een maagzweer bij een paard veelal vaag en niet-specifiek zijn;
  • Nog steeds wordt gedacht dat maagzweren alleen bij racepaarden voorkomen;
  • Niet iedere dierenarts apparatuur voor een gastroscopie in huis heeft;
  • Het misverstand blijft bestaan dat een paard met een goede eetlust geen maagzweer kan hebben.
© 2011 - 2024 Dierendokter, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Maagzweren bij paardenUit Engels onderzoek blijkt dat ongeveer 60% van de sportpaarden lijdt aan een of meerdere maagzweren. Toch worden de si…
Equine Infectious Anaemia: Moeraskoorts, paardenziekteMoeraskoorts of Equine Infectious Anaemia is een paardenziekte die veroorzaakt wordt door een retrovirus, de besmetting…
Equine Motor Neuron DiseaseEquine Motor Neuron Disease, kortweg EMND genoemd is een zeldzame maar ernstige spier-zenuw-aandoening die voorkomt bij…
Einschuss bij paardenEinschuss is een ernstige ontsteking van de onderhuid van het paard en komt vaak voor aan de benen. Het paard krijgt een…

Aspergillose: een schimmelinfectie bij de hondAspergillose: een schimmelinfectie bij de hondDe schimmel aspergillus is een draadvormige schimmel die doorgaans woont in hooi, stro en compost. De aspergillus kan kw…
De verschillende soorten wormen bij huisdierenDe verschillende soorten wormen bij huisdierenWormen zijn een heel uiteenlopende groep en telt meer dan 25.000 soorten. Wormen vallen taxonomisch gezien nog onder het…
Bronnen en referenties
  • 1. Murray MJ, Schusser GF, Pipers FS, Gross SJ. Factors associated with gastric lesions in Throughbred racehorses. Equine Vet J. 1996;28:368-374.
  • 2. Murray MJ, Grodinsky C, Anderson CW, Radue PF, Schmidt GR. Gastric ulcers in horses: a comparison of endoscopic findings in horses with and without clinical signs. Equine Vet J. June 1989;7(suppl):68-72.
  • 3. Murray MJ. The pathogenesis and prevalence of gastric ulceration in foals and horses. Veterinary Medicine. August 1991;815-819.
Dierendokter (46 artikelen)
Gepubliceerd: 19-11-2011
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Zieke dieren
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.