Maagoverlading bij het paard

Een maagoverlading bij het paard; het komt regelmatig voor, maar kan zeer slecht aflopen indien niet op tijd wordt ingegrepen. Daarom is het, voor mensen die paarden bezitten of die ze alleen berijden, belangrijk te weten wat de oorzaken en verschijnselen van een maagoverlading zijn. En wat zijn de mogelijkheden voor de dierenarts, indien hij/zij te maken heeft met een paard met een maagoverlading? Hierbij betreft het zowel de diagnose stellen als het therapieplan.

Ontstaanswijze

Een maagoverlading komt regelmatig voor bij het paard. Er zijn verschillende vormen van een maagoverlading, namelijk primair en secundair. Primaire maagoverlading wordt veroorzaakt door overeten (het betreft hier vooral voer dat in de maag veel vocht opneemt (krachtvoer)), overmatige opname van ruwvoer of motiliteitsproblemen van de maag. Er ontstaat een droge stevige massa in de maag. Secundaire maagoverlading ontstaat door oorzaken gelegen achter de maag; problemen met dunne of dikke darm, zoals ontstekingen, liggingsveranderingen van een deel van de darm, obstipatie van een deel van de dunne darm, complicaties, zoals verklevingen na een operatie, grass sickness (equine dysautonomie) of vingerhoedskruidvergiftiging. Een maagoverlading is zo gevaarlijk omdat een paard niet kan braken, dus kan het dier het probleem niet zelf oplossen.

Verschijnselen

De verschijnselen van een maagoverlading zijn vrij divers. Verschijnselen van koliek, zoals krabben met de voorbenen, onrust, afwisselend staan en liggen, zweten, rollen en kijken naar de flanken en trappen, vallen als eerste op. Als deze verschijnselen aanwezig zijn is het belangrijk om altijd de dierenarts te bellen. Koliek kan namelijk ontstaan door veel verschillende oorzaken. Bij een maagoverlading kan de pols verhoogd tot sterk verhoogd zijn, maar dit hoeft niet altijd. De slijmvliezen zijn vaak rood en soms blauw. Dit ontstaat doordat de ademhaling belemmerd wordt door de opgezette maag. Soms is er sprake van groene neusuitvloeiing. Ook valt op dat het paard al een tijdje niet gemest heeft.
Indien er voedseldeeltjes in de neus te zien kan dit betekenen dat men er te laat bij is; de maag kan ieder moment scheuren (ruptureren). Dit gebeurt als de maag te erg overvuld is. Het paard wordt dan plotseling zeer ziek, het houdt het hoofd naar beneden, rilt, zweet veel en heeft een uitgezette en harde buik. Bij rectaal onderzoek voelt de dierenarts vaak vrij gas in de buik, omdat dat ontsnapt is uit de maag.

Diagnose

De diagnose wordt indien mogelijk gesteld na aanleiding van de bovengenoemde verschijnselen. Om zeker te weten dat men te maken heeft met een maagoverlading kan de dierenarts de maag sonderen. Er wordt dan een sonde in de maag gebracht, waardoor een grote hoeveelheid maaginhoud afgeheveld kan worden. Bij rectaal onderzoek is de milt verplaatst naar achteren en naar het midden. Na het toedienen van Buscopan is de maag zelf vaak ook te voelen bij rectaal onderzoek.
Als de dierenarts verwacht dat de maag gescheurd is, wordt bloedonderzoek gedaan en wordt er een punctie gedaan in de buik.

Therapie

Als er sprake is van een maagoverlading wordt er een sonde tot in de maag gebracht, eventueel met behulp van een lokale verdoving. Bij een grofvezelige inhoud wordt er via de sonde water toegediend, wat na enige tijd weer wordt afgeheveld. Een andere oplossing is om keukenzoutoplossing via de sonde toe te dienen, om zo de maaginhoud te verweken. Een belangrijk punt hierbij is dat de hoeveelheid water die is toegediend wel moet worden bijgehouden.

Prognose

De prognose is slecht als de maag niet snel geleegd wordt. Indien er sprake is van een maagruptuur treedt er meestal sterfte op, 4-6 uur na de ruptuur.