Heeft mijn paard pijn? Hoe pijn bij paarden te herkennen

Heeft mijn paard pijn? Hoe pijn bij paarden te herkennen Uit onderzoek is gebleken dat maar liefst 25% van de paarden in meer of mindere mate pijn heeft. Soms is het overduidelijk dat een paard pijn lijdt, bijvoorbeeld bij een acute kreupelheid of ernstige koliek. In de meeste gevallen is pijn bij een paard helemaal niet zo eenvoudig waar te nemen: paarden zijn van nature meesters in het verhullen van pijn. Uitingen van pijn bij paarden zijn vaak dan ook subtiel en alleen zichtbaar in nauwelijks opvallende symptomen of kleine (gedrags)veranderingen. Het niet tonen van (duidelijke) pijnsignalen wil dus niet zeggen dat je paard geen pijn heeft. Sterker nog, wanneer je wél pijnsignalen van je paard opvangt, is het probleem vaak al groter dan gedacht! Door je paard nauwkeurig en regelmatig te observeren leer je het (nog) beter kennen en pik je de bijna onzichtbare pijnsignalen steeds sneller op. Daarvoor is het van belang dat je weet waarop je moet letten. De tijd dat dieren werden gezien als ‘wezenloze dingen’ die niet kunnen communiceren en daardoor geen pijn (kunnen) ervaren ligt gelukkig inmiddels ver achter ons. We weten steeds meer over dieren en hun (natuurlijke) gedrag. Daarnaast wordt de aandacht voor dierenwelzijn steeds groter. Sterker nog: nog nooit zijn er zoveel onderzoeken gedaan (en nog gaande) naar de pijnbeleving bij dieren en met name het paard. Toch blijft het niet makkelijk om te bepalen of en wanneer een paard pijn lijdt. Paarden zijn van origine prooidieren en zijn daarom geneigd hun pijn te verhullen. Alles om te voorkomen dat ze ‘zwak’ ogen voor een mogelijk roofdier. Als eigenaar, die zijn paard goed kent, heb je vaak een vermoeden dat er iets niet met het dier in de haak is. Het paard reageert wat anders dan anders en dat pik je –vaak onbewust- op als eigenaar. Bewust letten op de volgende punten kan helpen je vermoeden, dat je paard pijn heeft, hard te maken:

Pijnsignalen bij het paard

  • De conditie van het dier: een minder mooie vacht, gewichtsverlies en/of slechte hoeven kunnen een aanwijzing zijn voor problemen.
  • Het gedrag van je paard: agressiever gedrag, lustelozer of juist nerveuzer gedrag en/of ander gedrag bij het verzorgen, zijn ook redenen tot bezorgdheid.
  • De houding en gang van je paard: kreupel lopen, maar ook kortere passen, het ‘vallen’ op een bepaald been of het steeds laten rusten van hetzelfde been, moeten je aandacht trekken.

Constateer je veranderingen in één of meerdere van bovenstaande punten dan wordt het tijd een dierenarts in te schakelen. Hij of zij zal je paard dan komen onderzoeken.

Het onderzoek

Dierenartsen bekijken een aantal parameters om te kunnen vaststellen of een paard al dan niet pijn heeft. Zo toont pijn zich in veranderingen in de (bloed)circulatie van het dier, in zijn reflexen, maar ook in het gedrag van een dier zal pijn zichtbaar (kunnen) zijn. Punten die een dierenarts in zijn onderzoek zal meenemen zijn:
  • de belasting van bijvoorbeeld het been,
  • de hartfrequentie; deze kan verhoogd zijn bij pijn,
  • zweten,
  • het gedrag van het dier; agressief gedrag kan wijzen op pijn, net als rollen,
  • de eetlust; bij pijn is deze veelal verminderd,
  • de ademfrequentie,
  • de lichaamstemperatuur.

Gewrichtsproblemen

Naast darmproblemen, zoals koliek, geven bewegingsproblemen bij paarden het vaakst pijnklachten. Bewegingsproblemen kunnen ontstaan door afwijkingen in de gewrichten. Bij de meeste paarden ontstaan gewrichtsproblemen door ‘osteoarthritis’: een chronische gewrichtsaandoening waarbij verminderde beweeglijkheid van het gewricht, spier- en peesproblemen kunnen ontstaan. Een aangetast gewricht is minder beweeglijk en doet pijn, daarnaast is het in het acute stadium vaak warm en kan het in een chronisch stadium dik worden. De ziekte komt het meeste voor in de beengewrichten, maar kan in principe ieder gewricht in het lichaam aantasten. Trauma, ontstekingen maar ook andere factoren zoals overbelasting of erfelijkheid kunnen de oorzaak zijn van deze gewrichtsproblemen. Een gewrichtsontsteking is helaas niet te genezen, maar wel te remmen door behandelingen in combinatie met de juiste medicatie. Door de pijnvermindering zal het paard zich weer beter bewegen.

Behandeling

Als blijkt dat je paard pijn heeft zal, afhankelijk van de oorzaak, een behandeling worden ingesteld. Daarnaast kunnen er pijnstillers worden voorgeschreven. Op het gebied van pijnstilling bij paarden is ook de laatste jaren het één en ander veranderd. Er zijn niet alleen meer, maar ook steeds effectievere en veiligere middelen op de markt gekomen. Deze middelen hebben bovendien steeds minder bijwerkingen, zijn geschikt voor langduriger gebruik en zijn daarnaast makkelijk toe te dienen. Vrij bewegen wordt daardoor mogelijk voor ieder paard!

Herken pijnsignalen bij je paard

Van een ernstig kreupel paard is het duidelijk dat deze pijn lijdt. Paarden kunnen echter ook door middel van minder duidelijke symptomen aangeven dat zij pijn hebben. Je moet alleen even weten waar je op moet letten!
Wees speciaal attent op:

  • De houding of beweging van het dier en veranderingen daarin, zoals het niet meer door willen lopen, zich regelmatig verstappen, schudden met het hoofd, zwiepen met de staart of zich anderszins verzetten, minder goed kunnen wenden, et cetera;
  • Veranderingen in het gedrag, zoals rusteloosheid, nerveuzer naar andere paarden en/of de verzorger, vaak liggen en minder attent zijn, meer de grond krabben, een eetlustverandering of andere reactie bij poetsen, opzadelen of het opnemen van de benen;
  • Veranderingen van de conditie, zoals gezien kan worden aan slechtere hoeven of aan de vacht. Gewichtsverlies kan optreden als de eetlust ernstig is verstoord.
© 2013 - 2024 Dierendokter, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Een hoefzweer bij paardenWanneer een paard een hoefzweer heeft, is de hoeflederhuid ontstoken. Door de vorming van pus ontstaat er druk op de zoo…
Natte mok bij paardenEen paard met mok kan de eigenaar echt tot wanhoop drijven. Reden daarvoor is dat mok erg hardnekkig kan zijn. Een paard…
Rainrot bij paardenRainrot is een vervelende huidaandoening die voorkomt bij paarden met een verminderde weerstand/slechte verzorging die b…
Einschuss bij paardenEinschuss is een ernstige ontsteking van de onderhuid van het paard en komt vaak voor aan de benen. Het paard krijgt een…

Ziekten en kwaaltjes bij cavia'sZiekten en kwaaltjes bij cavia'sDe cavia is een gezellig, wollig huisdiertje met flapoortjes. Hij bijt of krabt zelden. Ook voor kinderen is hij zeer li…
Wobbler-syndroom bij paardenJe paard lijkt 'waggelend' door de baan te gaan en toont een slordige gang. Oefeningen als combinatiesprongen schieten k…
Bronnen en referenties
  • CEESA 2009
Dierendokter (46 artikelen)
Laatste update: 24-05-2013
Rubriek: Dier en Natuur
Subrubriek: Zieke dieren
Bronnen en referenties: 1
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.